To Owé Wiwé lẹ mẹ, núyiwà delẹ yín didohia to oló lẹ mẹ, ehe tọ́njẹgbonu to nukunta bọ gbẹtọ lẹ ma mọdona. Na Jiwheyẹwhe Lọsu wẹ dó e domọ nado jo núwhiwhla sisosiso lẹ do otẹn whiwhla mẹ, ehe sọgan yín didohia bo sọ sọgan yín hinhẹnwá hinhọ́nnu gbọn Gbigbọ Wiwé dali. Enẹ wẹ aijijẹ tintan gbẹtọ tọn. Adavo eyín mí mọdona fie aijijẹ lọ te, whenẹnu wẹ mí na mọdona lé e yín núvivẹ dó nado dè gbẹtọ tọ́njẹgbonu sọn aijijẹ lọ mẹ gbọn ofligọ̀ dali. To teji, ohógbè he yín “aijijẹ biọ ylando mẹ” yín onú nugbo he jọ lọ.

Jiwheyẹwhe ko dè gbẹtọ nado dùgán to aigba ji. Gbọn aijijẹ lọ dali, gbẹtọ zé otẹn dagbe lọ yìngbè. Gbọn aijijẹ lọ kẹdẹ mẹ wẹ mí mọdona lé gbẹtọ biọ huhlọn Satani tọn glọ te. E sọ yín didọ dolé dọ, sọn whenẹnu wẹ Ahọvi ayihọn he tọn ṣẹ̀ gándù to ayihọn lọ blébu mẹ. Kẹ̀ntọ gbọn odàn lọ mẹ biọ gbẹtọ lọ mẹ. Mẹdepope ma sọgan dọ lé Adam po Evi po tin to kọ̀ndopọ́ mẹ hẹ Jiwheyẹwhe. Yé ma yọ́n awufiẹsa, kavi yajiji, kavi avi, kavi awutu podọ okú gba. Yé tin to ayajẹ mẹ to nukọn Oklunọ Jiwheyẹwhe tọn to Paladisi mẹ, podọ to dona po kọ̀ndopọ́ po mẹ. To ojlẹ whèjai tọn mẹ, É nọ dla yé pọ́n. Ehe yín sọn olọn mẹ jẹ aigba ji. Mọkẹdẹ wẹ e na te to alọ dopolọ mẹ. “... Do ayi e go, gohọ̀ Jiwheyẹwhe tọn tin to gbẹtọ lẹ de, ewọ nasọ nọ̀hẹ yé, yé na yín omẹ etọn, Jiwheyẹwhe lọsu nasọ nọ̀hẹ yé, bo nasọ yín Jiwheyẹwhe yetọn” (OSỌHIA 21:3).

Lukifẹli angẹli huhlọnnọ lọ, mẹhe zé ede daga to olọn mẹ, ko yín dindlan jẹ dò, é bo sọ gbẹnkànna azọ́n vàsúdo etọn tọn to aigba ji kẹdẹdilé é yín kẹ̀ntọ Jiwheyẹwhe tọn dó. Azọ́n etọn sọ wẹ nado dè gbẹtọ lẹ sọn kọ̀ndopọ́ yetọn mẹ hẹ Jiwheyẹwhe, bo klán yé sọn É go, bo sọ to yé dọ̀n biọ vàsúdo po okú po mẹ. Kẹdẹdi to Owé EZEKIẸLI 28:12-17 tọn mẹ, Satin ko tin to Jipa Edẹni tọn mẹ jẹnukọnna aijijẹ lọ. To Owéfọ he lọ mẹ, Jiwheyẹwhe nọ zé ohó na yẹwhegán lọ nado dọ hlan Satani mẹhe biọ ahọlu Tile tọn mẹ. Owé Wiwé dọ dọmọ, Satani sọgan zé gbẹtọ lẹ do podọ kanlin lẹ ga. Oklunọ mítọn yàn gbigbọ mawé jẹgbonu sọn gbẹtọ susu he gbigbọ mawé zédo lẹ mẹ (MATIU 4:24). To Owé MALKU 5:9 tọn mẹ, mí mọ dọ mẹylankan lọ nọ dọhó gbọn mẹhe é zédo lẹ mẹ. “É sọ kànbiọ ẹ dọ, etẹ wẹ oyín towe? É vọ sọ dọ hlan ẹn dọ, Legioni wẹ oyín ṣie, na mẹsúsú wẹ mí.” Satani ṣokẹdẹ ma wẹ zé dawe he do gba, ṣigba gbigbọ mawé susu lẹ ga.

To Jipa Edẹni tọn mẹ, atin susu wẹ tin to finẹ, he ga tindo atin ogbẹ̀ tọn po atin yinyọ́n dagbe po oylan po tọn. To aijijẹ gbẹtọ tọn mẹ, onú susu tin finẹ he húgan dùdù sinsẹ́n atin jọwamọ tọn, he yè yígbèna. Yè ma dọhó depope dogbọn dùdù apu (apple) atin sinsẹ́n tọn dali to Owé GENẸSISI 3:7 tọn mẹ gba, ṣigba mí hia dogbọn dùdù sinsẹ́n atin núyọ́nẹn tọn dali. Enẹwutu, e to dandan mẹ nado mọdona mẹhe podọ núhe atin núyọ́nẹn tọn lọ yín. To Owé GENẸSISI 3:7 tọn mẹ, mí hia dọ, “Nukun yé omẹ awelẹ tọn hùn, yé sọ yọ́nẹn dọ omẹ́ wẹ yé ko te; yé sọ tọ̀ amà ovotin tọn dopọ́ bo basi vantẹ na yéde.” Núdabla de jọ to godo mẹ he yé sú winyan omẹ́ agbasa yetọn lẹ tọn. Yé ma bla nukun yetọn lẹ gba, mọ yé ma sọ sú onù yetọn lẹ gba, ṣigba yé yí omà do basi vantẹ na yéde.

Na ohó he yè dọ to Owé GENẸSISI 3 tọn mẹ, mí hia dogbọn wantuntun nukun tọn po oklọ tọn po dali, po onú mọtọnhunkọ lẹ po. Sunnu dopodopo po yọnnu dopodopo po mọdona ehe mẹ linlẹn wheleponu tọn, po wantuntun nukun tọn po agbasalan tọn po te. Podọ ga ohógbè he yín “ODÀN LỌ WẸ KLỌ MI” dóna yín hihia jẹ. Asi Pọntifali tọn lọ, mẹhe yín ogán to owhé Falo tọn gbè, mọ dọ Josẹfu yọ́n whànpẹ bo sọ tindo wanyinna ogán tọn. “E sọ wá jọ to onú helẹ godo, wẹ asi klunọ etọn tọn zé nukun do Josẹfu go; bo sọ dọmọ, mlọnai hẹ mi.” To godo mẹ wẹ nawe lọ sọgbè hẹ ẹ, “... É biọ họ̀mẹ wà dê nado mlọnai hẹ mi” (GẸNẸSIS 39:7,14). Eyín sunnu dẹpẹ de kavi awhlivu de jai biọ omọ̀ oklọ tọn de mẹ, mẹdopodopo dóna yọ́nẹn dọ yé ma dù apu (apple) atin sinsẹ́n gba.

To Owé EKSỌDUSI 22:16 tọn mẹ, ohógo he yín “Oklọ” yín onú daho de. “Podọ eyín sunnu de klọ awhlivu de he yè ma ko biọ, bo mlọn é de...” Apọstẹli Paul yọ́n núhe jọ to Jipa Edẹn tọn mẹ. Yín e ma yín mọ, é ma na ko wlánwé hlan agùn Kọlintinu lẹ tọn dolé gba, dọmọ, “Ṣigba obú didi mi, dọ to onú depope mẹ dilé odàn klọ Evi gbọn oklọ etọn dali, na yè nikã hẹn ayiha mìtọn gble sọn malẹnayiawe he tin to Klisti mẹ mẹ”(2 KỌLINTINU 11:3). To pinpọ́n hlan aijijẹ lọ mẹ, apọstẹli wlán dọ, “Yè ma klọ Adam gba, ṣigba yọnnu lọ, whenuena yè klọ ẹ, ewọ wẹ jai biọ sẹ́nmẹjẹ mẹ” (1 TIMỌTI 2:14).

To aijijẹ gbẹtọ tọn to ylando mẹ godo, Oklunọ Jiwheyẹwhe dọhó hlan Evi to whenuena nújijọ lọ jọ hadopo lọ, dọmọ, “... Yẹn na hẹn awufiẹsa towe po hòmimọ towe po zùn susugege, to awufiẹsa mẹ wẹ hiẹ na nọ jivi te...” (GENẸSISI 3:16). Ohógbè he to ewlọsu mẹ dọ núhe jọ lọ hlan mí. Eyín osẹ́nmẹjẹ na ko tin gbọn ylando wiwà onù tọn dali kẹdẹdilé e sọgan yín nugbo dó, e ma jẹ dọ Evi ni biọ awufiẹsa mẹ to whenuena é dùnú do gba. Kaka jẹ egbé, yọnnu depope ma ko jivi de to whenuena é ko dù atin sinsẹ́n gba. Jiwheyẹwhe mọdona núhe jọ lọ bo sọ mọdona fie mẹhòba lọ dóna nọ̀. Enẹwutu, to egbé, yèdọ to ayihọn lẹpo mẹ kẹdẹdilé Oklunọ ko dọ dó, dọ, yọnnu lẹpo to ninọ̀mẹ dagbe mẹ nọ jivi to awufiẹsa mẹ to oflín aijijẹ dòdónu ylando nẹ lọ po osẹ́nmẹjẹ nẹ lọ po tọn mẹ.

Mẹdepope he jlo nado mọdona ohógbè he hézéhézé, dọ, “... Odàn wẹ blu mi, bọ yẹn sọ dù.” (GENẸSISI 3:13), dóna hia Owé Howhinwhẹn tọn nado mọ gblọndo dagbe lọ yí, dọmọ: “Mọhunkọ wẹ aliho yọnnu ayọdetọ tọn; é dùnú, bo sọ súsú onù etọn, bo dọmọ, yẹn ma wà oylan de” (HOWHINWHẸN 30:20).

Oklunọ Jiwheyẹwhe hodẹ̀do odàn lọ na ehe e ko wà wutu, bo sọ dọmọ, “Oklunọ Jiwheyẹwhe sọ dọ hlan odàn lọ, dọmọ, na hiẹ ko basi ehe wutu, mẹhodẹ̀do wẹ hiẹ hú whékanlin lẹpo tọn podọ hú gbékanlin lẹpo tọn; ohòto towe ji wẹ hiẹ na nọ gbọn yì, kọ̀gudu wẹ hiẹ na nọ dù to azán ogbẹ̀ towe tọn lẹpo mẹ” (GENẸSISI 3:14). Jẹnukọnna nújijọ nẹ lọ, odàn nọ zinzọnlin to afọ etọn lẹ ji. Eyín e ma yín mọ, bé whẹ̀dida he, “ohòto towe ji wẹ hiẹ na nọ gbọn yì” ma yín núde gba. Onú vivẹ lọ wẹ yín owéfọ he, “Yẹn nasọ yí okẹ̀n do hiẹ po yọnnu lọ po ṣẹnṣẹn; podọ do okún towe po okún etọn po ṣẹnṣẹn: ewọ na só ota towe, hiẹ na só afọgbẹn etọn” (GENẸSISI 3:15). Kẹdẹdi kunnudidè he Oklunọ Jiwheyẹwhe ko ná to ofi lọ, mí na dọhó do okún vòvo awe ji. É dọhó do okún odàn tọn lọ ji podọ ga, do okún he na wá gbọn yọnnu lọ dali ji. To Owé Wiwé lẹpo mẹ, ohógo he yín “jinukún” to hódọ do okún de go.

Satin ma sọgan jivi de kavi sọgan dá núde gba. Ewọ yín núdidá gbigbọnọ he ma tindo sunnutẹnmẹ kavi yọnnutẹnmẹ gba. Enẹwutu, é dóna zán kanlin he dọ̀nsẹpọ́ gbẹtọ de, bo sọ sọgan dọhó ga. To Owé Genẹsisi 3 tọn mẹ, mí mọ hódidọ he sọawúhia to odàn po Evi po ṣẹnṣẹn. Ohókànbiọ po gblọndo po, podọ núdindọn yetọn lẹpo yín winwlán dai. To dẹ̀hodo lọ godo, odàn lẹzùn kanlin he nọ lin bo sọ hẹn ninọ̀mẹ etọn hóhó lọ bú.

Ohódidọ he sọawúhia to Jipa Edẹni tọn mẹ bẹ́ po ohókànbiọ he mí mọdona dọ, “O jé, Jiwheyẹwhe ko dọmọ?” Lẹgba nọ zán ohógbè dopolọ to egbé ga. É nọ dá mayise do linlẹn gbẹtọ tọn mẹ pannukọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn. To enẹgodo, odàn wlé Evi do omọ̀ odọ̀ etọn tọn mẹ po ohógbé oklọ tọn lẹ po, po ehe jẹagọ̀do Ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ go, ehe godo wẹ lalo daho lọ sọawúhia te, dọmọ, “Odàn lọ sọ dọ hlan yọnnu lọ dọmọ, Mì ma na kú dandan gba... Yè na hùn nukun mìtọn bọ mìwlẹ nasọ tin di Jiwheyẹwhe, bo sọ yọ́n onú dagbe po oylan po” (GENẸSISI 3:4-5). Ohógbè he lọ sọ taidi núhe sọgbè, bọ Evi sọ jai biọ omọ̀ Lẹgba tọn mẹ. Nugbo de tẹ wẹ tin to finẹ ló, bọ nukun yetọn nado yín hùnhùn, bọ yé nasọ dó oyọ́nẹn dagbe po oylan po tọn to ninọ̀mẹ he klán sọn Jiwheyẹwhe go de mẹ, yèdọ to okú mẹ? Sọn whenẹnu wẹ gbẹtọ lẹpo sọgan dawhẹ̀ bo sọ sọgan mọdona núhe yín dagbe po oylan po: Etẹ wẹ yín lalo podọ nugbo? Enẹwutu, gbẹtọ lẹpo na sọawúhia to Jiwheyẹwhe nukọn na azọ́n yetọn lẹ, bọ yè na dawhẹ̀ na yé kẹdẹdi wiwà yetọn lẹ to whẹ̀dajan Ofin Wiwé tọn lọ nukọn.

To Biblu Glẹki tọn mẹ kẹdẹdi to wiwà Biblu he pò lẹ tọn mẹ, yè dọhó do odàn go di sunnu de, dọ, “... ho Ophis”, enẹ wẹ “e sọ dọ hlan yọnnu lọ”. To tùnmẹ Flansegbè tọn mẹ mí hia dọ, “il dit à la femme”, to ogbè Russia tọn mẹ, mí hia dọ, “i skasal smej shene”. Kẹdẹdi to otànhó Heblu tọn hóhó lọ mẹ, aijijẹ he wá to Jipa Edẹni tọn lọ mẹ wá gbọn gblewa dali. Ohódọtọ de wlán to owé he yín ‘F. Braun, Blicke ins Wort, pg, 67’ mẹ, dọ, “... angẹli lọ, mẹhe zé odàn lọ do, biọ họ̀mẹ yì Evi de, bọ yọnnu lọ sọ mọhò bo ji Kaini”.

Gbẹ̀zán gbẹtọ tọn po wiwà etọn lẹ po, po núhe kàn ẹn lẹpo po yín mimọ to owalọ ogúdùdù tọn mẹ. Yé dùgú gbọn jiji gblewa tọn mẹ. To alọ mọhunkọtọn mẹ, gbẹ̀zán ylando tọn sọn odàn de, yèdọ sọn Satani de, ehe jẹagọ̀do Jiwheyẹwhe, sọawúhia to ninọ̀mẹ gbẹtọ tọn mẹ. Satani lọsu, mẹhe gbọn tolivivẹ po sẹ́nmẹjẹ po dali sisẹ́ gbẹtọ tintan lẹ (yèdọ Adam po Evi po) do okú mẹ, tindo huhlọn okú tọn. Enẹwutu, Mẹflitọ lọ dóna sọawúhia to agbasalan gbẹtọ tọn de mẹ, nado tún mí sọn osẹ́nmẹjẹ dopolọ mẹ. “... Dọ gbọn alọ okú tọn mẹ é nido hù mẹhe tindo huhlọn okú tọn súdo, enẹ wẹ, lẹgba, bo whlẹn yé he gbọn osi okú tọn mẹ tin to ogbẹ̀whenu yetọn lẹpo mẹ jẹ mẹglọnọ mẹ” (HEBLU 2:14-15). Whenuena Oklunọ gbawhàn Satani po okú tọn po godo, bo sọ fọ́n to azán atọ̀ntọ gbè, É sọgan dọ po awhàngbigba po dọ, dọmọ, “... Yẹn sọ tindo họ̀nhùngan okútomẹ po okú po tọn...” (OSỌHIA 1:18).

Gbèdide Jiwheyẹwhe tọn wẹ yín dọ, “... Mì yín sinsẹ́nnọ, bo sùdeji...” (GENẸSISI 1:28). Jiwheyẹwhe degbè alọwle tọn bo sọ kọ̀n gbẹtọ tintan lẹ dopọ́. Awubla sọawúhia to alọwle tintan mẹ gbọn aijijẹ po okú po mẹ. Núdidá dopodopo dóna hẹn sinsẹ́n etọn kẹdẹdi ninọ̀mẹ etọn. Ṣigba to ofi, núdidá he yín okún kọ̀ndopọ́ tọn he ma yín núdidá Jiwheyẹwhe tọn de sọawúhia bo ma tọ́nsọn Jiwheyẹwhe de, ṣigba bo tọ́nsọn Satani de gbọn odàn dali. Odàn lọ zán obó bo sọ klọ Evi, enẹgodo wẹ Evi jo ede hlan Adam. Jiwheyẹwhe ma sọgan yígbèna ehe gba, na e ma sọgbè hẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn nugbo lọ gba. Núdepope he ma sọawúhia gbọn ojlo nugbo Etọn mẹ, ma sọgan jo ede hlan ojlo Jiwheyẹwhe tọn gbèdé.

Nugbo Adam wá mọ to nújijọ̀ de mẹ dọ mẹyinwanna etọn Evi, mẹhe ko yín apáde etọn ma sọ tin to gbeji ba. Ewọ ko jo ede hlan odàn podọ to enẹgodo, wá basi kọ̀ndopọ́ gblewa tọn tintan hẹ Adam. Mọwẹ aijijẹ lọ sọawúhia dó. Sọn kọ̀ndopọ́ awe he sọawúhia to ojlẹ pẹvi de mẹ, yèdọ ode bọdo awetọ go, wẹ ovi lẹ do yín jiji: Yèdọ Kaini po Abẹli po.

Kaka jẹ asiko mítọn mẹ, ahóhóvi lẹ yín jiji sọn otọ́ vòvo awe mẹ. Na pọ́ndego awe he mí mọdona titegbe lẹ tọn, yèdọ sọn otò Suidin po Flansi tọn po mẹ. To otò Stokọlmi tọn mẹ, nawe he yè nọ ylọ dọ, Joelẹnu jivi vòvo awe he yín yóvo po mẹyũ po, he tindo nukun juju lẹ to azán dopolọ gbè. Whenẹnu wẹ asú etọn kọ́ nado penukun ovi lẹ lọ go, ehe mẹ dopo sọawúhia bo ma di i te. Whenuena ewọ po asú lọ po yì pé owhẹ̀, nawe Joelẹnu mọdona dọ ewọ ko deayọ hẹ dawe yũ de to azán degbè. Nawe he lọ basi kọ̀ndopọ́ gblewa tọn hẹ asú etọn podọ hẹ dawe yũ he lọ to gbèdopo nẹ ga. Podọ to otò Malsẹi tọn mẹ, nawe he yè nọ ylọ dọ, Duvale lọsu sọ jivi vòvo awe, yèdọ yóvo dopo po mẹyũ dopo po.

Mẹdepope he hia Owé GENẸSISI 3:15 tọn hézéhézé dóna payi e go dọ, Oklunọ Jiwheyẹwhe ko dọhó do okún awe ji ehe yín ovi lẹ to ayijijẹ godo. Sọn bibẹ́nu wẹ whẹndo awe helẹ te, dopo yín agbasalan tọn bọ awetọ yín gbigbọ tọn.

Eyín onú jonọ ṣigba nugbo wẹ, dọ yè ma hia oyín Kaini tọn do ovi Adam tọn lẹ mẹ to Alẹ̀nù Hóhó kavi to Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ gba. Yè ma ylọ Adam dọ otọ́ Kaini tọn to ofi depope to Biblu mẹ gba. To ofi mí mọdona onú he wutu Evi do yín yíylọ dọ, “Onọ omẹ he to ogbẹ̀ lẹpo tọn” (GENẸSISI 3:20) ṣigba yè ma ylọ Adam dọ otọ́ mẹgbẹ̀ lẹpo tọn gbèdé. Eyín Kaini wẹ yín oviplọ́nji Adam tọn, é na ko tindo otẹn titegbe de to kàndai Jiwheyẹwhe tọn mẹ.

To whenuena Evi ji Kaini godo, é dọ, dọmọ, “... Yẹn mọ sunnu de yí gbọn alọgọna Oklunọ tọn mẹ” (GENẸSISI 4:1). Ehe dóna yín domọna hézéhézé dọ, ovi jiji tintan to aigba ji wẹ Kaini. Dọtẹ-vijinamẹtọ de matin to whenẹnu gba, awufiẹsa lọ yín sinsinyẹn bọ Adam ma sọ tindo aliho devo de na yè nido gọalọna ẹn gba. To whenẹnu Evi dawhá hlan Oklunọ to awufiẹsa vijiji tọn mẹ. Enẹ wẹ núhe yè mọdona titegbe, podọ ohógbè etọn to enẹgodo sọ táhinhọ́n do e ji. Núyiwà devo po Adam po ma yín kinkàndai to ṣẹnṣẹn jiji Kaini po Abẹli po tọn mẹ gba. Nugbo, Owé Wiwé táhinhọ́n do ehe lọ ji to Owé GENẸSISI 4:2 tọn mẹ, dọ, “É sọ ji Abẹli nọvisunnu etọn”.

Apọsteli Johanu lọsu mọdona núhe jọ to Jipa Edẹni tọn mẹ, bo wlán dọmọ, “E ma yín taidi Kaini, he jọ sọn mẹylankan lọ de...” (1 JOHANU 3:12). Na ohógbè he tọn Adam ma sọgan yín omẹylankan gba, kavi mẹylankan ovi mẹhe tọn Kaini yín kẹdẹdi Owé Wiwé Jiwheyẹwhe tọn. Apọsteli Johanu dopolọ sọ wlánwé hlan yisenọ lẹ, dọ, “Na mì ko gbawhàn mẹylankan lọ tọn wutu” (1 JOHANU 2:13-14). Satani yín didohia to ofi kẹdẹdilé Owé Wiwé lẹ dọ dó. To Owé OSỌHIA 20:2 tọn mẹ, Satani yín yiylọ dọ, “... Dlagọni, odàn hóhó lọ, he yín Lẹgba, Satani”. Owé Wiwé lẹ dọ to ofi susu bo ylọ agọ̀jẹdo-Jiwheyẹwhegotọ lọ dọ, “omẹylankan lọ”. Jiwheyẹwhe yín Mẹdagbe to whelẹponu bọ Satani yín mẹylankan. To odẹ̀ Oklunọ tọn mẹ, mí hia dolé, dọ, “A dọ̀n mí do whlepọ́n mẹ blo, ṣigba whlẹn mí sọn danunọ si” (MATIU 6:13). Dinvie mí yọ́n danunọ lọ, yèdọ mẹylankan lọ, ovi mẹhe tọn Kaini yín, yèdọ dòdónu núhe ma yín Jiwheyẹwhe tọn lẹpo tọn.

Kaini gọ́na núvẹun po awuwhan lẹpo po. Ewọ wẹ mẹhùtọ podọ hlọnhùtọ tintan to aigba ji, podọ Satani wẹ hlọnhùtọ sọn bibẹ́nu (JOHANU 8:44). Satani ma hùhlọn to olọn mẹ gba ṣigba to aigba ji. E ma tlẹ sọgan vi bibasi na Kaini nido jọ̀ sọn Adam, mẹhe yè dá to apájlẹ Jiwheyẹwhe Wiwé tọn mẹ gba. Na ylankan depope matin to Jiwheyẹwhe mẹ wutu. Satani zán odàn nado biọ gbẹtọ lọ mẹ to aliho ylankan he mẹ, nado zé gbẹtọ he lọ dlan vàsúdo po okú po mẹ. Na nújijọ̀ he tọn wutu, e to dandan mẹ dọ, Jiwheyẹwhe nido biọ agbasa fligọ̀ tọn de mẹ nado flí mí gọ̀ sọn huhlọn Satani tọn he glọ mí ko tin te dai. Dẹnsọlé mẹfligọ̀ lẹ ko mọ ogú yetọn yí dó, yé na yín hinhẹ̀ngọ̀wá do dòdónu dotẹn nugbo he yín niná hlan yé gbọn Jiwheyẹwhe dali mẹ, nado dùgán po É po to aihọn lẹpo ji.

Enọku wẹ omẹ ṣinawetọ sọn Adam whenu (JUDE 1:14). To finẹ, yè ma hia Kaini do ovi Adam tọn lẹ mẹ gba. Abẹli kú matin ovi. Enẹwutu wẹ yè do ṣẹ̀ whẹndo lẹ hia ji sọn Ṣẹti whenu. Po osi po, Ohó Jiwheyẹwhe tọn sọgbè bo sọ wá hinhọ́nnu hézéhézé. Ehe wẹ whẹndo Adam tọn, Adam po Ṣẹti po, po Enọṣi, po Mahalaẹli po, po Jalẹdi po, po Enọku po (GENẸSISI 5:6-7).

Kẹdẹdilé awufiẹsa ovijiji tọn nọ hẹn yọnnu de nado flin dòdónu ylando tọn dó, mọkẹdẹ wẹ adagbigbo nọ hẹn sunnu de nado flin oylan lọ dó. Whenuena Jiwheyẹwhe basi alẹ̀nùnù po Ablaham po, po okún etọn po, Jiwheyẹwhe biọ ohia adagbigbo tọn, dọmọ, “Ehe wẹ alẹ̀nù ṣie, ehe mì na nọ yìn to yẹn po mìwlẹ po ṣẹnṣẹn po okún towe po to godo towe; visunnu dopodopo to mì mẹ wẹ yè na nọ gbowhẹ̀na” (GENẸSISI 17:10). Owhẹ̀gbigbo yín gbèdide ohia alẹ̀nùnù madopòdo tọn (afọ 13). Mẹdepope he kọ́ nado gbowhẹ̀, alindọn nẹ dóna yín sinsán sẹ̀ sọn omẹ etọn lẹ mẹ (afọ 14), na to ewọ mẹ é ma mọdona fie yè gbà alẹ̀nùnù lọ te. Whenuena Mọse wọnji nado gbowhẹ̀na visunnu etọn, Oklunọ jlo nado hù i. “Whenẹnu wẹ Zipola zé okẹ́n de bo sán ayú tintan visunnu etọn tọn, bo hẹn ẹn jẹ̀ afọ etọn go; ewọ sọ dọmọ, nugbonugbo asisúnọ ohùn tọn de wẹ hiẹ hlan mi” (EKSỌDUSI 4:25).

To Owé MATIU 13:37-38 tọn mẹ, Oklunọ dọhó hézéhézé dogbọn okún gbigbọnọ vòvo awe dali, dọmọ, “É sọ gblọn bo dọmọ, mẹhe do okún dagbe wẹ Ovi gbẹtọ tọn; ogle wẹ aihọn: podọ okún dagbe lẹ, ehelẹ wẹ ovi ahọludu tọn; podọ ogbé ylankan lẹ wẹ ovi mẹylankan nẹ tọn”. Yé mẹhe mẹ mẹylankan nẹ lọ biọ bo sọ hẹn ayiha yetọn lẹ sinyẹn, yéwlẹ wẹ Jesu dọ hlan dọmọ, “Otọ́ mìtọn lẹgba tọn wẹ mì, wantúntún otọ́ mìtọn tọn ojlo mìtọn wẹ nado wà ẹ. Hlọnhùtọ de wẹ ewọ sọn whẹ́whẹ́whenu, é ma nọ nọte to nugbo mẹ gbèdé, na nugbo matin to ewọ mẹ wutu” (JOHANU 8:44).

Okún odàn lọ tọn sọawúhia pẹpẹ di okún nugbo yọnnu lọ tọn. Okún odàn lọ tọn wẹ Kaini, podọ okún yọnnu lọ tọn wẹ Klisti. Paul táhinhọ́n do linlẹn he lọ ji whenuena é to alọdlẹndó okún pagbè tọn lọ, dọmọ, “... podọ hlan okún towe, he yín Klisti” (GALATIA 3:16). Ewọ wẹ okún lọ, yèdọ mẹhe yè dopagbè hlan (GALATIA 3:19). To Alẹ̀nù Hóhó mẹ, mí hia dọ, “... Whenuena hiẹ na yí gbigbọ etọn do sánvọ́ na ylando, é na mọ okún etọn...” (ISAIA 53:10). Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn hlan gbẹtọ lẹpo wẹ nado hẹn sinsẹ́n kẹdẹdi ninọ̀mẹ etọn. Mí sọ dóna flin ohógbè “okẹ̀n” tọn he Jiwheyẹwhe zé do ṣẹnṣẹn okún awelẹ tọn, dọmọ, “Yẹn nasọ yí okẹ̀n do hiẹ po yọnnu lọ po ṣẹnṣẹn: podọ do okún towe po okún etọn po ṣẹnṣẹn...” (GENẸSISI 3:15). Po alọgọ́ odàn tọn po, Satani biọ gbẹtọ mẹ nado và gbèdide Jiwheyẹwhe tọn súdo. Na ehe tọn wutu, Jiwheyẹwhe dóna jẹte wá nado yín jiji taidi gbẹtọ nado dè okẹ̀n lọ, po ylando po, po okú po sẹ̀ (EFESUNU 2:13-16). To gohọ̀ agbasalan Etọn tọn mẹ, Oklunọ mítọn hẹn ofligọ̀ wá ṣiṣẹ̀ mẹ, na É nido nọ̀gbẹ̀ to mẹfligọ̀ lẹ mẹ whladopo dogọ́. É ko dè yé sọn huhlọn Satani tọn glọ bo sọ zé yé do Ahọludu Etọn mẹ, “Bo sọ klọ́n gándùdù lẹ po huhlọn lẹ po sọn ede go, é basi odohia yetọn de gbaungba, bo sọ to aglinjẹ to yé ji to e mẹ” (KOLOSINU 2:15).

Na Satani biọ agbasa gbẹtọ tọn po ohùn po mẹ, Jiwheyẹwhe Lọsu dóna wà mọ ga nado sọawúhia to ninọ̀mẹ Ovi Etọn tọn mẹ. Ewọ wẹ ogbẹ̀ mítọn, gbọn ofligọ̀ alindọn mítọn tọn podọ gbọn owhẹ̀dọgbọ mítọn po É po dali gbọn kinkọ̀n ohùn Lẹngbọvu Jiwheyẹwhe tọn tọn dali. To mẹfligọ̀tọ lọ mẹ, ohùn Jù de tọn ma wẹ kùndai gba, adavo Jiwheyẹwhe tọn, yèdọ ohùn he madódiho bo yín wiwé, ehe mẹ Ogbẹ̀ Jiwheyẹwhe tọn te.

Nukọnyìyì matin dai, kẹdẹdi linlẹn yetọn lẹ, na ohú alọpãlọpa he yè mọ lẹ tọn wutu. Na ninọ̀mẹ alọpãlọpa he do awúsọhia vòvo lẹ hia, yèdo ode bọdo awetọ go. Yè wlán to Owé JUDA 1:7 tọn mẹ, dọ, “agbasalan devo”. Paul wlán dọ, “Agbasalan lẹpo ma yín agbasalan dopolọ gba: ṣigba agbasalan gbẹtọ tọn de tin, agbasa kanlin tọn devo, owhevi tọn devo, ohẹ̀ lẹ tọn devo” (1 KỌLINTINU 15:39). Nugbo agbasalan devo de tin.

To ofi, mí mọ agbagbigbọ linlẹn he tin to otànhó gbẹtọ tọn mẹ tọn, ehe núyọ́nẹn to dindin na ojlẹ dindẹn. Na ohú alọpãlọpa nẹlẹ tọn wutu wẹ yè lẹn dọ gbẹtọ de ko tin dai. Ṣigba to nugbo de mẹ, gblọndo mọhunkọtọn lẹ po núdohiamẹ lẹ po ma yín mimọ to owé núyọ́nẹn tọn depope mẹ gba. Yé yín mimọ to owé dabla he yè ylọ dọ Biblu kẹdẹ mẹ, ehe tindo núdabla Jiwheyẹwhe tọn lẹpo.

Dopo to linlẹn gbẹtọ tọn lẹ mẹ wá sọn kọ̀ndopọ́ odàn po Evi po tọn mẹ: yèdọ sọn ohùkan Kaini mẹhe dà viyọnnu Adam tọn tọn mẹ. Awetọ wẹ whẹndo Adam podọ Evi tọn gbọn Ṣẹti mẹ, mẹhe dà nọviyọnnu etọn. Kẹdẹdilé mí omẹ pó mọdona dó, Adam po Evi po tindo visunnu lẹ po viyọnnu lẹ po, “Adam tọn to godo he é ji Ṣẹti yín owhè fẹnẹ; é sọ jivi visunnu po viyọnnu po” (GENẸSISI 5:4). To godo mẹ, linlẹn gbẹtọ tọn devo sọ sọawúhia, to whenuena whẹndo awelẹ yín ṣiṣdopọ́. To Biblu mẹ, yè ylọ whẹndo Kaini tọn dọ, “ovi gbẹtọ tọn lẹ”. Yé gbẹ́ sọ tindo núdọnnú Lukifẹli tọn pẹvi de. Okún Ṣẹti tọn lẹ yín yiylọ dọ, “visunnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ”. “Bọ visunnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ sọ mọ viyọnnu gbẹtọ tọn lẹ dọ yé yọ́nwhànpẹ; bọ yé sọ mọ asi na yéde sọn enẹ he yé dè lẹpo mẹ” (GENẸSISI 6:2). Na kọ̀ndopọ́ he tọn wutu, Jiwheyẹwhe mágbè nado doalọtena wiwà gbẹtọ tọn lẹpo. Enẹwutu, Messia lọ dóna wá biọ agbasalan de mẹ sọn ohùkan wiwé de mẹ. Enẹwutu, sọn osìn gigọ́ whenu, whẹndo dopo gê wẹ tin to agbasa mẹ to whenẹnu, yèdọ ehe ṣẹ̀ sọn Adam ji. “Visunnu Noa tọn lẹ, he tọ́njẹgbonu sọn aki mẹ, wẹ Ṣẹm, Ham po Jafẹti po... yé de wẹ aigba lẹpo vùn sọn” (GENẸSISI 9:18-19; OWALỌ 17:26).

To Gbigbọ mẹ, ohùkàn awe wẹ sọ dóna tin to akọta lẹpo mẹ jẹ vivọnu ga (MATIU 13:38). Jiwheyẹwhe kẹdẹ wẹ tin nado mọdona whẹ̀dida omẹ dopodopo tọn. É yọ́n omẹ Etọn lẹ. Dinvie omẹ dopodopo tindo jlọjẹ nado dindona ede. Mẹdepope he yise to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ kẹdẹdilé É tọ́nsọn onù Etọn mẹ dó, bo wà kẹdẹdilé É dọ dó, omẹ dopolọ to didohia dọ ewọ wẹ yín ovi okún Ohó lọ tọn, bo sọ yín ovi dètọ́n gbọn Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn dali. Mẹdepope he sisẹ́ Ohó lọ bo sọ jẹagọ̀do É, to kunnudè dọ ewọ matindo núdepope po Oklunọ po gba. Enẹwutu, omẹ dopodopo dóna mọdona ohùkàn he ji ewọ tin te. Dinvie mí gbẹ́sọ to asiko ojọmiọn tọn mẹ. Mẹdepope he jlo, sọgan wá bo lẹ́pannukọn Oklunọ, bo yí I sè bo sọ hodo É.

Whenuena Oklunọ mítọn tin to aigba ji, Satani do ahọludu lẹpo po gigo yetọn lẹpo po hia Ẹ sọn ohọ̀ta aga, bo dọmọ, “... Onú helẹ pó wẹ yẹn na ná we, eyín hiẹ na jẹklo bo litai na mi” (MATIU 4:9). Mẹflitọ mítọn mọdona jẹnukọn dọ, Éwọ dóna kọ̀n ohùn Etọn dai to aigba he ji na ofligọ̀ patapata, nado flí yé omẹ he yè ko dè na ogbẹ̀ madopòdo lẹ gọ̀. Ewọ, Mẹhe yín nútindotọ nugbo, dọ hlan Satani dọ é ni lẹ́ sọn godo hlan Ẹn. Owé Psalm tọn ko dọ, dọmọ, “Jiwheyẹwhe È, fọ́n, dawhẹ̀ aihọn tọn; Na hiẹ wẹ na dùgú akọta lẹpo tọn” (PSALM 82:8). Apọsteli Paul dlẹnalọdó linlẹn he dolé dọmọ, “Bé eyín mí yín ovi, whenẹnu whédùtọ; whèdútọ Jiwheyẹwhe tọn, podọ whédùtọ dopọ́ hẹ Klisti; eyín e yín mọ dọ mí jiya hẹ ẹ, na yè nido pagigona mí dopọ́ hẹ ẹ ga” (LOMUNU 8:17). To vivọnu whèta he tọn, ehe lọ na yín ṣiṣẹ̀. Mí tindo jlọjẹ nado nọ̀gbẹ̀ to whenuena núdabla he tin to Owé Wiwé mẹ lẹpo yín hùnhùndohia. Ehe lọ sọ kàn núhe jọ to Jipa Edẹni tọn mẹ.

To Owé Wiwé lẹ mẹ, núyiwà delẹ yín didohia to oló lẹ mẹ, ehe tọ́njẹgbonu to nukunta bọ gbẹtọ lẹ ma mọdona. Na Jiwheyẹwhe Lọsu wẹ dó e domọ nado jo núwhiwhla sisosiso lẹ do otẹn whiwhla mẹ, ehe sọgan yín didohia bo sọ sọgan yín hinhẹnwá hinhọ́nnu gbọn Gbigbọ Wiwé dali. Enẹ wẹ aijijẹ tintan gbẹtọ tọn. Adavo eyín mí mọdona fie aijijẹ lọ te, whenẹnu wẹ mí na mọdona lé e yín núvivẹ dó nado dè gbẹtọ tọ́njẹgbonu sọn aijijẹ lọ mẹ gbọn ofligọ̀ dali. To teji, ohógbè he yín “aijijẹ biọ ylando mẹ” yín onú nugbo he jọ lọ.

Jiwheyẹwhe ko dè gbẹtọ nado dùgán to aigba ji. Gbọn aijijẹ lọ dali, gbẹtọ zé otẹn dagbe lọ yìngbè. Gbọn aijijẹ lọ kẹdẹ mẹ wẹ mí mọdona lé gbẹtọ biọ huhlọn Satani tọn glọ te. E sọ yín didọ dolé dọ, sọn whenẹnu wẹ Ahọvi ayihọn he tọn ṣẹ̀ gándù to ayihọn lọ blébu mẹ. Kẹ̀ntọ gbọn odàn lọ mẹ biọ gbẹtọ lọ mẹ. Mẹdepope ma sọgan dọ lé Adam po Evi po tin to kọ̀ndopọ́ mẹ hẹ Jiwheyẹwhe. Yé ma yọ́n awufiẹsa, kavi yajiji, kavi avi, kavi awutu podọ okú gba. Yé tin to ayajẹ mẹ to nukọn Oklunọ Jiwheyẹwhe tọn to Paladisi mẹ, podọ to dona po kọ̀ndopọ́ po mẹ. To ojlẹ whèjai tọn mẹ, É nọ dla yé pọ́n. Ehe yín sọn olọn mẹ jẹ aigba ji. Mọkẹdẹ wẹ e na te to alọ dopolọ mẹ. “... Do ayi e go, gohọ̀ Jiwheyẹwhe tọn tin to gbẹtọ lẹ de, ewọ nasọ nọ̀hẹ yé, yé na yín omẹ etọn, Jiwheyẹwhe lọsu nasọ nọ̀hẹ yé, bo nasọ yín Jiwheyẹwhe yetọn” (OSỌHIA 21:3).

Lukifẹli angẹli huhlọnnọ lọ, mẹhe zé ede daga to olọn mẹ, ko yín dindlan jẹ dò, é bo sọ gbẹnkànna azọ́n vàsúdo etọn tọn to aigba ji kẹdẹdilé é yín kẹ̀ntọ Jiwheyẹwhe tọn dó. Azọ́n etọn sọ wẹ nado dè gbẹtọ lẹ sọn kọ̀ndopọ́ yetọn mẹ hẹ Jiwheyẹwhe, bo klán yé sọn É go, bo sọ to yé dọ̀n biọ vàsúdo po okú po mẹ. Kẹdẹdi to Owé EZEKIẸLI 28:12-17 tọn mẹ, Satin ko tin to Jipa Edẹni tọn mẹ jẹnukọnna aijijẹ lọ. To Owéfọ he lọ mẹ, Jiwheyẹwhe nọ zé ohó na yẹwhegán lọ nado dọ hlan Satani mẹhe biọ ahọlu Tile tọn mẹ. Owé Wiwé dọ dọmọ, Satani sọgan zé gbẹtọ lẹ do podọ kanlin lẹ ga. Oklunọ mítọn yàn gbigbọ mawé jẹgbonu sọn gbẹtọ susu he gbigbọ mawé zédo lẹ mẹ (MATIU 4:24). To Owé MALKU 5:9 tọn mẹ, mí mọ dọ mẹylankan lọ nọ dọhó gbọn mẹhe é zédo lẹ mẹ. “É sọ kànbiọ ẹ dọ, etẹ wẹ oyín towe? É vọ sọ dọ hlan ẹn dọ, Legioni wẹ oyín ṣie, na mẹsúsú wẹ mí.” Satani ṣokẹdẹ ma wẹ zé dawe he do gba, ṣigba gbigbọ mawé susu lẹ ga.

To Jipa Edẹni tọn mẹ, atin susu wẹ tin to finẹ, he ga tindo atin ogbẹ̀ tọn po atin yinyọ́n dagbe po oylan po tọn. To aijijẹ gbẹtọ tọn mẹ, onú susu tin finẹ he húgan dùdù sinsẹ́n atin jọwamọ tọn, he yè yígbèna. Yè ma dọhó depope dogbọn dùdù apu (apple) atin sinsẹ́n tọn dali to Owé GENẸSISI 3:7 tọn mẹ gba, ṣigba mí hia dogbọn dùdù sinsẹ́n atin núyọ́nẹn tọn dali. Enẹwutu, e to dandan mẹ nado mọdona mẹhe podọ núhe atin núyọ́nẹn tọn lọ yín. To Owé GENẸSISI 3:7 tọn mẹ, mí hia dọ, “Nukun yé omẹ awelẹ tọn hùn, yé sọ yọ́nẹn dọ omẹ́ wẹ yé ko te; yé sọ tọ̀ amà ovotin tọn dopọ́ bo basi vantẹ na yéde.” Núdabla de jọ to godo mẹ he yé sú winyan omẹ́ agbasa yetọn lẹ tọn. Yé ma bla nukun yetọn lẹ gba, mọ yé ma sọ sú onù yetọn lẹ gba, ṣigba yé yí omà do basi vantẹ na yéde. 

Na ohó he yè dọ to Owé GENẸSISI 3 tọn mẹ, mí hia dogbọn wantuntun nukun tọn po oklọ tọn po dali, po onú mọtọnhunkọ lẹ po. Sunnu dopodopo po yọnnu dopodopo po mọdona ehe mẹ linlẹn wheleponu tọn, po wantuntun nukun tọn po agbasalan tọn po te. Podọ ga ohógbè he yín “ODÀN LỌ WẸ KLỌ MI” dóna yín hihia jẹ. Asi Pọntifali tọn lọ, mẹhe yín ogán to owhé Falo tọn gbè, mọ dọ Josẹfu yọ́n whànpẹ bo sọ tindo wanyinna ogán tọn. “E sọ wá jọ to onú helẹ godo, wẹ asi klunọ etọn tọn zé nukun do Josẹfu go; bo sọ dọmọ, mlọnai hẹ mi.” To godo mẹ wẹ nawe lọ sọgbè hẹ ẹ, “... É biọ họ̀mẹ wà dê nado mlọnai hẹ mi” (GẸNẸSIS 39:7,14). Eyín sunnu dẹpẹ de kavi awhlivu de jai biọ omọ̀ oklọ tọn de mẹ, mẹdopodopo dóna yọ́nẹn dọ yé ma dù apu (apple) atin sinsẹ́n gba.

To Owé EKSỌDUSI 22:16 tọn mẹ, ohógo he yín “Oklọ” yín onú daho de. “Podọ eyín sunnu de klọ awhlivu de he yè ma ko biọ, bo mlọn é de...” Apọstẹli Paul yọ́n núhe jọ to Jipa Edẹn tọn mẹ. Yín e ma yín mọ, é ma na ko wlánwé hlan agùn Kọlintinu lẹ tọn dolé gba, dọmọ, “Ṣigba obú didi mi, dọ to onú depope mẹ dilé odàn klọ Evi gbọn oklọ etọn dali, na yè nikã hẹn ayiha mìtọn gble sọn malẹnayiawe he tin to Klisti mẹ mẹ”(2 KỌLINTINU 11:3). To pinpọ́n hlan aijijẹ lọ mẹ, apọstẹli wlán dọ, “Yè ma klọ Adam gba, ṣigba yọnnu lọ, whenuena yè klọ ẹ, ewọ wẹ jai biọ sẹ́nmẹjẹ mẹ” (1 TIMỌTI 2:14).

To aijijẹ gbẹtọ tọn to ylando mẹ godo, Oklunọ Jiwheyẹwhe dọhó hlan Evi to whenuena nújijọ lọ jọ hadopo lọ, dọmọ, “... Yẹn na hẹn awufiẹsa towe po hòmimọ towe po zùn susugege, to awufiẹsa mẹ wẹ hiẹ na nọ jivi te...” (GENẸSISI 3:16). Ohógbè he to ewlọsu mẹ dọ núhe jọ lọ hlan mí. Eyín osẹ́nmẹjẹ na ko tin gbọn ylando wiwà onù tọn dali kẹdẹdilé e sọgan yín nugbo dó, e ma jẹ dọ Evi ni biọ awufiẹsa mẹ to whenuena é dùnú do gba. Kaka jẹ egbé, yọnnu depope ma ko jivi de to whenuena é ko dù atin sinsẹ́n gba. Jiwheyẹwhe mọdona núhe jọ lọ bo sọ mọdona fie mẹhòba lọ dóna nọ̀. Enẹwutu, to egbé, yèdọ to ayihọn lẹpo mẹ kẹdẹdilé Oklunọ ko dọ dó, dọ, yọnnu lẹpo to ninọ̀mẹ dagbe mẹ nọ jivi to awufiẹsa mẹ to oflín aijijẹ dòdónu ylando nẹ lọ po osẹ́nmẹjẹ nẹ lọ po tọn mẹ.

Mẹdepope he jlo nado mọdona ohógbè he hézéhézé, dọ, “... Odàn wẹ blu mi, bọ yẹn sọ dù.” (GENẸSISI 3:13), dóna hia Owé Howhinwhẹn tọn nado mọ gblọndo dagbe lọ yí, dọmọ: “Mọhunkọ wẹ aliho yọnnu ayọdetọ tọn; é dùnú, bo sọ súsú onù etọn, bo dọmọ, yẹn ma wà oylan de” (HOWHINWHẸN 30:20).

Oklunọ Jiwheyẹwhe hodẹ̀do odàn lọ na ehe e ko wà wutu, bo sọ dọmọ, “Oklunọ Jiwheyẹwhe sọ dọ hlan odàn lọ, dọmọ, na hiẹ ko basi ehe wutu, mẹhodẹ̀do wẹ hiẹ hú whékanlin lẹpo tọn podọ hú gbékanlin lẹpo tọn; ohòto towe ji wẹ hiẹ na nọ gbọn yì, kọ̀gudu wẹ hiẹ na nọ dù to azán ogbẹ̀ towe tọn lẹpo mẹ” (GENẸSISI 3:14). Jẹnukọnna nújijọ nẹ lọ, odàn nọ zinzọnlin to afọ etọn lẹ ji. Eyín e ma yín mọ, bé whẹ̀dida he, “ohòto towe ji wẹ hiẹ na nọ gbọn yì” ma yín núde gba. Onú vivẹ lọ wẹ yín owéfọ he, “Yẹn nasọ yí okẹ̀n do hiẹ po yọnnu lọ po ṣẹnṣẹn; podọ do okún towe po okún etọn po ṣẹnṣẹn: ewọ na só ota towe, hiẹ na só afọgbẹn etọn” (GENẸSISI 3:15). Kẹdẹdi kunnudidè he Oklunọ Jiwheyẹwhe ko ná to ofi lọ, mí na dọhó do okún vòvo awe ji. É dọhó do okún odàn tọn lọ ji podọ ga, do okún he na wá gbọn yọnnu lọ dali ji. To Owé Wiwé lẹpo mẹ, ohógo he yín “jinukún” to hódọ do okún de go.

Satin ma sọgan jivi de kavi sọgan dá núde gba. Ewọ yín núdidá gbigbọnọ he ma tindo sunnutẹnmẹ kavi yọnnutẹnmẹ gba. Enẹwutu, é dóna zán kanlin he dọ̀nsẹpọ́ gbẹtọ de, bo sọ sọgan dọhó ga. To Owé Genẹsisi 3 tọn mẹ, mí mọ hódidọ he sọawúhia to odàn po Evi po ṣẹnṣẹn. Ohókànbiọ po gblọndo po, podọ núdindọn yetọn lẹpo yín winwlán dai. To dẹ̀hodo lọ godo, odàn lẹzùn kanlin he nọ lin bo sọ hẹn ninọ̀mẹ etọn hóhó lọ bú.

Ohódidọ he sọawúhia to Jipa Edẹni tọn mẹ bẹ́ po ohókànbiọ he mí mọdona dọ, “O jé, Jiwheyẹwhe ko dọmọ?” Lẹgba nọ zán ohógbè dopolọ to egbé ga. É nọ dá mayise do linlẹn gbẹtọ tọn mẹ pannukọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn. To enẹgodo, odàn wlé Evi do omọ̀ odọ̀ etọn tọn mẹ po ohógbé oklọ tọn lẹ po, po ehe jẹagọ̀do Ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ go, ehe godo wẹ lalo daho lọ sọawúhia te, dọmọ, “Odàn lọ sọ dọ hlan yọnnu lọ dọmọ, Mì ma na kú dandan gba... Yè na hùn nukun mìtọn bọ mìwlẹ nasọ tin di Jiwheyẹwhe, bo sọ yọ́n onú dagbe po oylan po” (GENẸSISI 3:4-5). Ohógbè he lọ sọ taidi núhe sọgbè, bọ Evi sọ jai biọ omọ̀ Lẹgba tọn mẹ. Nugbo de tẹ wẹ tin to finẹ ló, bọ nukun yetọn nado yín hùnhùn, bọ yé nasọ dó oyọ́nẹn dagbe po oylan po tọn to ninọ̀mẹ he klán sọn Jiwheyẹwhe go de mẹ, yèdọ to okú mẹ? Sọn whenẹnu wẹ gbẹtọ lẹpo sọgan dawhẹ̀ bo sọ sọgan mọdona núhe yín dagbe po oylan po: Etẹ wẹ yín lalo podọ nugbo? Enẹwutu, gbẹtọ lẹpo na sọawúhia to Jiwheyẹwhe nukọn na azọ́n yetọn lẹ, bọ yè na dawhẹ̀ na yé kẹdẹdi wiwà yetọn lẹ to whẹ̀dajan Ofin Wiwé tọn lọ nukọn.

To Biblu Glẹki tọn mẹ kẹdẹdi to wiwà Biblu he pò lẹ tọn mẹ, yè dọhó do odàn go di sunnu de, dọ, “... ho Ophis”, enẹ wẹ “e sọ dọ hlan yọnnu lọ”. To tùnmẹ Flansegbè tọn mẹ mí hia dọ, “il dit à la femme”, to ogbè Russia tọn mẹ, mí hia dọ, “i skasal smej shene”. Kẹdẹdi to otànhó Heblu tọn hóhó lọ mẹ, aijijẹ he wá to Jipa Edẹni tọn lọ mẹ wá gbọn gblewa dali. Ohódọtọ de wlán to owé he yín ‘F. Braun, Blicke ins Wort, pg, 67’ mẹ, dọ, “... angẹli lọ, mẹhe zé odàn lọ do, biọ họ̀mẹ yì Evi de, bọ yọnnu lọ sọ mọhò bo ji Kaini”.

Gbẹ̀zán gbẹtọ tọn po wiwà etọn lẹ po, po núhe kàn ẹn lẹpo po yín mimọ to owalọ ogúdùdù tọn mẹ. Yé dùgú gbọn jiji gblewa tọn mẹ. To alọ mọhunkọtọn mẹ, gbẹ̀zán ylando tọn sọn odàn de, yèdọ sọn Satani de, ehe jẹagọ̀do Jiwheyẹwhe, sọawúhia to ninọ̀mẹ gbẹtọ tọn mẹ. Satani lọsu, mẹhe gbọn tolivivẹ po sẹ́nmẹjẹ po dali sisẹ́ gbẹtọ tintan lẹ (yèdọ Adam po Evi po) do okú mẹ, tindo huhlọn okú tọn. Enẹwutu, Mẹflitọ lọ dóna sọawúhia to agbasalan gbẹtọ tọn de mẹ, nado tún mí sọn osẹ́nmẹjẹ dopolọ mẹ. “... Dọ gbọn alọ okú tọn mẹ é nido hù mẹhe tindo huhlọn okú tọn súdo, enẹ wẹ, lẹgba, bo whlẹn yé he gbọn osi okú tọn mẹ tin to ogbẹ̀whenu yetọn lẹpo mẹ jẹ mẹglọnọ mẹ” (HEBLU 2:14-15). Whenuena Oklunọ gbawhàn Satani po okú tọn po godo, bo sọ fọ́n to azán atọ̀ntọ gbè, É sọgan dọ po awhàngbigba po dọ, dọmọ, “... Yẹn sọ tindo họ̀nhùngan okútomẹ po okú po tọn...” (OSỌHIA 1:18).

Gbèdide Jiwheyẹwhe tọn wẹ yín dọ, “... Mì yín sinsẹ́nnọ, bo sùdeji...” (GENẸSISI 1:28). Jiwheyẹwhe degbè alọwle tọn bo sọ kọ̀n gbẹtọ tintan lẹ dopọ́. Awubla sọawúhia to alọwle tintan mẹ gbọn aijijẹ po okú po mẹ. Núdidá dopodopo dóna hẹn sinsẹ́n etọn kẹdẹdi ninọ̀mẹ etọn. Ṣigba to ofi, núdidá he yín okún kọ̀ndopọ́ tọn he ma yín núdidá Jiwheyẹwhe tọn de sọawúhia bo ma tọ́nsọn Jiwheyẹwhe de, ṣigba bo tọ́nsọn Satani de gbọn odàn dali. Odàn lọ zán obó bo sọ klọ Evi, enẹgodo wẹ Evi jo ede hlan Adam. Jiwheyẹwhe ma sọgan yígbèna ehe gba, na e ma sọgbè hẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn nugbo lọ gba. Núdepope he ma sọawúhia gbọn ojlo nugbo Etọn mẹ, ma sọgan jo ede hlan ojlo Jiwheyẹwhe tọn gbèdé.

Nugbo Adam wá mọ to nújijọ̀ de mẹ dọ mẹyinwanna etọn Evi, mẹhe ko yín apáde etọn ma sọ tin to gbeji ba. Ewọ ko jo ede hlan odàn podọ to enẹgodo, wá basi kọ̀ndopọ́ gblewa tọn tintan hẹ Adam. Mọwẹ aijijẹ lọ sọawúhia dó. Sọn kọ̀ndopọ́ awe he sọawúhia to ojlẹ pẹvi de mẹ, yèdọ ode bọdo awetọ go, wẹ ovi lẹ do yín jiji: Yèdọ Kaini po Abẹli po.

Kaka jẹ asiko mítọn mẹ, ahóhóvi lẹ yín jiji sọn otọ́ vòvo awe mẹ. Na pọ́ndego awe he mí mọdona titegbe lẹ tọn, yèdọ sọn otò Suidin po Flansi tọn po mẹ. To otò Stokọlmi tọn mẹ, nawe he yè nọ ylọ dọ, Joelẹnu jivi vòvo awe he yín yóvo po mẹyũ po, he tindo nukun juju lẹ to azán dopolọ gbè. Whenẹnu wẹ asú etọn kọ́ nado penukun ovi lẹ lọ go, ehe mẹ dopo sọawúhia bo ma di i te. Whenuena ewọ po asú lọ po yì pé owhẹ̀, nawe Joelẹnu mọdona dọ ewọ ko deayọ hẹ dawe yũ de to azán degbè. Nawe he lọ basi kọ̀ndopọ́ gblewa tọn hẹ asú etọn podọ hẹ dawe yũ he lọ to gbèdopo nẹ ga. Podọ to otò Malsẹi tọn mẹ, nawe he yè nọ ylọ dọ, Duvale lọsu sọ jivi vòvo awe, yèdọ yóvo dopo po mẹyũ dopo po.

Mẹdepope he hia Owé GENẸSISI 3:15 tọn hézéhézé dóna payi e go dọ, Oklunọ Jiwheyẹwhe ko dọhó do okún awe ji ehe yín ovi lẹ to ayijijẹ godo. Sọn bibẹ́nu wẹ whẹndo awe helẹ te, dopo yín agbasalan tọn bọ awetọ yín gbigbọ tọn.

Eyín onú jonọ ṣigba nugbo wẹ, dọ yè ma hia oyín Kaini tọn do ovi Adam tọn lẹ mẹ to Alẹ̀nù Hóhó kavi to Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ gba. Yè ma ylọ Adam dọ otọ́ Kaini tọn to ofi depope to Biblu mẹ gba. To ofi mí mọdona onú he wutu Evi do yín yíylọ dọ, “Onọ omẹ he to ogbẹ̀ lẹpo tọn” (GENẸSISI 3:20) ṣigba yè ma ylọ Adam dọ otọ́ mẹgbẹ̀ lẹpo tọn gbèdé. Eyín Kaini wẹ yín oviplọ́nji Adam tọn, é na ko tindo otẹn titegbe de to kàndai Jiwheyẹwhe tọn mẹ.

To whenuena Evi ji Kaini godo, é dọ, dọmọ, “... Yẹn mọ sunnu de yí gbọn alọgọna Oklunọ tọn mẹ” (GENẸSISI 4:1). Ehe dóna yín domọna hézéhézé dọ, ovi jiji tintan to aigba ji wẹ Kaini. Dọtẹ-vijinamẹtọ de matin to whenẹnu gba, awufiẹsa lọ yín sinsinyẹn bọ Adam ma sọ tindo aliho devo de na yè nido gọalọna ẹn gba. To whenẹnu Evi dawhá hlan Oklunọ to awufiẹsa vijiji tọn mẹ. Enẹ wẹ núhe yè mọdona titegbe, podọ ohógbè etọn to enẹgodo sọ táhinhọ́n do e ji. Núyiwà devo po Adam po ma yín kinkàndai to ṣẹnṣẹn jiji Kaini po Abẹli po tọn mẹ gba. Nugbo, Owé Wiwé táhinhọ́n do ehe lọ ji to Owé GENẸSISI 4:2 tọn mẹ, dọ, “É sọ ji Abẹli nọvisunnu etọn”.

Apọsteli Johanu lọsu mọdona núhe jọ to Jipa Edẹni tọn mẹ, bo wlán dọmọ, “E ma yín taidi Kaini, he jọ sọn mẹylankan lọ de...” (1 JOHANU 3:12). Na ohógbè he tọn Adam ma sọgan yín omẹylankan gba, kavi mẹylankan ovi mẹhe tọn Kaini yín kẹdẹdi Owé Wiwé Jiwheyẹwhe tọn. Apọsteli Johanu dopolọ sọ wlánwé hlan yisenọ lẹ, dọ, “Na mì ko gbawhàn mẹylankan lọ tọn wutu” (1 JOHANU 2:13-14). Satani yín didohia to ofi kẹdẹdilé Owé Wiwé lẹ dọ dó. To Owé OSỌHIA 20:2 tọn mẹ, Satani yín yiylọ dọ, “... Dlagọni, odàn hóhó lọ, he yín Lẹgba, Satani”. Owé Wiwé lẹ dọ to ofi susu bo ylọ agọ̀jẹdo-Jiwheyẹwhegotọ lọ dọ, “omẹylankan lọ”. Jiwheyẹwhe yín Mẹdagbe to whelẹponu bọ Satani yín mẹylankan. To odẹ̀ Oklunọ tọn mẹ, mí hia dolé, dọ, “A dọ̀n mí do whlepọ́n mẹ blo, ṣigba whlẹn mí sọn danunọ si” (MATIU 6:13). Dinvie mí yọ́n danunọ lọ, yèdọ mẹylankan lọ, ovi mẹhe tọn Kaini yín, yèdọ dòdónu núhe ma yín Jiwheyẹwhe tọn lẹpo tọn.

Kaini gọ́na núvẹun po awuwhan lẹpo po. Ewọ wẹ mẹhùtọ podọ hlọnhùtọ tintan to aigba ji, podọ Satani wẹ hlọnhùtọ sọn bibẹ́nu (JOHANU 8:44). Satani ma hùhlọn to olọn mẹ gba ṣigba to aigba ji. E ma tlẹ sọgan vi bibasi na Kaini nido jọ̀ sọn Adam, mẹhe yè dá to apájlẹ Jiwheyẹwhe Wiwé tọn mẹ gba. Na ylankan depope matin to Jiwheyẹwhe mẹ wutu. Satani zán odàn nado biọ gbẹtọ lọ mẹ to aliho ylankan he mẹ, nado zé gbẹtọ he lọ dlan vàsúdo po okú po mẹ. Na nújijọ̀ he tọn wutu, e to dandan mẹ dọ, Jiwheyẹwhe nido biọ agbasa fligọ̀ tọn de mẹ nado flí mí gọ̀ sọn huhlọn Satani tọn he glọ mí ko tin te dai. Dẹnsọlé mẹfligọ̀ lẹ ko mọ ogú yetọn yí dó, yé na yín hinhẹ̀ngọ̀wá do dòdónu dotẹn nugbo he yín niná hlan yé gbọn Jiwheyẹwhe dali mẹ, nado dùgán po É po to aihọn lẹpo ji.

Enọku wẹ omẹ ṣinawetọ sọn Adam whenu (JUDE 1:14). To finẹ, yè ma hia Kaini do ovi Adam tọn lẹ mẹ gba. Abẹli kú matin ovi. Enẹwutu wẹ yè do ṣẹ̀ whẹndo lẹ hia ji sọn Ṣẹti whenu. Po osi po, Ohó Jiwheyẹwhe tọn sọgbè bo sọ wá hinhọ́nnu hézéhézé. Ehe wẹ whẹndo Adam tọn, Adam po Ṣẹti po, po Enọṣi, po Mahalaẹli po, po Jalẹdi po, po Enọku po (GENẸSISI 5:6-7).

Kẹdẹdilé awufiẹsa ovijiji tọn nọ hẹn yọnnu de nado flin dòdónu ylando tọn dó, mọkẹdẹ wẹ adagbigbo nọ hẹn sunnu de nado flin oylan lọ dó. Whenuena Jiwheyẹwhe basi alẹ̀nùnù po Ablaham po, po okún etọn po, Jiwheyẹwhe biọ ohia adagbigbo tọn, dọmọ, “Ehe wẹ alẹ̀nù ṣie, ehe mì na nọ yìn to yẹn po mìwlẹ po ṣẹnṣẹn po okún towe po to godo towe; visunnu dopodopo to mì mẹ wẹ yè na nọ gbowhẹ̀na” (GENẸSISI 17:10). Owhẹ̀gbigbo yín gbèdide ohia alẹ̀nùnù madopòdo tọn (afọ 13). Mẹdepope he kọ́ nado gbowhẹ̀, alindọn nẹ dóna yín sinsán sẹ̀ sọn omẹ etọn lẹ mẹ (afọ 14), na to ewọ mẹ é ma mọdona fie yè gbà alẹ̀nùnù lọ te. Whenuena Mọse wọnji nado gbowhẹ̀na visunnu etọn, Oklunọ jlo nado hù i. “Whenẹnu wẹ Zipola zé okẹ́n de bo sán ayú tintan visunnu etọn tọn, bo hẹn ẹn jẹ̀ afọ etọn go; ewọ sọ dọmọ, nugbonugbo asisúnọ ohùn tọn de wẹ hiẹ hlan mi” (EKSỌDUSI 4:25).

To Owé MATIU 13:37-38 tọn mẹ, Oklunọ dọhó hézéhézé dogbọn okún gbigbọnọ vòvo awe dali, dọmọ, “É sọ gblọn bo dọmọ, mẹhe do okún dagbe wẹ Ovi gbẹtọ tọn; ogle wẹ aihọn: podọ okún dagbe lẹ, ehelẹ wẹ ovi ahọludu tọn; podọ ogbé ylankan lẹ wẹ ovi mẹylankan nẹ tọn”. Yé mẹhe mẹ mẹylankan nẹ lọ biọ bo sọ hẹn ayiha yetọn lẹ sinyẹn, yéwlẹ wẹ Jesu dọ hlan dọmọ, “Otọ́ mìtọn lẹgba tọn wẹ mì, wantúntún otọ́ mìtọn tọn ojlo mìtọn wẹ nado wà ẹ. Hlọnhùtọ de wẹ ewọ sọn whẹ́whẹ́whenu, é ma nọ nọte to nugbo mẹ gbèdé, na nugbo matin to ewọ mẹ wutu” (JOHANU 8:44).

Okún odàn lọ tọn sọawúhia pẹpẹ di okún nugbo yọnnu lọ tọn. Okún odàn lọ tọn wẹ Kaini, podọ okún yọnnu lọ tọn wẹ Klisti. Paul táhinhọ́n do linlẹn he lọ ji whenuena é to alọdlẹndó okún pagbè tọn lọ, dọmọ, “... podọ hlan okún towe, he yín Klisti” (GALATIA 3:16). Ewọ wẹ okún lọ, yèdọ mẹhe yè dopagbè hlan (GALATIA 3:19). To Alẹ̀nù Hóhó mẹ, mí hia dọ, “... Whenuena hiẹ na yí gbigbọ etọn do sánvọ́ na ylando, é na mọ okún etọn...” (ISAIA 53:10). Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn hlan gbẹtọ lẹpo wẹ nado hẹn sinsẹ́n kẹdẹdi ninọ̀mẹ etọn. Mí sọ dóna flin ohógbè “okẹ̀n” tọn he Jiwheyẹwhe zé do ṣẹnṣẹn okún awelẹ tọn, dọmọ, “Yẹn nasọ yí okẹ̀n do hiẹ po yọnnu lọ po ṣẹnṣẹn: podọ do okún towe po okún etọn po ṣẹnṣẹn...” (GENẸSISI 3:15). Po alọgọ́ odàn tọn po, Satani biọ gbẹtọ mẹ nado và gbèdide Jiwheyẹwhe tọn súdo. Na ehe tọn wutu, Jiwheyẹwhe dóna jẹte wá nado yín jiji taidi gbẹtọ nado dè okẹ̀n lọ, po ylando po, po okú po sẹ̀ (EFESUNU 2:13-16). To gohọ̀ agbasalan Etọn tọn mẹ, Oklunọ mítọn hẹn ofligọ̀ wá ṣiṣẹ̀ mẹ, na É nido nọ̀gbẹ̀ to mẹfligọ̀ lẹ mẹ whladopo dogọ́. É ko dè yé sọn huhlọn Satani tọn glọ bo sọ zé yé do Ahọludu Etọn mẹ, “Bo sọ klọ́n gándùdù lẹ po huhlọn lẹ po sọn ede go, é basi odohia yetọn de gbaungba, bo sọ to aglinjẹ to yé ji to e mẹ” (KOLOSINU 2:15).

Na Satani biọ agbasa gbẹtọ tọn po ohùn po mẹ, Jiwheyẹwhe Lọsu dóna wà mọ ga nado sọawúhia to ninọ̀mẹ Ovi Etọn tọn mẹ. Ewọ wẹ ogbẹ̀ mítọn, gbọn ofligọ̀ alindọn mítọn tọn podọ gbọn owhẹ̀dọgbọ mítọn po É po dali gbọn kinkọ̀n ohùn Lẹngbọvu Jiwheyẹwhe tọn tọn dali. To mẹfligọ̀tọ lọ mẹ, ohùn Jù de tọn ma wẹ kùndai gba, adavo Jiwheyẹwhe tọn, yèdọ ohùn he madódiho bo yín wiwé, ehe mẹ Ogbẹ̀ Jiwheyẹwhe tọn te.

Nukọnyìyì matin dai, kẹdẹdi linlẹn yetọn lẹ, na ohú alọpãlọpa he yè mọ lẹ tọn wutu. Na ninọ̀mẹ alọpãlọpa he do awúsọhia vòvo lẹ hia, yèdo ode bọdo awetọ go. Yè wlán to Owé JUDA 1:7 tọn mẹ, dọ, “agbasalan devo”. Paul wlán dọ, “Agbasalan lẹpo ma yín agbasalan dopolọ gba: ṣigba agbasalan gbẹtọ tọn de tin, agbasa kanlin tọn devo, owhevi tọn devo, ohẹ̀ lẹ tọn devo” (1 KỌLINTINU 15:39). Nugbo agbasalan devo de tin.

To ofi, mí mọ agbagbigbọ linlẹn he tin to otànhó gbẹtọ tọn mẹ tọn, ehe núyọ́nẹn to dindin na ojlẹ dindẹn. Na ohú alọpãlọpa nẹlẹ tọn wutu wẹ yè lẹn dọ gbẹtọ de ko tin dai. Ṣigba to nugbo de mẹ, gblọndo mọhunkọtọn lẹ po núdohiamẹ lẹ po ma yín mimọ to owé núyọ́nẹn tọn depope mẹ gba. Yé yín mimọ to owé dabla he yè ylọ dọ Biblu kẹdẹ mẹ, ehe tindo núdabla Jiwheyẹwhe tọn lẹpo.

Dopo to linlẹn gbẹtọ tọn lẹ mẹ wá sọn kọ̀ndopọ́ odàn po Evi po tọn mẹ: yèdọ sọn ohùkan Kaini mẹhe dà viyọnnu Adam tọn tọn mẹ. Awetọ wẹ whẹndo Adam podọ Evi tọn gbọn Ṣẹti mẹ, mẹhe dà nọviyọnnu etọn. Kẹdẹdilé mí omẹ pó mọdona dó, Adam po Evi po tindo visunnu lẹ po viyọnnu lẹ po, “Adam tọn to godo he é ji Ṣẹti yín owhè fẹnẹ; é sọ jivi visunnu po viyọnnu po” (GENẸSISI 5:4). To godo mẹ, linlẹn gbẹtọ tọn devo sọ sọawúhia, to whenuena whẹndo awelẹ yín ṣiṣdopọ́. To Biblu mẹ, yè ylọ whẹndo Kaini tọn dọ, “ovi gbẹtọ tọn lẹ”. Yé gbẹ́ sọ tindo núdọnnú Lukifẹli tọn pẹvi de. Okún Ṣẹti tọn lẹ yín yiylọ dọ, “visunnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ”. “Bọ visunnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ sọ mọ viyọnnu gbẹtọ tọn lẹ dọ yé yọ́nwhànpẹ; bọ yé sọ mọ asi na yéde sọn enẹ he yé dè lẹpo mẹ” (GENẸSISI 6:2). Na kọ̀ndopọ́ he tọn wutu, Jiwheyẹwhe mágbè nado doalọtena wiwà gbẹtọ tọn lẹpo. Enẹwutu, Messia lọ dóna wá biọ agbasalan de mẹ sọn ohùkan wiwé de mẹ. Enẹwutu, sọn osìn gigọ́ whenu, whẹndo dopo gê wẹ tin to agbasa mẹ to whenẹnu, yèdọ ehe ṣẹ̀ sọn Adam ji. “Visunnu Noa tọn lẹ, he tọ́njẹgbonu sọn aki mẹ, wẹ Ṣẹm, Ham po Jafẹti po... yé de wẹ aigba lẹpo vùn sọn” (GENẸSISI 9:18-19; OWALỌ 17:26).

To Gbigbọ mẹ, ohùkàn awe wẹ sọ dóna tin to akọta lẹpo mẹ jẹ vivọnu ga (MATIU 13:38). Jiwheyẹwhe kẹdẹ wẹ tin nado mọdona whẹ̀dida omẹ dopodopo tọn. É yọ́n omẹ Etọn lẹ. Dinvie omẹ dopodopo tindo jlọjẹ nado dindona ede. Mẹdepope he yise to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ kẹdẹdilé É tọ́nsọn onù Etọn mẹ dó, bo wà kẹdẹdilé É dọ dó, omẹ dopolọ to didohia dọ ewọ wẹ yín ovi okún Ohó lọ tọn, bo sọ yín ovi dètọ́n gbọn Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn dali. Mẹdepope he sisẹ́ Ohó lọ bo sọ jẹagọ̀do É, to kunnudè dọ ewọ matindo núdepope po Oklunọ po gba. Enẹwutu, omẹ dopodopo dóna mọdona ohùkàn he ji ewọ tin te. Dinvie mí gbẹ́sọ to asiko ojọmiọn tọn mẹ. Mẹdepope he jlo, sọgan wá bo lẹ́pannukọn Oklunọ, bo yí I sè bo sọ hodo É.

Whenuena Oklunọ mítọn tin to aigba ji, Satani do ahọludu lẹpo po gigo yetọn lẹpo po hia Ẹ sọn ohọ̀ta aga, bo dọmọ, “... Onú helẹ pó wẹ yẹn na ná we, eyín hiẹ na jẹklo bo litai na mi” (MATIU 4:9). Mẹflitọ mítọn mọdona jẹnukọn dọ, Éwọ dóna kọ̀n ohùn Etọn dai to aigba he ji na ofligọ̀ patapata, nado flí yé omẹ he yè ko dè na ogbẹ̀ madopòdo lẹ gọ̀. Ewọ, Mẹhe yín nútindotọ nugbo, dọ hlan Satani dọ é ni lẹ́ sọn godo hlan Ẹn. Owé Psalm tọn ko dọ, dọmọ, “Jiwheyẹwhe È, fọ́n, dawhẹ̀ aihọn tọn; Na hiẹ wẹ na dùgú akọta lẹpo tọn” (PSALM 82:8). Apọsteli Paul dlẹnalọdó linlẹn he dolé dọmọ, “Bé eyín mí yín ovi, whenẹnu whédùtọ; whèdútọ Jiwheyẹwhe tọn, podọ whédùtọ dopọ́ hẹ Klisti; eyín e yín mọ dọ mí jiya hẹ ẹ, na yè nido pagigona mí dopọ́ hẹ ẹ ga” (LOMUNU 8:17). To vivọnu whèta he tọn, ehe lọ na yín ṣiṣẹ̀. Mí tindo jlọjẹ nado nọ̀gbẹ̀ to whenuena núdabla he tin to Owé Wiwé mẹ lẹpo yín hùnhùndohia. Ehe lọ sọ kàn núhe jọ to Jipa Edẹni tọn mẹ.