Klisti tọ́nsọn Jiwheyẹwhe yínyín mẹ. Ewọ sọ wẹ Ohó Mẹhe tọn yè dọ kẹdẹdi núdidá tintan Jiwheyẹwhe tọn (OSỌHIA 3:14). Adam yín didá di ovi Jiwheyẹwhe tọn, ṣigba Klisti yín Ovi dètọ́n akàn Jiwheyẹwhe tọn. Kẹdẹdi núdidá, Adam tin to boṣiọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ, ṣigba Klisti yín apájlẹ Jiwheyẹwhe tọn he tọ́njẹgbonu wá po ninọ̀mẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹpo po. To gbaungba, Adam tindo ninọ̀mẹ dopolọ, ehe mẹ Oklunọ Jiwheyẹwhe sọawúhia te to whenuena É dá ẹ to boṣiọ Etọn titi mẹ, na é ma tọ́njẹgbonu sọn Jiwheyẹwhe de taidi Adam awetọ wutu. Jiwheyẹwhe jlo ovisunnu lẹ po oviyọnnu lẹ po he na tọ́njẹgbonu wá sọn Ewlọsu mẹ, yé he na tindo jijọ Jiwheyẹwhe tọn, podọ gbẹ̀zán Etọn. Ovi dètọ́n dopo akàn lọ wẹ tọ́nsọn Jiwheyẹwhe mẹ. Gbọn Ewọ mẹ, yèdọ Ovi plọ́nji lọ mẹ wẹ ogbẹ̀ wiwé he ṣẹ̀ sọn hlan omẹ lẹpo.

Yahweh wẹ Jiwheyẹwhe Lọsu, Ewọ wẹ YẸN NA YÍN, Ewọ wẹ madopòdo dopo gê he tin, yèdọ Logos, Mẹhe mẹ yè dá onú lẹpo gbọn. Enẹwutu wẹ É do lẹzùn gbẹtọ to vivọnu. Núhe núyọ́nẹntọ lẹ gbẹ́dai wẹ núvivẹ he to taji, he yín dọ Yahweh tọ́njẹgbonu sọn bibẹ́nu mẹ, yèdọ sọn gọ́fla Jiwheyẹwhe tọn mẹ. To Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ, mí zán ohógo he yín dọ Ovi dètọ́n jẹgbonu sọn Jiwheyẹwhe de wá.

“... Eyín Jiwheyẹwhe wẹ Otọ́ mìtọn, mì do yinwanna mi: na yẹn tọ́njẹgbonu bo sọ sọn Jiwheyẹwhe de wá” (JOHANU 8:42).

“Na Otọ́ lọsu yinwanna mì, na mìwlẹ yinwanna mi wutu, bo ko sọ yise dọ Jiwheyẹwhe de wẹ yẹn sọn wá” (JOHANU 16:27).

“Na ohó he hiẹ ko na mi lẹpo wẹ yẹn ko na hlan yé: yé ko yí yé, bo sọ yọ́nẹn hézéhézé dọ, dewe wẹ yẹn sọn wá, yé ko sọ yise dọ hiẹ wẹ do mi hlan” (JOHANU 17:8).

Ojlẹ he mẹ núwhiwhlá he yín didohia hlan núplọ́ntọ lẹ, whenẹnu wẹ yé dawhá ogbè lélé dọ, “Dinvie wẹ mí yọ́nẹn dọ hiẹ yọ́n onú popo, bo ma sọ tinnúwhedo dọ mẹde ni kàn onú de biọ we: gbọn ehe mẹ wẹ míwlẹ yise dọ Jiwheyẹwhe de wẹ hiẹ sọn wá” (JOHANU 16:30).

To Alẹ̀nù Hóhó po Yọ́yọ́ po mẹ Oklunọ dopolọ wẹ to azọ́nwà, dopo to agbasa gbigbọnọ Etọn tọn mẹ, podọ awetọ to gohọ̀ agbasalannọ de mẹ. E ma yín Ovi Jiwheyẹwhe tọn wẹ tin to ada Jiwheyẹwhe tọn mẹ gba, eyín e yín mọ, yèdọ enẹ na ko yín agọ̀jẹdo, Jesu matin di Ovi to Jiwheyẹwhe de gba, ṣigba kẹdẹdilé Owé Wiwé dọ hézéhézé dó, dọ, Jesu tọ́njẹgbonu sọn Jiwheyẹwhe de bo yín Ovi dètọ́n gbọn Gbigbọ Wiwé dali. Enẹwutu É tindo ninọ̀mẹ Jiwheyẹwhe Lọsu tọn. Tadena Ovi tọn wẹ nado tọ́njẹgbonu sọn Otọ́ mẹ kavi nado jọ̀ sọn Otọ́ de. Jesu tindo Ogbẹ̀ Jiwheyẹwhe tọn to Ewlọsu mẹ kẹdẹdilé É yín Jiwheyẹwhe Lọsu dó. Sọn Jiwheyẹwhe kẹdẹ mẹ wẹ Jiwheyẹwhe sọgan tọ́njẹgbonu wá bo sọawúhia to apájlẹ Ede titi tọn mẹ. Gbọn Ewọ mẹ wẹ visunnu po viyọnnu Jiwheyẹwhe tọn lẹpo po na tindo jijọ Jiwheyẹwhe tọn (2 PITA 1:4).

To núyọ́nẹn aihọn tọn mẹ, ohóta titegbe yetọn wẹ yín kọ̀ndopọ́ Otọ́ po Ovi tọn po, podọ Ovi tọn po Gbigbọ Wiwé tọn po, po kọ̀ndopọ́ he pò lẹpo po. Yé yín zinzán jẹagọ̀ do yénọzo lẹ go. Nukunnumọjẹnugo depope matin to nújijlẹ nẹlẹ depope mẹ gba. Eyín e yín mọ, bé whenẹnu ohóta nẹlẹ pó lẹzùn majiki hlan zìnzìntọ lẹ po núyọ́nẹntọ aihọn he tọn lẹpo po. E na sinyẹnawu titegbe na omẹ depope he biọ omọ̀ mọtọnhunkọ mẹ nado lùn in tọ́n. Núyọ́nẹn Biblu tọn tin to ṣiṣẹ̀ titò madopòdo Jiwheyẹwhe tọn hlan gbẹtọ lẹpo mẹ gbọn Jesu Klisti Oklunọ mítọn dali. Mí matindo whenu nado dọ awúsọhia vòvo Jiwheyẹwhe tọn po kọ̀ndopọ́ Etọn po gba, ṣigba mí dóna mọdona núdohiamẹ Jiwheyẹwhe tọn dohlan mí de bo sọ tunwun dọ É dó kọ̀ndopọ́ Etọn ai po mí po. Dinvie, ohókànbiọ lọ wẹ yín dọ: etẹwẹ kọ̀ndopọ́ po É po? Ehe wẹ ohó vivẹ lọ. Nugbo Jiwheyẹwhe ko táhinhọ́n do e ji bo ko sọ dó kọ̀ndopọ́ Etọn ai po gbẹtọ lẹpo po.

Núplọ́nmẹ he yè dá dayi, ehe yè ylọ dọ zédai Nisene tọn ma sọgbe hẹ Owé Wiwé gba. To finẹ mẹde sọgan mọ ohógbè helẹ he yè wlán to owé winwlán F. Hauss, Vӓter der Christenheit, pg. 40 tọn mẹ, dọmọ, “... Ovi dopo akàn Jiwheyẹwhe tọn, mẹhe yè ji sọn Otọ́ lọ de jẹnukọnna aihọn, Jiwheyẹwhe sọn Jiwheyẹwhe mẹ, hinhọ́n sọn hinhọ́n mẹ, Jiwheyẹwhe nugbo lọ sọn Jiwheyẹwhe nugbo lọ mẹ, he yín jiji ṣigba bo ma yín didá gba...” Nawẹ Otọ́ sọgan ji Ovi to olọn mẹ dó? To vlẹkẹsi de, ehe ma sọgan yín domọna gba. Linlẹn mọhunkọ tọn lẹ ma yín mimọ to fidepope to Owé Wiwé lẹ mẹ gba. Ehe wẹ ahlidida daho hlan Jù lẹ po Malénu lẹ po.

Otọ́ tindo Ovi dètọ́n lọ gbọn Gigbọ Wiwé dali to aigba ji fi. Podọ gbọn enẹ dali, Jiwheyẹwhe basi bibẹ́nu lọ po visunnu po viyọnnu Etọn lẹpo po. Gbigbọ lọ mẹ wẹ É do yín Ovisunnu Jiwheyẹwhe tọn, ṣigba agbasalan lọ mẹ wẹ É do yín gbẹtọ, podọ na gbẹtọ yínyín tọn wutu É nido hẹn mí gọ̀wá otẹn mítọn wiwé mẹ. É dóna yín gbẹtọ nado kú, ṣigba É dóna yín Jiwheyẹwhe na É nido gbàwhàn okú tọn, po lọnzòdo mẹ tọn po, podọ Satani tọn. Apọsteli Paul ma dọ núdabla he yè ma mọdona gba, ṣigba to vlẹkẹsi de mẹ, é dọ, dọmọ: “Podọ matin núdindọn, daho wẹ núdabla jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn: yè yí Jiwheyẹwhe hia to agbasa mẹ, bo sọ sùwhẹ nệ to Gbigbọ mẹ, yè mọ ẹn to angẹli lẹ de, yè dọyẹwhehó etọn hlan Kosi lẹ, yè yí i sè to aihọn mẹ, yè sọ yí i daga do gigo mẹ” (1 `TIMỌTI 3:16).

Ovi lọ ma yín mimọ to ofi mayọ́nẹn to madopòdo mẹ, podọ to whenu Alẹ̀nù Hóhó tọn mẹ gba kẹdẹdilé e yín winwlán hézéhézé dó to bibẹ́nu Alẹ̀nù Yọ́yọ́ tọn mẹ. Opagbè nújijọ̀ daho he tọn yín kinkọ̀ndopọ́ hẹ ohó egbé tọn. Dọdai nújijọ̀ daho he tọn to Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ gbẹ́sọ to alọdlẹndó nukọn. Alẹ̀nù Yọ́yọ́ lọ wlán ṣiṣẹ̀ dọdai Alẹ̀nù Hóhó mẹ tọn lẹpo dai.

Ṣiṣẹ̀ titò whlẹnganzọ́n Jiwheyẹwhe tọn tọn yín lilá dolé dọ, “Yẹn na dọ osẹ́ndóai lọ: OKLUNỌ ko dọ hlan mí, dọmọ, hiẹ wẹ Ovi ṣie; egbé wẹ yẹn dè we tọ́n” (PSALM 2:7). To Owé HEBLU 1:5 tọn mẹ, ehe yín ṣiṣẹ̀ dọ, “Na angẹli tẹlẹ wẹ é ko dọ hlan to ojlẹ de mẹ, dọ, hiẹ wẹ Ovi ṣie, egbé wẹ yẹn dè we tọ́n?...”

Asiko ojọmiọn tọn yín didọ to Owé Wiwé lẹ mẹ di egbé. “Podọ, é ko dó azán de, bo to didọ to owé Davidi tọn mẹ, dọ, Egbé...” (HEBLU 4:7). Egbé he wẹ azán whlẹngan tọn. “Na é ko dọmọ, yẹn ko sèhó towe to ojlẹ he yè kẹalọyí tọn de mẹ, to azán whlẹngan tọn gbè wẹ yẹn ko gọalọna we: dayi e go, dinvie wẹ ojlẹ he yè kẹalọyí lọ: dayi e go, dinvie wẹ azán whlẹngan tọn” (2 KỌLINTINU 6:2; ISAIA 49:8). Mẹhe wlánwé hlan Heblu lẹ zizéjlẹdo yisenọ Alẹ̀nù Hóhó mẹ tọn he mayise lẹ go bo sọ ná avàse yé dọ, “Enẹwutu, dilé Gbigbọ Wiwé dọ, dọmọ, to Egbé, eyín mìwlẹ na sè ogbè etọn... Ṣigba mì ni nọ jlahòmẹdona mìnọzo egbésọ-egbésọ, whenuena yè to yiylọ ẹ Egbé; na mẹdepope mìtọn nika hẹn ayiha etọn sinyẹn gbọn oklọ ylando tọn dali” (HEBLU 3:7 po afọ etọn 13 po). Sọn awúsọhia Klisti tọn tintan mẹ, wẹ ojlẹ ojọmiọn tọn he yín awúsọhia wiwé Etọn tọn ṣẹ̀ kaka jẹ kọlilẹ́wá Etọn whenu, mí tin to awúsọhia (parousia) Klisti tọn mẹ, mí tin to azán whlẹngan tọn mẹ, ehe yín Alẹ̀nù Yọ́yọ́ to egbé.

To Owé LOMUNU 1:3-4 tọn mẹ, mí hia dogbọn Ovi lọ tọn dali, dọ, “Gbọn Ovi etọn Jesu Klisti Oklunọ mítọn dali, he yè ji sọn okún David tọn mẹ, dilé agbasalan tọn te; bo sọ lá nado yín Ovi Jiwheyẹwhe tọn to huhlọn mẹ kẹdẹdi gbigbọ owiwé tọn, gbọn fọ́nsọnkú oṣiọ lẹ mẹ tọn dali”. Fọ́nsọnkú wẹ odohia awhàngbigba tọn dọ, Ewọ wẹ Ovi pagbè tọn. “Míwlẹ sọ to owẹndagbe ayajẹ tọn do mì, opagbè yè do hlan Otọ́ mítọn lẹ. Lé Jiwheyẹwhe ko hẹn ṣẹ̀ hlan ovi mítọn lẹ dó, whenuena é zé Jesu tite; dilé yè kàn ẹn dó to Psalm awetọ mẹ ga, dọ, hiẹ Ovi ṣie, egbé wẹ yẹn dè we tọ́n” (OWALỌ 13:32-33).

Whenuena angẹli Gabliẹli hẹn owẹn pagbè gbọnvo Messia lọ tọn wá Malia de, Malia gblọn bo dọ hlan ẹn, dọmọ, “Nawẹ ehe na yín, whenuena yẹn ma yọ́n sunnu gbèdé? Angẹli lọ sọ gblọn bo dọ hlan ẹn dọ, Gbigbọ Wiwé na wá oji we, huhlọn Gigogán tọn nasọ sinyọn oyẹ oji we: enẹwutu ga onú wiwé he tin nado yín didètọ́nsọn hiẹ mẹ, Ovi Jiwheyẹwhe tọn yè na nọ ylọ ẹ” (LUKU 1:34-35). Kẹdẹdi kunnudidè Owé Wiwé lẹ tọn, Malia ji Ovi lọ to aigba ji fi, e ma yín Jiwheyẹwhe to olọn mẹ gba.

Yè ma do Malia hia mí nado yín núdoyẹyigona kavi núsinsẹ̀n gba, ṣigba bo yín pọ́ndego de na onú he jọ̀ gbọn yise po osi po dali, to whenuena Jiwheyẹwhe basi bibẹ́nu núdidá Etọn he Malia ma sọgan gọ́ onú depope na tọn. Ovi gbẹtọ tọn he yín Jesu Klisti, yín pipé po dòdónu Jiwheyẹwhe tọn po. Malia wẹ mẹhe hẹn okún wiwé lọ. Yè ji Jesu gbọn huhlọn núyiwà pipé podọ gọ́fla tọn dali.

Núyiwà agùn depope tọn ma sọgan yín didiọ do Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ gba. To Owé MATIU 1:20 tọn mẹ, mí hia dọ, “... na ehe to ohò etọn mẹ, Gbigbọ Wiwé si wẹ e sọn”. Gbigbọ Wiwé ma yín gbẹtọ klándovo de gba, ṣigba Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn wẹ. Enẹwutu, yè ma ylọ Jesu gbèdé dọ, Ovi Gbigbọ Wiwé tọn gba sọlé e yín dọ Gbigbọ Wiwé mẹ wẹ yè mọhò Etọn te, adavo Ovi Jiwheyẹwhe tọn. Ehe lọ jọ̀ na ehe yè dọ gbọn yẹwhegán Isaia mẹ nido di, dọmọ, “... Dayi e go, awhli de na mọhò, bo nasọ ji visunnu de, bo na ylọ oyín etọn dọ Emmanuẹl” (ISAIA 7:14).

Dogbọn Ovi lọ tọn dali, yè wlán ẹn dọ, “Biọ mi, yẹn nasọ yí Kosi lẹ na we na ogú towe, aigba pòdo lẹ na nútindo towe” (PSALM 2:8). É lẹzùn mẹflitọ mítọn godo he Otọ́ lọ do Ede hia to Ovi lọ mẹ. Enẹwutu, yise to Ovi Jiwheyẹwhe tọn mẹ yín kàndeji de podọ nútotaji de na mí nido mọ whlẹngan. Fie Jiwheyẹwhe gbowhẹ hẹ gbẹtọ te kẹdẹ wẹ to Klisti mẹ, podọ Klisti mẹ wẹ yè hẹn hòmẹgble Jiwheyẹwhe tọn miọn te. Yise to Ovi lọ mẹ wẹ yín yise nugbo dopo akàn he tin to Otọ́ lọ mẹ. “Mẹdepope he mọ́ Ovi, ewọ lọ wẹ ma tindo Otọ́: ṣigba, ewọ he yigbè Ovi tọn, é tindo Otọ́ ga” (1 JOHANU 2:23). Mẹdepope he mọ́ Jiwheyẹwhe yínyín Ovi lọ tọn, ma sọgan tindo Jiwheyẹwhe di Otọ́ etọn gba.

Owé Psalm tọn dọ, matin alọtúndomẹ sọn Yahweh de podọ sọn Ovi lọ de dọ, “Yí osi do sẹ̀n OKLUNỌ bo sọ jaya po sisọsisọ po. Yí nùdonùgo na Ovi lọ, é nikã sadi, mìwlẹ bo nasọ và to ali lọ ji, whenuẹna homẹgble etọn fọ́ngu vude. Donanọ wẹ yé he dín fibẹtado to emẹ lẹ” (PSALM 2:11-12).

Yise to Ovi lọ mẹ wẹ yín núvivẹ na whlẹngan, na ofligọ̀ ma sọawúhia gbọn Otọ́ lọ mẹ to olọn gba, ṣigba gbọn Ovi lọ mẹ to aigba ji. Enẹwutu, yè wlán ẹn dolé dọ, “Mẹhe yise to Ovi mẹ tindo ogbẹ̀ madopòdo: mẹhe ma yise to Ovi mẹ ma to na mọ ogbẹ̀; ṣigba homẹgble Jiwheyẹwhe tọn nọte to é ji” (JOHANU 3:36).

Jiwheyẹwhe ma ná mí núplọ́nmẹ dogbọn Ede tọn dali gba, ṣigba É do Ede hia mí. Ayihun wẹ zédai he yè ṣaka ehe ṣẹ̀ sọn owhè kanwe-kò donu ẹnẹ he wáyì lẹ mẹ gbọn Ovi Jiwheyẹwhe madopòdo tọn dali. Ovi madopòdo dètọ́n akàn wẹ É yín hlan mẹde lẹ, hlan mẹdevo lẹ Ewọ lọ wẹ Ovi he yè dá lọ, podọ yè sọ pọ́n hlan ẹn taidi mẹhe yè ji sọn Jiwheyẹwhe de, podọ ehe wẹ jẹ nado yí tẹnmẹ to madopòdo mẹ. Dagbe tẹwẹ e na yín na mí nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe Ovi he yè dètọ́n, kavi he yè dá, kavi ehe yè ji? Ohógbè mọhunkọtọn matin lala gba. Ovi lọ yín didètọ́n sọgbè dolé Owé Wiwé dọ dó. Ovi lọ jọ̀ sọn Jiwheyẹwhe mẹ, podọ enẹwutu wẹ yè ma do ylọ Ẹ dọ Ovi Malia tọn to Owé Wiwé mẹ gba, adavo Ovi dètọ́n dopo akàn Otọ́ tọn. Na núyọ́nẹn egbé tọn wutu, Núyọ́nẹntọ aihọn tọn delẹ lẹn dọ, azin lọ tọ́nsọn Malia mẹ bọ jinukun lọ yín didètọ́n gbọn Gbigbọ Wiwé dali. Eyín e yín mọ dọ to nújijọ̀ mọtọnhunkọ mẹ, bé gbẹ̀zán ylankan he sọawúhia to azin nẹ mẹ na ko dù to jinukun wiwé nẹ lọ ji. Gbọn enẹ mẹ, onú ṣakaṣaka de na ko tin. Ṣigba enẹ ma sọgan jọ̀ gbèdé. Ohógbè Owé Wiwé mẹ tọn he yín “Dètọ́n dopo akàn” yèdọ azin lọsu ga, tọ́nsọn Jiwheyẹwhe mẹ.

To ninọ̀mẹ dọdai Alẹ̀nù Hóhó mẹ tọn gbọn ohó lọ dali, gbọn pọ́ndego lẹ dali, podọ gbọn oló lẹ mẹ, mí mọ núdohia dọdai tọn he to awúwle nado wá ṣiṣẹ̀ mẹ. Onú titegbe lọ wẹ yín dọ, “... na kunnu onú helẹ tọn he yè na to ohó dọ to godo...” (HEBLU 3:5). Jiwheyẹwhe dọhó gbọn yẹwhegán lẹ mẹ, bọ yé pọ́n hlan nukọn mẹ, podọ hlan yéwlẹ wẹ yè hùndohia dọ yé ma to devizọ́nwà hlan yénọzo lẹ gba, adavo hlan míwlẹ (1 PITA 1:12). Sọn whenuena Omẹ Dopo he ko dọhó gbọn yé dali ko lẹzùn gbẹtọ, mí tindo núdohiamẹ Jiwheyẹwhe tọn, gbẹtọ yínyín Klisti tọn he sọawúhia to gọ́fla ṣiṣẹ̀ Etọn tọn mẹ. Yẹwhegán lẹ ko dọ jẹnukọn bọ apọsteli lẹ ko sọ dèkunnu dolé e jọ̀ dó tọn. Omẹ Dopolọ he ko dọ ẹ na Ede gbọn Ohó Etọn dali ko sọawúhia, dọ, “Na ewọ mẹ wẹ gigọ́ ozọn ji Jiwheyẹwhe tọn lẹpo nọnọ̀ to agbasa mẹ” (KOLOSINU 2:9).

E sinyẹnawu nado mọdona, lé e bọawu nado diọ Ohó titegbe Jiwheyẹwhe tọn, he tọ́njẹgbonu po núdohiamẹ Ewlọsu tọn po kaka jẹ whenuena awúsọhia daho Etọn tọn to Klisti mẹ, lẹzùn núplọ́nmẹ yẹwhe-atọ̀n tọn dó. Owéwlántọ he yè nọ ylọ dọ, Emil Bluna wlánwé dogbọn ohóta he tọn dali dọ, “ Ohógbè he yín yẹwhe-atọ̀n tọn yín núhego yè ma sọgan dọhó do. Dawe he yè nọ ylọ dọ, Ogustẹn hia to owé he yè nọ ylọ dọ, (De Trinitate, V 9) mẹ. Podọ dawe he yè nọ ylọ dọ, K. Bat sọ dọ onú dopolọ to owé he yè ylọ dọ, (Kirchliche dogmatik I., I, page. 703) tọn mẹ. Eyín mì lẹnpọ́n titegbe, mì na mọ dọ omẹ atọ̀n- kẹdẹdi omẹ dopo ma yín núde gba, ṣigba ehe wẹ zánnu-agbali de to yé omẹ yẹwhe-atọ̀n-sẹ̀ntọ lẹ po yẹwhe-dopo-sẹ̀ntọ lẹ po ṣẹnṣẹn. Ṣigba e ma yín amìsisá onú de poun tọn gba, ṣigba núyọ́nẹn he dohia omẹ susu kẹdeẹdi onú helẹ hunkọ, sọ dóna dohia núdabla dopo yínyín Etọn tọn po domọna núdohia Etọn tọn po, po Ewọ mẹhe do Ede hia po. Linlẹn yẹwhe-atọ̀n tọn sọawúhia na gbẹtọ lẹ ma mọdona titò whlẹngan Jiwheyẹwhe tọn tọn wutu. Yé gọ̀ biọ zédai otọ́ lẹ tọn glọ́ to núdohiamẹ yẹwhe-atọ̀n tọn mẹ kẹdẹdi azọ́n yetọn. To sisosiso de mẹ, Bible jẹagọ̀do agùn yẹwhe-atọ̀n-sẹ̀ntọ lẹ tọn” wẹ yè wlán to owéwinwlán E. Brunner, Dogmatik, vol. 1, pg. 243-244) mẹ.

Whladopo dogọ́, e yín didọ hézéhézé dọ yẹwhegán lẹ kavi apọsteli lẹ de ma yọ́n núde dogbọn yẹwhe-atọ̀n tọn dali gba. Enẹwutu, ohógbè he yín Jiwheyẹwhe atọ̀n tọn matin to Biblu mẹ gba. Nawẹ omẹ atọ̀n sọgan dogbèpọ́ bo lẹzùn Jiwheyẹwhe dopo dó? Enẹ lọ yín onújonọ de, bo sọ jẹagọ̀do núplọ́nmẹ Biblu tọn, bo sọ yín alọdlẹndó di núplọ́nmẹ Kosi lẹ tọn. Jiwheyẹwhe Madopòdo he yín Nugbo dopolọ wẹ do Ede hia to ninọ̀mẹ vòvo atọ̀n mẹ: to olọn mẹ kẹdẹdi Otọ̀, to aigba ji di Ovi, bo sọ yín Gbigbọ to Yisenọ lẹ po mẹ. Enẹ wẹ kunnudidè Owé Wiwé lẹpo tọn. Aliho he ji wẹ yẹwhegán lẹ po apọsteli lẹ po tindo dọpọ́n po É po te bo sègbè Etọn, yé yọ́n Ẹn hézéhézé bo sọ do É hia to ninọ̀mẹ he É sọawúhia te lẹpo mẹ. Núyọ́nẹntọ lẹ diọ Jiwheyẹwhe dopo zùn omẹ atọ̀n. Núyọ́nẹntọ lẹpo to didọ, dọmọ, Biblu ma mọdona núplọ́nmẹ yẹwhe-atọ̀n tọn gba. Dinvie to nukọnyíyí mẹ, yé gbẹ́sọ to avùn dopolọ hò. Nawẹ enẹ sọgan yín wiwà dó?

Klisti tọ́nsọn Jiwheyẹwhe yínyín mẹ. Ewọ sọ wẹ Ohó Mẹhe tọn yè dọ kẹdẹdi núdidá tintan Jiwheyẹwhe tọn (OSỌHIA 3:14). Adam yín didá di ovi Jiwheyẹwhe tọn, ṣigba Klisti yín Ovi dètọ́n akàn Jiwheyẹwhe tọn. Kẹdẹdi núdidá, Adam tin to boṣiọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ, ṣigba Klisti yín apájlẹ Jiwheyẹwhe tọn he tọ́njẹgbonu wá po ninọ̀mẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹpo po. To gbaungba, Adam tindo ninọ̀mẹ dopolọ, ehe mẹ Oklunọ Jiwheyẹwhe sọawúhia te to whenuena É dá ẹ to boṣiọ Etọn titi mẹ, na é ma tọ́njẹgbonu sọn Jiwheyẹwhe de taidi Adam awetọ wutu. Jiwheyẹwhe jlo ovisunnu lẹ po oviyọnnu lẹ po he na tọ́njẹgbonu wá sọn Ewlọsu mẹ, yé he na tindo jijọ Jiwheyẹwhe tọn, podọ gbẹ̀zán Etọn. Ovi dètọ́n dopo akàn lọ wẹ tọ́nsọn Jiwheyẹwhe mẹ. Gbọn Ewọ mẹ, yèdọ Ovi plọ́nji lọ mẹ wẹ ogbẹ̀ wiwé he ṣẹ̀ sọn hlan omẹ lẹpo.

Yahweh wẹ Jiwheyẹwhe Lọsu, Ewọ wẹ YẸN NA YÍN, Ewọ wẹ madopòdo dopo gê he tin, yèdọ Logos, Mẹhe mẹ yè dá onú lẹpo gbọn. Enẹwutu wẹ É do lẹzùn gbẹtọ to vivọnu. Núhe núyọ́nẹntọ lẹ gbẹ́dai wẹ núvivẹ he to taji, he yín dọ Yahweh tọ́njẹgbonu sọn bibẹ́nu mẹ, yèdọ sọn gọ́fla Jiwheyẹwhe tọn mẹ. To Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ, mí zán ohógo he yín dọ Ovi dètọ́n jẹgbonu sọn Jiwheyẹwhe de wá.

“... Eyín Jiwheyẹwhe wẹ Otọ́ mìtọn, mì do yinwanna mi: na yẹn tọ́njẹgbonu bo sọ sọn Jiwheyẹwhe de wá” (JOHANU 8:42).

“Na Otọ́ lọsu yinwanna mì, na mìwlẹ yinwanna mi wutu, bo ko sọ yise dọ Jiwheyẹwhe de wẹ yẹn sọn wá” (JOHANU 16:27).

“Na ohó he hiẹ ko na mi lẹpo wẹ yẹn ko na hlan yé: yé ko yí yé, bo sọ yọ́nẹn hézéhézé dọ, dewe wẹ yẹn sọn wá, yé ko sọ yise dọ hiẹ wẹ do mi hlan” (JOHANU 17:8).

Ojlẹ he mẹ núwhiwhlá he yín didohia hlan núplọ́ntọ lẹ, whenẹnu wẹ yé dawhá ogbè lélé dọ, “Dinvie wẹ mí yọ́nẹn dọ hiẹ yọ́n onú popo, bo ma sọ tinnúwhedo dọ mẹde ni kàn onú de biọ we: gbọn ehe mẹ wẹ míwlẹ yise dọ Jiwheyẹwhe de wẹ hiẹ sọn wá” (JOHANU 16:30).

To Alẹ̀nù Hóhó po Yọ́yọ́ po mẹ Oklunọ dopolọ wẹ to azọ́nwà, dopo to agbasa gbigbọnọ Etọn tọn mẹ, podọ awetọ to gohọ̀ agbasalannọ de mẹ. E ma yín Ovi Jiwheyẹwhe tọn wẹ tin to ada Jiwheyẹwhe tọn mẹ gba, eyín e yín mọ, yèdọ enẹ na ko yín agọ̀jẹdo, Jesu matin di Ovi to Jiwheyẹwhe de gba, ṣigba kẹdẹdilé Owé Wiwé dọ hézéhézé dó, dọ, Jesu tọ́njẹgbonu sọn Jiwheyẹwhe de bo yín Ovi dètọ́n gbọn Gbigbọ Wiwé dali. Enẹwutu É tindo ninọ̀mẹ Jiwheyẹwhe Lọsu tọn. Tadena Ovi tọn wẹ nado tọ́njẹgbonu sọn Otọ́ mẹ kavi nado jọ̀ sọn Otọ́ de. Jesu tindo Ogbẹ̀ Jiwheyẹwhe tọn to Ewlọsu mẹ kẹdẹdilé É yín Jiwheyẹwhe Lọsu dó. Sọn Jiwheyẹwhe kẹdẹ mẹ wẹ Jiwheyẹwhe sọgan tọ́njẹgbonu wá bo sọawúhia to apájlẹ Ede titi tọn mẹ. Gbọn Ewọ mẹ wẹ visunnu po viyọnnu Jiwheyẹwhe tọn lẹpo po na tindo jijọ Jiwheyẹwhe tọn (2 PITA 1:4).

To núyọ́nẹn aihọn tọn mẹ, ohóta titegbe yetọn wẹ yín kọ̀ndopọ́ Otọ́ po Ovi tọn po, podọ Ovi tọn po Gbigbọ Wiwé tọn po, po kọ̀ndopọ́ he pò lẹpo po. Yé yín zinzán jẹagọ̀ do yénọzo lẹ go. Nukunnumọjẹnugo depope matin to nújijlẹ nẹlẹ depope mẹ gba. Eyín e yín mọ, bé whenẹnu ohóta nẹlẹ pó lẹzùn majiki hlan zìnzìntọ lẹ po núyọ́nẹntọ aihọn he tọn lẹpo po. E na sinyẹnawu titegbe na omẹ depope he biọ omọ̀ mọtọnhunkọ mẹ nado lùn in tọ́n. Núyọ́nẹn Biblu tọn tin to ṣiṣẹ̀ titò madopòdo Jiwheyẹwhe tọn hlan gbẹtọ lẹpo mẹ gbọn Jesu Klisti Oklunọ mítọn dali. Mí matindo whenu nado dọ awúsọhia vòvo Jiwheyẹwhe tọn po kọ̀ndopọ́ Etọn po gba, ṣigba mí dóna mọdona núdohiamẹ Jiwheyẹwhe tọn dohlan mí de bo sọ tunwun dọ É dó kọ̀ndopọ́ Etọn ai po mí po. Dinvie, ohókànbiọ lọ wẹ yín dọ: etẹwẹ kọ̀ndopọ́ po É po? Ehe wẹ ohó vivẹ lọ. Nugbo Jiwheyẹwhe ko táhinhọ́n do e ji bo ko sọ dó kọ̀ndopọ́ Etọn ai po gbẹtọ lẹpo po.

Núplọ́nmẹ he yè dá dayi, ehe yè ylọ dọ zédai Nisene tọn ma sọgbe hẹ Owé Wiwé gba. To finẹ mẹde sọgan mọ ohógbè helẹ he yè wlán to owé winwlán F. Hauss, Vӓter der Christenheit, pg. 40 tọn mẹ, dọmọ, “... Ovi dopo akàn Jiwheyẹwhe tọn, mẹhe yè ji sọn Otọ́ lọ de jẹnukọnna aihọn, Jiwheyẹwhe sọn Jiwheyẹwhe mẹ, hinhọ́n sọn hinhọ́n mẹ, Jiwheyẹwhe nugbo lọ sọn Jiwheyẹwhe nugbo lọ mẹ, he yín jiji ṣigba bo ma yín didá gba...” Nawẹ Otọ́ sọgan ji Ovi to olọn mẹ dó? To vlẹkẹsi de, ehe ma sọgan yín domọna gba. Linlẹn mọhunkọ tọn lẹ ma yín mimọ to fidepope to Owé Wiwé lẹ mẹ gba. Ehe wẹ ahlidida daho hlan Jù lẹ po Malénu lẹ po.

Otọ́ tindo Ovi dètọ́n lọ gbọn Gigbọ Wiwé dali to aigba ji fi. Podọ gbọn enẹ dali, Jiwheyẹwhe basi bibẹ́nu lọ po visunnu po viyọnnu Etọn lẹpo po. Gbigbọ lọ mẹ wẹ É do yín Ovisunnu Jiwheyẹwhe tọn, ṣigba agbasalan lọ mẹ wẹ É do yín gbẹtọ, podọ na gbẹtọ yínyín tọn wutu É nido hẹn mí gọ̀wá otẹn mítọn wiwé mẹ. É dóna yín gbẹtọ nado kú, ṣigba É dóna yín Jiwheyẹwhe na É nido gbàwhàn okú tọn, po lọnzòdo mẹ tọn po, podọ Satani tọn. Apọsteli Paul ma dọ núdabla he yè ma mọdona gba, ṣigba to vlẹkẹsi de mẹ, é dọ, dọmọ: “Podọ matin núdindọn, daho wẹ núdabla jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn: yè yí Jiwheyẹwhe hia to agbasa mẹ, bo sọ sùwhẹ nệ to Gbigbọ mẹ, yè mọ ẹn to angẹli lẹ de, yè dọyẹwhehó etọn hlan Kosi lẹ, yè yí i sè to aihọn mẹ, yè sọ yí i daga do gigo mẹ” (1 `TIMỌTI 3:16).

Ovi lọ ma yín mimọ to ofi mayọ́nẹn to madopòdo mẹ, podọ to whenu Alẹ̀nù Hóhó tọn mẹ gba kẹdẹdilé e yín winwlán hézéhézé dó to bibẹ́nu Alẹ̀nù Yọ́yọ́ tọn mẹ. Opagbè nújijọ̀ daho he tọn yín kinkọ̀ndopọ́ hẹ ohó egbé tọn. Dọdai nújijọ̀ daho he tọn to Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ gbẹ́sọ to alọdlẹndó nukọn. Alẹ̀nù Yọ́yọ́ lọ wlán ṣiṣẹ̀ dọdai Alẹ̀nù Hóhó mẹ tọn lẹpo dai.

Ṣiṣẹ̀ titò whlẹnganzọ́n Jiwheyẹwhe tọn tọn yín lilá dolé dọ, “Yẹn na dọ osẹ́ndóai lọ: OKLUNỌ ko dọ hlan mí, dọmọ, hiẹ wẹ Ovi ṣie; egbé wẹ yẹn dè we tọ́n” (PSALM 2:7). To Owé HEBLU 1:5 tọn mẹ, ehe yín ṣiṣẹ̀ dọ, “Na angẹli tẹlẹ wẹ é ko dọ hlan to ojlẹ de mẹ, dọ, hiẹ wẹ Ovi ṣie, egbé wẹ yẹn dè we tọ́n?...”

Asiko ojọmiọn tọn yín didọ to Owé Wiwé lẹ mẹ di egbé. “Podọ, é ko dó azán de, bo to didọ to owé Davidi tọn mẹ, dọ, Egbé...” (HEBLU 4:7). Egbé he wẹ azán whlẹngan tọn. “Na é ko dọmọ, yẹn ko sèhó towe to ojlẹ he yè kẹalọyí tọn de mẹ, to azán whlẹngan tọn gbè wẹ yẹn ko gọalọna we: dayi e go, dinvie wẹ ojlẹ he yè kẹalọyí lọ: dayi e go, dinvie wẹ azán whlẹngan tọn” (2 KỌLINTINU 6:2; ISAIA 49:8). Mẹhe wlánwé hlan Heblu lẹ zizéjlẹdo yisenọ Alẹ̀nù Hóhó mẹ tọn he mayise lẹ go bo sọ ná avàse yé dọ, “Enẹwutu, dilé Gbigbọ Wiwé dọ, dọmọ, to Egbé, eyín mìwlẹ na sè ogbè etọn... Ṣigba mì ni nọ jlahòmẹdona mìnọzo egbésọ-egbésọ, whenuena yè to yiylọ ẹ Egbé; na mẹdepope mìtọn nika hẹn ayiha etọn sinyẹn gbọn oklọ ylando tọn dali” (HEBLU 3:7 po afọ etọn 13 po). Sọn awúsọhia Klisti tọn tintan mẹ, wẹ ojlẹ ojọmiọn tọn he yín awúsọhia wiwé Etọn tọn ṣẹ̀ kaka jẹ kọlilẹ́wá Etọn whenu, mí tin to awúsọhia (parousia) Klisti tọn mẹ, mí tin to azán whlẹngan tọn mẹ, ehe yín Alẹ̀nù Yọ́yọ́ to egbé.

To Owé LOMUNU 1:3-4 tọn mẹ, mí hia dogbọn Ovi lọ tọn dali, dọ, “Gbọn Ovi etọn Jesu Klisti Oklunọ mítọn dali, he yè ji sọn okún David tọn mẹ, dilé agbasalan tọn te; bo sọ lá nado yín Ovi Jiwheyẹwhe tọn to huhlọn mẹ kẹdẹdi gbigbọ owiwé tọn, gbọn fọ́nsọnkú oṣiọ lẹ mẹ tọn dali”. Fọ́nsọnkú wẹ odohia awhàngbigba tọn dọ, Ewọ wẹ Ovi pagbè tọn. “Míwlẹ sọ to owẹndagbe ayajẹ tọn do mì, opagbè yè do hlan Otọ́ mítọn lẹ. Lé Jiwheyẹwhe ko hẹn ṣẹ̀ hlan ovi mítọn lẹ dó, whenuena é zé Jesu tite; dilé yè kàn ẹn dó to Psalm awetọ mẹ ga, dọ, hiẹ Ovi ṣie, egbé wẹ yẹn dè we tọ́n” (OWALỌ 13:32-33).

Whenuena angẹli Gabliẹli hẹn owẹn pagbè gbọnvo Messia lọ tọn wá Malia de, Malia gblọn bo dọ hlan ẹn, dọmọ, “Nawẹ ehe na yín, whenuena yẹn ma yọ́n sunnu gbèdé? Angẹli lọ sọ gblọn bo dọ hlan ẹn dọ, Gbigbọ Wiwé na wá oji we, huhlọn Gigogán tọn nasọ sinyọn oyẹ oji we: enẹwutu ga onú wiwé he tin nado yín didètọ́nsọn hiẹ mẹ, Ovi Jiwheyẹwhe tọn yè na nọ ylọ ẹ” (LUKU 1:34-35). Kẹdẹdi kunnudidè Owé Wiwé lẹ tọn, Malia ji Ovi lọ to aigba ji fi, e ma yín Jiwheyẹwhe to olọn mẹ gba.

Yè ma do Malia hia mí nado yín núdoyẹyigona kavi núsinsẹ̀n gba, ṣigba bo yín pọ́ndego de na onú he jọ̀ gbọn yise po osi po dali, to whenuena Jiwheyẹwhe basi bibẹ́nu núdidá Etọn he Malia ma sọgan gọ́ onú depope na tọn. Ovi gbẹtọ tọn he yín Jesu Klisti, yín pipé po dòdónu Jiwheyẹwhe tọn po. Malia wẹ mẹhe hẹn okún wiwé lọ. Yè ji Jesu gbọn huhlọn núyiwà pipé podọ gọ́fla tọn dali.

Núyiwà agùn depope tọn ma sọgan yín didiọ do Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ gba. To Owé MATIU 1:20 tọn mẹ, mí hia dọ, “... na ehe to ohò etọn mẹ, Gbigbọ Wiwé si wẹ e sọn”. Gbigbọ Wiwé ma yín gbẹtọ klándovo de gba, ṣigba Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn wẹ. Enẹwutu, yè ma ylọ Jesu gbèdé dọ, Ovi Gbigbọ Wiwé tọn gba sọlé e yín dọ Gbigbọ Wiwé mẹ wẹ yè mọhò Etọn te, adavo Ovi Jiwheyẹwhe tọn. Ehe lọ jọ̀ na ehe yè dọ gbọn yẹwhegán Isaia mẹ nido di, dọmọ, “... Dayi e go, awhli de na mọhò, bo nasọ ji visunnu de, bo na ylọ oyín etọn dọ Emmanuẹl” (ISAIA 7:14).

Dogbọn Ovi lọ tọn dali, yè wlán ẹn dọ, “Biọ mi, yẹn nasọ yí Kosi lẹ na we na ogú towe, aigba pòdo lẹ na nútindo towe” (PSALM 2:8). É lẹzùn mẹflitọ mítọn godo he Otọ́ lọ do Ede hia to Ovi lọ mẹ. Enẹwutu, yise to Ovi Jiwheyẹwhe tọn mẹ yín kàndeji de podọ nútotaji de na mí nido mọ whlẹngan. Fie Jiwheyẹwhe gbowhẹ hẹ gbẹtọ te kẹdẹ wẹ to Klisti mẹ, podọ Klisti mẹ wẹ yè hẹn hòmẹgble Jiwheyẹwhe tọn miọn te. Yise to Ovi lọ mẹ wẹ yín yise nugbo dopo akàn he tin to Otọ́ lọ mẹ. “Mẹdepope he mọ́ Ovi, ewọ lọ wẹ ma tindo Otọ́: ṣigba, ewọ he yigbè Ovi tọn, é tindo Otọ́ ga” (1 JOHANU 2:23). Mẹdepope he mọ́ Jiwheyẹwhe yínyín Ovi lọ tọn, ma sọgan tindo Jiwheyẹwhe di Otọ́ etọn gba.

Owé Psalm tọn dọ, matin alọtúndomẹ sọn Yahweh de podọ sọn Ovi lọ de dọ, “Yí osi do sẹ̀n OKLUNỌ bo sọ jaya po sisọsisọ po. Yí nùdonùgo na Ovi lọ, é nikã sadi, mìwlẹ bo nasọ và to ali lọ ji, whenuẹna homẹgble etọn fọ́ngu vude. Donanọ wẹ yé he dín fibẹtado to emẹ lẹ” (PSALM 2:11-12).

Yise to Ovi lọ mẹ wẹ yín núvivẹ na whlẹngan, na ofligọ̀ ma sọawúhia gbọn Otọ́ lọ mẹ to olọn gba, ṣigba gbọn Ovi lọ mẹ to aigba ji. Enẹwutu, yè wlán ẹn dolé dọ, “Mẹhe yise to Ovi mẹ tindo ogbẹ̀ madopòdo: mẹhe ma yise to Ovi mẹ ma to na mọ ogbẹ̀; ṣigba homẹgble Jiwheyẹwhe tọn nọte to é ji” (JOHANU 3:36).

Jiwheyẹwhe ma ná mí núplọ́nmẹ dogbọn Ede tọn dali gba, ṣigba É do Ede hia mí. Ayihun wẹ zédai he yè ṣaka ehe ṣẹ̀ sọn owhè kanwe-kò donu ẹnẹ he wáyì lẹ mẹ gbọn Ovi Jiwheyẹwhe madopòdo tọn dali. Ovi madopòdo dètọ́n akàn wẹ É yín hlan mẹde lẹ, hlan mẹdevo lẹ Ewọ lọ wẹ Ovi he yè dá lọ, podọ yè sọ pọ́n hlan ẹn taidi mẹhe yè ji sọn Jiwheyẹwhe de, podọ ehe wẹ jẹ nado yí tẹnmẹ to madopòdo mẹ. Dagbe tẹwẹ e na yín na mí nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe Ovi he yè dètọ́n, kavi he yè dá, kavi ehe yè ji? Ohógbè mọhunkọtọn matin lala gba. Ovi lọ yín didètọ́n sọgbè dolé Owé Wiwé dọ dó. Ovi lọ jọ̀ sọn Jiwheyẹwhe mẹ, podọ enẹwutu wẹ yè ma do ylọ Ẹ dọ Ovi Malia tọn to Owé Wiwé mẹ gba, adavo Ovi dètọ́n dopo akàn Otọ́ tọn. Na núyọ́nẹn egbé tọn wutu, Núyọ́nẹntọ aihọn tọn delẹ lẹn dọ, azin lọ tọ́nsọn Malia mẹ bọ jinukun lọ yín didètọ́n gbọn Gbigbọ Wiwé dali. Eyín e yín mọ dọ to nújijọ̀ mọtọnhunkọ mẹ, bé gbẹ̀zán ylankan he sọawúhia to azin nẹ mẹ na ko dù to jinukun wiwé nẹ lọ ji. Gbọn enẹ mẹ, onú ṣakaṣaka de na ko tin. Ṣigba enẹ ma sọgan jọ̀ gbèdé. Ohógbè Owé Wiwé mẹ tọn he yín “Dètọ́n dopo akàn” yèdọ azin lọsu ga, tọ́nsọn Jiwheyẹwhe mẹ.

To ninọ̀mẹ dọdai Alẹ̀nù Hóhó mẹ tọn gbọn ohó lọ dali, gbọn pọ́ndego lẹ dali, podọ gbọn oló lẹ mẹ, mí mọ núdohia dọdai tọn he to awúwle nado wá ṣiṣẹ̀ mẹ. Onú titegbe lọ wẹ yín dọ, “... na kunnu onú helẹ tọn he yè na to ohó dọ to godo...” (HEBLU 3:5). Jiwheyẹwhe dọhó gbọn yẹwhegán lẹ mẹ, bọ yé pọ́n hlan nukọn mẹ, podọ hlan yéwlẹ wẹ yè hùndohia dọ yé ma to devizọ́nwà hlan yénọzo lẹ gba, adavo hlan míwlẹ (1 PITA 1:12). Sọn whenuena Omẹ Dopo he ko dọhó gbọn yé dali ko lẹzùn gbẹtọ, mí tindo núdohiamẹ Jiwheyẹwhe tọn, gbẹtọ yínyín Klisti tọn he sọawúhia to gọ́fla ṣiṣẹ̀ Etọn tọn mẹ. Yẹwhegán lẹ ko dọ jẹnukọn bọ apọsteli lẹ ko sọ dèkunnu dolé e jọ̀ dó tọn. Omẹ Dopolọ he ko dọ ẹ na Ede gbọn Ohó Etọn dali ko sọawúhia, dọ, “Na ewọ mẹ wẹ gigọ́ ozọn ji Jiwheyẹwhe tọn lẹpo nọnọ̀ to agbasa mẹ” (KOLOSINU 2:9). 

E sinyẹnawu nado mọdona, lé e bọawu nado diọ Ohó titegbe Jiwheyẹwhe tọn, he tọ́njẹgbonu po núdohiamẹ Ewlọsu tọn po kaka jẹ whenuena awúsọhia daho Etọn tọn to Klisti mẹ, lẹzùn núplọ́nmẹ yẹwhe-atọ̀n tọn dó. Owéwlántọ he yè nọ ylọ dọ, Emil Bluna wlánwé dogbọn ohóta he tọn dali dọ, “ Ohógbè he yín yẹwhe-atọ̀n tọn yín núhego yè ma sọgan dọhó do. Dawe he yè nọ ylọ dọ, Ogustẹn hia to owé he yè nọ ylọ dọ, (De Trinitate, V 9) mẹ. Podọ dawe he yè nọ ylọ dọ, K. Bat sọ dọ onú dopolọ to owé he yè ylọ dọ, (Kirchliche dogmatik I., I, page. 703) tọn mẹ. Eyín mì lẹnpọ́n titegbe, mì na mọ dọ omẹ atọ̀n- kẹdẹdi omẹ dopo ma yín núde gba, ṣigba ehe wẹ zánnu-agbali de to yé omẹ yẹwhe-atọ̀n-sẹ̀ntọ lẹ po yẹwhe-dopo-sẹ̀ntọ lẹ po ṣẹnṣẹn. Ṣigba e ma yín amìsisá onú de poun tọn gba, ṣigba núyọ́nẹn he dohia omẹ susu kẹdeẹdi onú helẹ hunkọ, sọ dóna dohia núdabla dopo yínyín Etọn tọn po domọna núdohia Etọn tọn po, po Ewọ mẹhe do Ede hia po. Linlẹn yẹwhe-atọ̀n tọn sọawúhia na gbẹtọ lẹ ma mọdona titò whlẹngan Jiwheyẹwhe tọn tọn wutu. Yé gọ̀ biọ zédai otọ́ lẹ tọn glọ́ to núdohiamẹ yẹwhe-atọ̀n tọn mẹ kẹdẹdi azọ́n yetọn. To sisosiso de mẹ, Bible jẹagọ̀do agùn yẹwhe-atọ̀n-sẹ̀ntọ lẹ tọn” wẹ yè wlán to owéwinwlán E. Brunner, Dogmatik, vol. 1, pg. 243-244) mẹ.

Whladopo dogọ́, e yín didọ hézéhézé dọ yẹwhegán lẹ kavi apọsteli lẹ de ma yọ́n núde dogbọn yẹwhe-atọ̀n tọn dali gba. Enẹwutu, ohógbè he yín Jiwheyẹwhe atọ̀n tọn matin to Biblu mẹ gba. Nawẹ omẹ atọ̀n sọgan dogbèpọ́ bo lẹzùn Jiwheyẹwhe dopo dó? Enẹ lọ yín onújonọ de, bo sọ jẹagọ̀do núplọ́nmẹ Biblu tọn, bo sọ yín alọdlẹndó di núplọ́nmẹ Kosi lẹ tọn. Jiwheyẹwhe Madopòdo he yín Nugbo dopolọ wẹ do Ede hia to ninọ̀mẹ vòvo atọ̀n mẹ: to olọn mẹ kẹdẹdi Otọ̀, to aigba ji di Ovi, bo sọ yín Gbigbọ to Yisenọ lẹ po mẹ. Enẹ wẹ kunnudidè Owé Wiwé lẹpo tọn. Aliho he ji wẹ yẹwhegán lẹ po apọsteli lẹ po tindo dọpọ́n po É po te bo sègbè Etọn, yé yọ́n Ẹn hézéhézé bo sọ do É hia to ninọ̀mẹ he É sọawúhia te lẹpo mẹ. Núyọ́nẹntọ lẹ diọ Jiwheyẹwhe dopo zùn omẹ atọ̀n. Núyọ́nẹntọ lẹpo to didọ, dọmọ, Biblu ma mọdona núplọ́nmẹ yẹwhe-atọ̀n tọn gba. Dinvie to nukọnyíyí mẹ, yé gbẹ́sọ to avùn dopolọ hò. Nawẹ enẹ sọgan yín wiwà dó?