To vivọnu, mí na yì pọ́n hlan azọ́n agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ tọn lẹ dogọ́. Do ayi e go, Paul dọhó dogbọn ewọ tọn dali di matin osẹ́nọ, ehe tùnmẹ dọ, mẹhe núdepope ma tlẹ kàn dogbọn Alẹ̀nù Hóhó tọn dali, yèdọ Ehe yín dòdó Alẹ̀nù Yọ́yọ́ tọn lọ. Na apáwhé de tin to osẹ́n Mọse tọn mẹ, to Psalm lẹ po yẹwhegán lẹ po tọn mẹ, ehe dọhó dogbọn núhe Jiwheyẹwhe na wà to Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ tọn dali. Podọ omẹ dopodopo wẹ sọ gbà osẹ́n lọ; enẹ wẹ matin ohókànbiọ depope gba. Na omẹ lẹpo wẹ ylanwhẹ̀do osẹ́n lẹ lọ go. Enẹwutu to Owé HEBLU 3:5 tọn mẹ, linlẹn he kàn enẹ lọ yín hinhẹn jẹgbonu dólé, dọ, “Nugbo wẹ Mọse yín nugbonọ to owhé etọn lẹpo gbè di devi de, na kunnu onú nẹlẹ tọn he yè ná to ohó etọn dọ to godo.” Kẹdẹdilé mí ko dọ dó, mí ma dóna yigbè kavi doagbànna mídelẹ po núhe yè wlán to osẹ́n lọ mẹ lẹpo gba, ṣigba mí dóna pọ́n hlan oyẹ lọ po apajlẹ he kàn titò Whlẹngan tọn lọ lẹ po. To Yẹwhehódidọ Osó ji lọ tọn mẹ, Oklunọ dọmọ, “Mì lẹn dọ Yẹn wá nado hẹn osẹ́n kavi yẹwhegán lẹ gble blo: Yẹn ma wá nado hẹngble gba, adavo nado hẹn di. Na nugbo wẹ Yẹn dọ hlan mì, dọ, kaka olọn po aigba po nado juwáyì, yọwhi dopo kavi jaja dopo ma na juwáyì sọn osẹ́n mẹ, kaka onú lẹpo nado wá jọ̀” (MATIU 5:17-18). Ohógbè he yín “hẹn di” dohia hézéhézé, dọ, matin oyẹ mayise tọn depope, to apáde dọdai Alẹ̀nù Hóhó tọn lẹ mẹ.

Podọ to fọ́nsọnkú Etọn godo, mí hia dogbọn Oklunọ dali dọ, “É sọ hẹn sọn Mọse po yẹwhegán lẹpo po ji, é sọ dètana onú he yè dọ gbọn ewlọsu tọn dali lẹ hlan yé to Owé Wiwé lẹpo mẹ” (LUKU 24” 27). “É sọ dọ hlan yé dọmọ, Ehelẹ wẹ ohó he Yẹn ko nọ dọ hlan mì, whenuena Yẹn tin to mì de, na onú lẹpo ma sọgan nọ ma di gba, he yè ko wlán to osẹ́n Mọse tọn mẹ, podọ to yẹwhegán lẹmẹ, podọ to Psalm lẹ mẹ, na Yẹn tọn wutu. Whenẹnu wẹ É hùn ayi yetọn, na yé nido tùnwun Owé Wiwé” LUKU 24:44-45).

Enẹwutu, mí dóna nọ họ́ mídelẹ kẹdẹdilé mí to Alẹ̀nù Yọ́yọ́ lọ hia dó dọ to whepoponu, na mí ni nọ mọ ohógbè he yín “kẹdẹdilé Owé Wiwé dọ dó” kavi “kẹdẹdilé yè wlán ẹn dó”, na enẹ lọ nọ dlẹnalọdo Alẹ̀nù Hóhó. Do ayi e go, Jesu Klisti Oklunọ mítọn dọyẹwhehó to whenẹnu, yèdọ to fie ohùkàn Alẹ̀nù Yọ́yọ́ tọn dopo ma yín winwlán te. Podọ mọwẹ apọsteli lẹ lọsu wà dó ga. Enẹwutu, devizọ́nwàtọ nugbo Jiwheyẹwhe tọn dopodopo dóna nọ zán Alẹ̀nù Hóhó po Yọ́yọ́ po dopọ́ to yẹwhehódidọ etọn. Dogbọn Paul apọteli daho lọ tọn dali, mí hia dọ, “… susu yetọn wá é de to owhé he gbè é jẹ; yé mẹhe é dọ tadèna po ohó ahọludù Jiwheyẹwhe tọn po hlan, bo sọ to kọ̀gọ̀na yé gbọn Jesu tọn dali, sọn osẹ́n Mọse tọn mẹ, podọ sọn yẹwhegán lẹ mẹ, sọn afọnnu kaka jẹ whèjai” (OWALỌ 28:23).

Dinvie, eyín mẹde nọ dọhó Ahọludù Jiwheyẹwhe tọn to aliho nugbo apọsteli lẹ tọn ji, bé to whenẹnu, e na bọawu nado jẹgodona núplọ́nmẹ Klisti tọn podọ apọsteli lẹ tọn, yèdọ sọn bibẹ́nu yetọn mẹ. Enẹwutu, to Owé OWALỌ 26:22 tọn mẹ, apọsteli lọ dèkunnu dólé dọ, “… Yẹn ma to onú devo de dọ hú onú he yẹwhegán lẹ po Mọse po ko dọ dọ e na jọ̀ lẹ gba.”

Podọ to godo he na Pita ko dọhó to opli mẹ to Owé Owalọ 15 tọn mẹ, Jakọbu fọ́nṣite bo sọ dọmọ, “Mẹho mẹmẹsunnu emi, mì tùntóai hlan mi: Simeọni ko dọ lé Jiwheyẹwhe to whẹ́whẹ́whenu dla Kosi lẹ pọ́n dó, nado dè gbẹtọ to yé mẹ na oyín Etọn. Podọ ehe wẹ ohó yẹwhegán lẹ tọn he, yè wlán ẹn dọ …” (OWALỌ 15:13-15).

To whenuena mí to Alẹ̀nù Yọ́yọ́ lọ pọ́n hlan, mí sọgan mọ hlan dọ, Oklunọ po apọsteli lẹ po nọ zán Alẹ̀nù Hóhó lọ whẹ̀whẹ̀, ṣigba agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ nọ dètana Alẹ̀nù Yọ́yọ́ lọ bo nọ tùnmẹ dólé é jlo dó.

Do ayi e go, yè do agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ hia di visunnu vivà tọn lọ. Podọ dawe dopo de gẽ wẹ yè ko ná oyín nẹ dopolọ, ewọ lọ wẹ Juda. To Owé JOHANU 17:12 tọn mẹ, Jesu dọ dogbọn ewọ tọn dali, dọmọ, “… dopo sọn yé mẹ ma dọ̀n, adavo visunnu vivà tọn; na Owé Wiwé lọ nido yín didi.” Kẹdẹdi Juda visunnu vivà tọn he dè Klisti hia lọ, mọwẹ dawe agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ wà dó ga. Do ayi e go, akuẹgbáhẹntọ wẹ Juda, podọ dawe he lọ sọ tindo adọkun akuẹ tọn lẹ.

To Owé JOHANU 13:2tọn mẹ, mí hia dọ, “… lẹgba ko yí i do ayiha Juda Iskaliọti, ovi Simọni tọn tọn mẹ, nado dè É hia.” Dinvie, yé omẹ awelẹ yèdọ Juda po agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ po, yín hinhẹn wá jẹ kọ̀ndopọ́ mẹ po Satani po. Enẹwutu, Oklunọ Jesu dọ to Owé JOHANU 6:70 tọn mẹ, dọmọ, “Mì omẹ wiawe ma wẹ Yẹn dè, bọ dopo mìtọn yín lẹgba de?” Dogbọn agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ tọn dali to ninọ̀mẹ etọn godo tọn mẹ, Paul wlán ohógbè helẹ dọmọ, “Yèdọ ewọ lọ mẹhe wiwá etọn na taidi azọ́n Satani tọn kẹdẹ, po huhlọn lẹpo po, ohia po lalo he jawu lẹ po” (2 TẸSALONIKA 2:9). Do ayi e go, Paul sọ dètana azọ́n Satani tọn he awúsọhia gbọn ohia lalonọ lẹ po azọ́n jawu lẹ po tọn dali to ofi. Podọ enẹ lọ sọ hẹn mí nado flin Owé OSỌHIA 16:13-14 tọn, he dọmọ, “Yẹn sọ mọ gbigbọ mawé atọ̀n, yé taidi bésé, bo tọ́nsọn onù dlagọni (Satani) lọ tọn mẹ jẹgbonu, podọ sọn onù kanlin (aṣẹpatọ politiki tọn) lọ tọn mẹ, po sọn onù yẹwhegán lalonọ (agọ̀jẹdo-Klistigotọ) lọ po tọn mẹ jẹgbonu. Na yélẹ wẹ gbigbọ aovi lẹ tọn, he to azọ́n jawu wà, he nọ yì ahọlu aigba po aihọn lẹpo po tọn lẹ de, nado bẹ́ yé pli hlan awhàn azán daho Jiwheyẹwhe Ganhúnupo tọn lọ gbè.” Awhàn godogodo tọn he lọ na sọawúhia jẹnukọnna bibẹ́nu Ahọludù Jiwheyẹwhe tọn to aigba ji.

Podọ agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ na wàzọ́n etọn to ojlẹ didè lọ mẹ, to whenuena Ewọ he to aliglọ́n nệ na yín didè sọn aliho (2 TẸSALONIKA 2:6-7). E to gbaungba hézéhézé dọ, ehe ma yín gbẹtọ de kavi huhlọn de gba, adavo Gbigbọ Wiwé he tin to Agùn Jiwheyẹwhe Ogbẹ̀nọ tọn mẹ, Ehe yín Huhlọn Dopo gẽ he na péhẹ huhlọn Satani tọn lẹpo. Na to ojlẹ he mẹ yè to Asivu lọ zéyì Gigo mẹ te, agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ na sọawúhia gbaungba. Podọ to whenuena Klisti Oklunọ na lẹ́gọ̀wá sọn Alọwle Hùnwhẹ kọ̀n kẹdẹdi Ahọlu ahọlu lẹ tọn (OSỌHIA 19:11-21) po mẹfligọ̀ lẹ po na Ahọludù Owhè Fọtọ́n tọn lọ godo, wẹ akọta he bẹ́ yédelẹ pli do Islaẹli ji na yín hùhù bọ agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ na yín fifiọ gbọn gbigbọ onù Jiwheyẹwhe tọn tọn mẹ (2 TẸSALONIKA 2:8). Do ayi e go, yẹwhegán Isaia ko dọhó do nújijọ̀ dopolọ go to Owé ISAIA 11:4 tọn mẹ, dọ, “… É na yí aglọpò onù etọn tọn li aigba lọ, bo sọ yí fufu nùflo etọn tọn do hù mẹylankan lẹ.”

Dinvie, mí ko dọ̀nsẹpọ́ ohia vivẹ titegbe he yín agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ tọn, podọ yé he jlo nado nọ̀ Gigo mẹ lẹpo ni zé onú helẹ hẹn do vivẹ mẹ

Do ayi e go lò, núplọ́ntọ he dọ̀nsẹpọ́ Oklunọ Jesu talala kàn ohó he lọ biọ to Owé 1 JOHANU 2:22 tọn mẹ, dọmọ, “Mẹnu wẹ lalonọ?” Ewlọsu sọ ná gblọndo lọ to tẹndodopolọ mẹ, dọmọ, “… adavo ewọ he mọ́n dọ Jesu wẹ Klisti. Ewọ wẹ agọ̀jẹdo-Klistigotọ, he mọ́n Otọ́ po Ovi po.”

Enẹwutu, mẹdepope he gbẹ dọ Jiwheyẹwhe dopolọ wẹ do Ede hia kẹdẹdi Otọ́ po Ovi po, ko yín kiklọ gbọn gbigbọ lalonọ agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ tọn dali. Na Gbigbọ madopòdo lọ wẹ Jiwheyẹwhe (JOHANU 4:24), podọ e jẹ yé he to sinsẹ̀n Ẹn lẹ ni nọ sẹ̀n Ẹn to Gbigbọ mẹ podọ to Nugbo mẹ. Do ayi e go, Ohó Etọn wẹ Nugbo lọ, podọ Gbigbọ lọ sọ nọ sọgbè hẹ Ohó Etọn to whepoponu. Na madopòdo wẹ Jiwheyẹwhe, madógànmẹ, hiẹ ma sọgan zé É do ojlẹ de mẹ gba, hiẹ ma sọ sọgan dódògbona Ẹn gba. Madopòdo wẹ Ewọ, kẹdẹdilé Ewọ Dopo yín popo to popo mẹ dó. Ewọ wẹ dòdó onú he tin lẹpo tọn. Jẹnukọn, É tọ́njẹgbonu sọn madopòdo he lọ mẹ wá to “gọ́fla Gbigbọ tọn mẹ” biọ teofani de mẹ, yèdọ ehe yín agbasa gbigbọnọ de. Podọ to ninọ̀mẹ teofani he lọ tọn mẹ, kavi ninọ̀mẹ zọnlin Etọn tọn mẹ to jipa Edẹni tọn mẹ bo sọ do Ede hia gbọn whenu Alẹ̀nù Hóhó tọn lẹpo mẹ.

Azọ́n Etọn madopòdo tọn wẹ nado hẹn gbẹtọ lẹpo gọ̀wá ninọ̀mẹ nugbo lọ mẹ, ehe mẹ mí ko tin te jẹnukọnna aijijẹ lọ. Podọ to Agbasa Gbigbọnọ lọ mẹ, É ma sọgan kú gba; enẹwutu, É dóna tọ́njẹgbonu sọn ninọ̀mẹ núhúnú tọn nẹ lọ mẹ biọ agbasalan de mẹ nado fli mí gọ̀, na mí ko jai to agbasalan he lọ mẹ wutu. Mọwẹ Ohó sọ diọzùn agbasalan bo wá nọ̀ mí ṣẹnṣẹn to ninọ̀mẹ gbẹtọ tọn de mẹ. To vlẹkẹsi de mẹ, É tọ́njẹgbonu wá sọn gbigbọnọ lọ mẹ biọ agbasalannọ lọ mẹ nado fli mí gọ̀, podọ to vivọnu, nado diọ mí do agbasa Etọn gigonọ lọ mẹ (1 JOHANU 3:2).

Enẹwutu, Jesu wẹ Oklunọ, na mẹdevo depope ma sọgan yín mọ adavo Ewọ lọ wẹ yín Jiwheyẹwhe. “Na Ewọ mẹ gigọ́ ozọnji Jiwheyẹwhe tọn lẹpo nọnọ̀ to agbasa mẹ”; e ma yín apáwhé atọ̀ntọ de kavi awetọ de gba, ṣigba gigọ́ lọ (KOLOSINU 2:9). Do ayi e go, núhe É dọ to whenẹnu gbẹ́sọ to azọ́nwà jẹ egbé, dọ, “Ewọ he ko mọ mi ko mọ Otọ́” (JOHANU 14:9). Na Ewọ lọ wẹ Emmanuẹli – “Jiwheyẹwhe tin to mí de” (MATIU 1:23).

Do ayi e go, gbigbọ agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ tọn nọ mọ́n awúsọhia he lọ kẹdẹdi Otọ́ po Ovi po, bo sọ dè gbẹtọ vòvo donu sọha de sọn Jiwheyẹwhe dopo he tin mẹ do yẹwhe devo mẹ sọn madopòdo mẹ. To asiko godogodo tọn lọ mẹ, Jiwheyẹwhe dopo gẽ lọ yín didiọ do yẹwhe susu mẹ. Enẹ lọ wẹ adọ̀ podọ gbigbọ aṣẹpipa agọ̀jẹdo-Klitigotọ lọ tọn, ehe diọnukunsọ Klisti Oklunọ lọ. Do ayi e go, gbẹtọ atọ̀n de ma wẹ yín Jiwheyẹwhe dopo gba – ṣigba Jiwheyẹwhe dopo, yèdọ Ehe sọawúhia di Otọ́ po Ovi po, bo sọ to ninọ̀ mí mẹ gbọn Gbigbọ Wiwé dali.

Enẹwutu, Paul he yín Ju de, Yisenọ de, bo sọ yín apọsteli de wlánwé dogbọn Jesu Klisti tọn dali, dọ, “… mẹhe tin to onú popo ji, Jiwheyẹwhe donanọ kakadoi” (LOMUNU 9:5). Do ayi e go, lé Oklunọ dọ to Alẹ̀nù Hóhó mẹ dó mọdopolọ wẹ É sọ dọ dó to Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ, dọ, “Islaẹli È, sè, Oklunọ lọ Jiwheyẹwhe mítọn Oklunọ dopo wẹ” (DEUTELONOMI 6:4; MALKU 12:29-32). Na gbẹtọ lẹpo ko búali wutu, fligọ̀tọ de dóna tin dandan. Enẹwutu, to Owé ISAIA 43:10-12 tọn mẹ, Oklunọ dọmọ, “… yè ma yọ́n Jiwheyẹwhe de jẹnukọnna mi, mọ ode ma na tin to godo ṣie. Yẹn, yèdọ Yẹn wẹ Oklunọ; podọ dogọ́ Yẹn, Whlẹngantọ de matin … enẹwutu, mì wẹ kunnudètọ ṣie, wẹ Oklunọ dọ, dọ Yẹn wẹ Jiwheyẹwhe.” Do ayi e go, yè ko dó mí ai kẹdẹdi visunnu po viyọnnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ po to finẹ dai, podọ mọwẹ mí mọ núdabla daho pete lọ dó kẹdẹdilé e ko sọawúhia dó. Na É dóna lẹzùn Ovi de, na Ewọ nido hẹn mí yín visunnu po viyọnnu Etọn lẹ po. Enẹwutu wẹ É do wá bo sọ yín jiji to aihọn he lọ mẹ kẹdẹdi Ovi. Ṣigba to dòdó Etọn mẹ, Ewọ ko yín Jiwheyẹwhe, bo sọ yín Jiwheyẹwhe to egbé, bo nasọ to Jiwheyẹwhe yín kakadoi. Dogbọn Ovi he lọ tọn dali, yèdọ mẹhe yè dóna ji kẹdẹdi dọdai, mí hia dọ, “Na yè ji ovi de hlan mí, yè ná ovisunnu de hlan mí; ahọludù nasọ tin to abọ́ etọn ji: yè na nọ ylọ oyín etọn dọ Jawu, Hónámẹtọ, Jiwheyẹwhe Huhlọnnọ, Otọ́ Madopòdo, Ahọvi Jijọho tọn” (ISAIA 9:6).

To asiko osọhia Jiwheyẹwhe tọn tọn mẹ kẹdẹdi Otọ́ po Ovi po, Owé Wiwé dọhó dogbọn Jiwheyẹwhe dopo dali, E ma dọhó dogbọn awe kavi atọ̀n dali gbèdé. Enẹwutu, mí ma mọ whladopo lọsu to Biblu mẹ dogbọn ohógó he yín “omẹ atọ̀n” tọn dali, kavi dogbọn “Jiwheyẹwhe atọ̀n to dopo mẹ” tọn dali, kavi dogbọn “Ovi madopòdo” tọn dali kavi dogbọn ohógbè devodevo lẹ tọn dali gba. Do ayi e go lò, núplọ́nmẹ he yín omẹ atọ̀n ma tọ́nsọn yẹwhegán lẹ po apọsteli lẹ po de gba. Ṣigba jinukún gbigbọ agọ̀jẹdo-Klistigotọ he ko sọtadona Jiwheyẹwheyínyín tọn lọ tọn wẹ. Na enẹtọn wutu, núhe Paul wlán dóna hùnnukuna omẹ dopodopo tọn, dọ, “Podọ matin núdindọn, daho wẹ núdabla jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn: yè yí Jiwheyẹwhe hia to agbasa mẹ, bo sọ sùwhẹ̀ nệ to Gbigbọ mẹ, yè mọ ẹn to angẹli lẹ de, yè dọyẹwhehó etọn hlan Kosi lẹ, yè sọ yí i sè to aihọn mẹ, yè sọ i daga do gigo mẹ” (1 TIMỌTI 3:16).

Dinvie, awúsọhia Jiwheyẹwhe tọn atọ̀n lẹ ma yín zédai gbọn apọsteli de de di gbẹtọ vòvo donu atọ̀n gba, ehe yín dọ omẹ dopo to apáde awetọ tọn gba. Enẹ lọ wẹ núhe yín nukunhùnhùn Glẹki lẹ tọn sọn Alẹsandlu Daho lọ whenu, núyọ́nẹn tọn podọ linlẹn gbẹtọ tọn to ayiha etọn mẹ. Omẹ atọ̀n ma sọgbè hẹ yénọzo gba, ṣigba Omẹ dopo wẹ yè dohia to ninọ̀mẹ vòvo atọ̀n nado hẹn azọ́n Etọn madopòdo tọn lọ di hlan gbẹtọ lẹpo. Podọ Ewọ wẹ Otọ́ mítọn to olọn mẹ. Enẹwutu wẹ mí do nọ hodẹ̀, dọ, “Otọ́ mítọn he tin to olọn mẹ…” Podọ yè do É hia to aigba ji kẹdẹdi Ovi, kẹdẹdi Mẹfligọ̀tọ, podọ enẹwutu, e to dandanmẹ nado yise to Jesu Klisti mẹ kẹdẹdi Ovi Jiwheyẹwhe tọn whẹpo yè nido yín whinwhlẹngan, na enẹ lọ wẹ aliho he mẹ É do Ede hia gbọn kẹdẹdi Whlẹngantọ mítọn. Enẹwutu, mẹdepope he tindo Ovi lọ ko tindo Otọ́ lọ lọsu ga, yèdọ Mẹhe sọawúhia to Ovi lọ mẹ, podọ gbọn enẹ lọ dali, omẹ nẹ lọ ko mọ ogbẹ̀ madopòdo yí. To Agùn lọ mẹ, Jiwheyẹwhe dopolọ to azọ́nwà gbọn Gbigbọ Wiwé dali. Na Jiwheyẹwhe tin to aga na mí omẹ pó dai, ṣigba to whenẹnu É wá nọ̀ hẹ mí, podọ to vivọnu É din aliho de gbọn fligọ̀ dali nado nọnọ̀ mí mẹ. Enẹwutu, apọsteli lọ dọ to ohógbè helẹ mẹ, dọ, “Mí sọ yọ́nẹn dọ Ovi Jiwheyẹwhe tọn wá, bo sọ ná wuntùntùn mí, na mí nido yọ́n ewọ he yín nugbo, míwlẹ sọ tin to ewọ he yín nugbo mẹ, yèdọ to Jesu Klisti Ovi etọn mẹ. Ehe wẹ Jiwheyẹwhe nugbo lọ po ogbẹ̀ madopòdo po” (1 JOHANU 5:20).

Sọn ojlẹ Alẹ̀nù Hóhó tọn mẹ, he yín owhè fõ hunkọ tọn, ohógbè he yín Otọ́ po ovi po tọn dopo lọsu ma tlẹ kinkàndai gba. É ma tlẹ dọ to asiko de mẹ lọsu dọ, “Ovisunnu Ṣie, mẹvivẹ Ṣie, Yẹn na do wé hlan”, - ṣigba nado dọ to alọdevo mẹ: whẹpoponu wẹ É nọ dọhó Ewlọsu tọn nado yín Mẹflitọ mítọn; Owé ISAIA 35:4-6 tọn po Owé ISAIA 40:3 tọn po na yín pọ́ndego de. Do ayi e go, whedepopenu he yè dopagbè Mẹssia lọ tọn, enẹ wẹ na Ewọ nido yín jiji to gbẹtọ lẹ mẹ, kẹdẹdi to Owé PSALM 2:7 tọn mẹ, mí hia dọ, “Hiẹ wẹ Ovi ṣie; egbé wẹ Yẹn dè we tọ́n.” Sọ do ayi e go dọ, yè ma dọ whladopo lọsu to ojlẹ de mẹ dọ, Ovi Jiwheyẹwhe tọn de tin to olọn mẹ to whenẹnu bo sọ lẹzùn Ovi Jiwheyẹwhe tọn to aigba ji gba. Ṣigba Alẹ̀nù Yọ́yọ́ dọ hézéhézé dogbọn núplọ́nmẹ Agùn Katoliki Lomunu lẹ tọn he dọ awhli to gbèji Malia ji Klisti matin ylando tọn lọ tọn dali. Na Jiwheyẹhe lẹzùn núhe go yè na dóalọ to ninọ̀mẹ gbẹtọ tọn de mẹ. Ewlọsu wẹ diọzùn gbẹtọ na Ede. Enẹ wẹ núdabla he mẹde ma sọgan mọdona podọ ehe yè ma sọgan dètana de dogbọn owanyin Etọn wiwé lọ dali gba. Podọ kẹdẹdi Ovi, É jiya bo sọ kú. Gbigbọ wẹ Jiwheyẹwhe, podọ enẹwutu, É ma sọgan kú to Gbigbọ yínyín mẹ gba. Do ayi e go, fligọ̀ lẹzùn onú to dandan mẹ to agbasalan de mẹ nado fli mí gọ̀ sọn agbasa kúkú he lọ si (HEBLU 2:14-15). Podọ gbọn fọ́nsọnkú Etọn dali, mí tindo jlọjẹ na agbasa fọ́nsọnkú tọn he mí na mọ yí tọn de (1 KỌLINTNU 15:50-57).

Do ayi e go, Jesu Klisti wẹ Ohó he lẹzùn agbasalan lọ - logos, yèdọ Yahwe he tọ́njẹgbonu wá sọn gigọ́ Gbigbọ nẹ lọ tọn mẹ bo sọ yín didohia to teofani agbasa gbigbọnọ de mẹ. To whenẹnu, É tọ́njẹgbonu wá sọn ninọ̀mẹ nẹ lọ mẹ bo sọ zé agbasalan de do Ede ji. Enẹ lọ wẹ nugbo pipé lọ podọ wiwé lọ. “To whẹ́whẹ́whenu wẹ Ohó lọ ko tin, Ohó lọ ko tin po Jiwheyẹwhe po, Ohó lọ wẹ Jiwheyẹwhe … Yè sọ lẹ́ Ohó lọ zùn agbasalan, é sọ nọ̀ mí ṣẹnṣẹn” (JOHANU 1:1, 14). Do ayi e go, Jesu ma yín Jiwheyẹwhe pẹvide gba, ṣigba Ewọ wẹ apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn he yè dohia lọ (KOLOSINU 1:15-20). Kẹdẹdi Jiwheyẹwhe (to ogbè Heblu tọn mẹ, enẹ wẹ Elohim), É sọawúhia kẹdẹdi Oklunọ (to ogbè Heblu tọn mẹ, enẹ wẹ Yahweh), to ninọ̀mẹ dopolọ mẹ Otọ́ sọawúhia to Ovi mẹ; núdidá dopolọ, gbẹtọ dopolọ to ojlẹ dopolọ mẹ, ṣigba ninọ̀mẹ awúsọhia vòvo lẹ tọn.

Apọsteli lọ ma jó mí do zinvlu mẹ gba, yèdọ fie agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ sọn wá. Ṣigba é dọ gbaungba hézéhézé dọmọ, “Yé tọ́nsọn mí de jẹgbonu, ṣigba yé ma tin to mí mẹ gba” (1 JOHANU 2:19). Do ayi e go, nukọnyìyì he lọ ma tọ́nsọn Ju lẹ de gba, ṣigba bo sọ yín domọnana jẹagọ̀ yé he biọ Yisenọ lẹ mẹ tọn to matindo dopọ́n dopolọ po Klisti po gba. Enẹwutu, to owhè kanwe-kò tintan he sọawúhia to Klisti godo, alà he lọ ko yí ninọ̀mẹ de dote, ṣigba to opli Nisene tọn kẹdẹ godo, piplimẹ aihọn lẹpo tọn de yín didoai bibasi. Do ayi e go, Ju lẹpo wẹ mọdona osẹ́n tintan lọ, dọ, “Yẹn wẹ Oklunọ Jiwheyẹwhe towe … Hiẹ ma na tindo yẹwhe devo de to nukọn ṣie” (EKSỌDUSI 20:2-3), podọ hiẹ ma sọgan tindo Jiwheyẹwhe atọ̀n gbèdé.

Nugbonugbo, mí tindo awúsọhia Jiwheyẹwhe tọn vòvo donu atọ̀n. Enẹwutu wẹ mí do hia na pọ́ndego, de dọ, “Núniná hunkọhunkọ wẹ tin, ṣigba Gbigbọ dopolọ wẹ. Devizọ́n hunkọhunkọ wẹ tin, ṣigba Oklunọ dopolọ wẹ. Azọ́n hunkọhunkọ wẹ sọ tin, ṣigba Jiwheyẹwhe dopolọ wẹ mẹhe to azọ́n yé omẹ pó tọn wà to yé omẹ pó mẹ” (1 KỌLINTINU 12:4-6). Mí nọ dọ “Niṣẹ” na enẹ lọ. Ṣigba apọsteli de ma na ko tindo linlẹn dona tọn de nado dọ, dọmọ, “Na odona Jiwheyẹwhe Otọ́ po Jiwheyẹwhe Ovi po, po Jiwheyẹwhe Gbigbọ Wiwé tọn po ni tin hẹ mì” gba. Ohógbè he yín, “Jiwheyẹwhe Ovi” po “Jiwheyẹwhe Gbigbọ wiwé” po ma tlẹ sọawúhia whladopo to Biblu mẹ pọ́n gba. Na whepoponu wẹ yé nọ gọ̀yì dódònu lọ ji, podọ gbọn enẹ dali, yé nọ yín didohia po Jiwheyẹwhe po. Mí hia dogbọn Ovi Jiwheyẹwhe tọn lọ dali, dogbọn Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn dali, ṣigba to nugbo de mẹ jiwheyẹwhe devo de wẹ jiwheyẹwhe yẹwhe atọ̀n tọntọn. Na núplọ́nmẹ Klisti tọn po núplọ́nmẹ agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ tọn po yín onú tukla tọn de hlan núpọ́ntọ he ma biọ ohóta lọ mẹ po ninọ̀mẹ daho dopolọ lẹ po, bọ e sọ taidi dọ ewọ to vivẹnudo na ohó lẹ poun wẹ. Ṣigba yé ma sọgan yín dopolọ gbèdé, nado nugbo dọ yé gbọnvo do yénọzo lẹ go mlẹnmlẹn. Na Klisti he yè dọyẹwehó etọn gbọn agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ dali ma yín Klisti Biblu mẹ tọn gba. Nugbo, e na yín mimọ gbọn yé he Jiwheyẹwhe hùnnukun yetọn lẹ dali, podọ hlan mẹhe É nasọ do núdabla he lọ hia dọ, Onú lẹpo wẹ yè jó hlan mi sọn Otọ́ ṣie de: mẹde ma sọ yọ́n mẹhe Ovi yín, adavo Otọ́; podọ mẹhe Otọ́ yín, adavo ovi, podọ mẹhe jlo É, É yí i hia hlan” (LUKU 10:22).

Dinvie, huhlọn agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ tọn ko to azọ́nwà dote to ovuwhenu sọn bibẹ́nu gbộn. Enẹwutu, Johanu ylọ yé he yín alà he lọ tọn lẹ dọ, yẹwhegán lalonọ lẹ bo sọ dọhó dogbọn yetọn dali to Owé 1 JOHANU 4:1-3 tọn mẹ, bo ná ohó pahonamẹ tọn helẹ, dọmọ, “Mẹyinwanna emi, mì yí gbigbọ popo sè blo, ṣigba mì nọ tẹ́n gbigbọ lẹ pọ́n eyín yé jọ̀ sọn Jiwheyẹwhe de: na yẹwhegán lalonọ susu ko tọ́nyì aihọn mẹ. Ehe mẹ wẹ mì ni yọ́n gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn: Gbigbọ he yígbè dọ Jesu Klisti wá to agbasalan mẹ lẹpo, Jiwheyẹwhe de wẹ e jọ̀ sọn. Gbigbọ he ma yígbè dọ Jesu Klisti wá to agbasalan mẹ lẹ, ma jọ̀ sọn Jiwheyẹwhe de gba; ehe wẹ gbigbọ agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ tọn, ehe tọn mì ko sè dọ é ja; yèdọ to dinvie é tin to aihọn mẹ.”

Do ayi e go, e ma yín agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ kẹdẹ wẹ nọ ná núplọ́nmẹ kẹdẹdi yẹwhegán lalonọ de gba. Ṣigba yẹwhegán lalonọ susu po “Klisti” lalonọ susu po tin, na yé to núplọ́nmẹ dopolọ hẹn sùdeji gbọn whẹndo lẹ mẹ wutu. Enẹwutu, Oklunọ ná avasè dogbọn yetọn dali to Owé Matiu 24 tọn mẹ. Yẹwhehódọtọ lẹ po evanjelisi lẹ po, po mẹplọ́ntọ he ko yí núplọ́nmẹ agọ̀ dogbọn Jiwheyẹwheyínyín po baptẹm osìnmẹ tọn po, po onú devodevo lẹ tọn po dali sọn yẹwhegán lalonọ nẹ lọ de lẹpo jẹagọ̀do Ohó Jiwheyẹwhe tọn, podọ enẹwutu, yẹwhegán lalonọ wẹ yéwlẹ lọsu ga, bo sọ yín awhànpa agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ tọn to gbigbọ mẹ.

Ohógó he yín “Klisti” tọn tùnmẹ dọ “mẹyiamìsisádodè”. Mọwẹ mẹyiamìsisádodè lalonọ susu tin dó, yèdọ Klisti lalonọ lẹ, mẹhetọn dali Oklunọ mítọn dọhó gbọn. Do ayi e go, omẹ gbõgbo lẹ tin bo yín azọ́njawuwàtọ lẹ, po amìsisá huhlọnnọ po, ṣigba bo sọ to lalonọ yín bo yín biblado núplọ́nmẹ zédai lẹ tọn mẹ, bo sọ to avùnho na agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ to ma yọ́nẹn mẹ.Enẹwutu, mí dóna nọ wunzẹn, na ylankan lọ po dagbe lọ po na dọ́nsẹpọ́ yénọzo talãlã , podọ yín e sọgan yín wiwà nado klọ omẹ ṣinyan lẹ ga. Ṣigba opẹ́ na Jiwheyẹwhe dọ yé he yè dè lẹ ma na yín kiklọ gba. Na Ohó Jiwheyẹwhe tọn ko yín didóhia yé gbọn Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn he yè do dohia yé go dali.

Oklunọ mítọn dlẹnalọdo yé he yín zinzán titegbe to núniná gbigbọ tọn lẹ mẹ, ṣigba bo sọ tin to núṣiwà mẹ. Enẹwutu, Ewọ dọmọ, “E ma yín mẹdepope he ylọ mi, Oklunọ, Oklunọ, wẹ na biọ ahọludù olọn tọn mẹ gba; adavo ewọ he wà ojlo Otọ́ ṣie he tin to olọn mẹ tọn. Omẹ susu wẹ na dọ hlan mi to azán nẹ gbè, dọ, Oklunọ, Oklunọ, bé míwlẹ ma ko dọdai gbọn oyín towe mẹ? Podọ gbọn oyín towe mẹ mí ko yàn lẹgba lẹ jẹgbonu? Podọ oyín towe mẹ mí wà azọ́n huhlọnnọ susu te? Whenẹnu wẹ yẹn na yígbè hlan yé dọ, Yẹn ma yọ́n mì gbèdé, mì tọ́nsọn dẽ, mì azọ́n ylankanwàtọ” (MATIU 7:21-23). Dinvie, mí ma dóhùdo nado nọ vọ́ zédai he ko lẹzùn otànhó lẹ dọ to yaya mẹ gba. Enẹwutu, onú lẹpo dóna yín dodinna bo sọ yín didohia gbọn Ohó lọ dali. Na otànhó gbẹpiplinọ lẹ tọn ko yí tẹnmẹ núplọ́nmẹ apọsteli lẹ tọn tọn. Do ayi e go, Oklunọ na dawhẹ̀na onú lẹpo kẹdẹdi Ohó Etọn.

Do ayi e go, Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn na nọ dọ onú dopolọ to whepoponu. Enẹ lọ sọ nọ yín zinzán hlan devizọ́nwàtọ he Oklunọ ko dóai lẹ ga. To ofi, mí ma to ohódọ do gbèyíyí de poun gbọn nùflo mítọn lẹ tọndali gba, adavo kẹdẹdilé Paul tùnmẹ dó, dọ, “omẹ depope ma sọgan dọ dọ Jesu wẹ Oklunọ, adavo to Gbigbọ Wiwé mẹ” (1 KỌLINTINU 12:3). Kẹdẹdi Oklunọ, Ewọ wẹ Jiwheyẹwhe, podọ enẹ lọ wẹ núhe kàn mí. Na ewọ he sọgan dọ sọn sisósisó yise etọn tọn mẹ, dọ, “Jesu Klisti wẹ Oklunọ” kẹdẹ wẹ ko tindo osọhia lọ dọ, Yahweh Alẹ̀nù Hóhó mẹ tọn lọ po Jesu Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ tọn po wẹ Oklunọ dopolọ. Na yise dopo, Oklunọ dopo po baptẹm dopo po wẹ tin. Podọ mẹdepope he ma sọgan yí ehe lọ sè, gbẹ́sọ tin to ninọ̀mẹ mayise tọn he yín gbigbọ agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ tọn mẹ, to maho agùn gbẹpiplinọ he mẹ ewọ tin te tọn pọ́n gba.

Dinvie, owéfọ he bọdo e go lọ yín niná kẹdẹdi awhàn podọ ga di dodinna mẹde titi. Enẹwutu, mẹdepope he tindo Gbigbọ Klisti tọn he yín Gbigbọ Wiwé, dóna yise to núhe É dọ to fọ́nsọnkú Etọn godo lẹ mẹ, dọ, “Yẹn wẹ Alfa, Yẹn wẹ Omẹga, Odòdó, Opòdo, Mẹhe tin, bo ko tin, bo sọ ja, Ganhúnupo” (OSỌHIA 1:8). Do ayi e go, ehe lọ wẹ kunnudidè Oklunọ podọ Whlẹngantọ mítọn he dọhó dogbọn Ede tọn dali kẹdẹdi Ganhúnupo tọn. Bé mẹde yise dọ omẹde tin he húgàn Ganhúnupo wẹ? Mí sọgan hia dogbọn Jiwheyẹwhe tọn dali, kavi dogbọn awúsọhia Etọn lẹ depope tọn dali, enẹ lọ gbẹ́sọ to omẹ dopo gẽ yín. Enẹwutu, Núdátọ dopo gẽ wẹ tin, Hihọ́tọ dopo, Whlẹngantọ dopo, Ahọlu dopo, Agùn dopo, Otọ́ dopo gẽ, Ovi dopo po Gbigbọ Wiwé dopo po; Whlẹngantọ dopo gẽ, Agùn dopo, ogbẹ̀ madopòdo dopo po onú he pò lẹpo po. Enẹwutu, dopolọwẹ núdepope he tọ́njẹgbonu sọn Jiwheyẹwhe mẹ nọ yín to whepoponu, ṣigba Ewọ nọ yín didohia to ninọ̀mẹ alọpãlọpa susu mẹ nado sùwhẹ̀na ohógó he yín Elohim tọn.

To nugbo de mẹ to ofi, mí ma nọ dọhó dogbọn núplọ́nmẹ “Jesu Kẹdẹ” tọn he ma sọ yín Owé Wiwé mẹ tọn dali gba. Do ayi e go, Jesu ma hẹn Ede biọ tintin mẹ gba, na É ma hodẹ̀ hlan Ede gba. Enẹwutu, whenuena É hodẹ̀, e ma yín Jiwheyẹwhe madógannọ de wẹ to dẹ̀ho hlan Jiwheyẹwhe devo he yín huhlọnnọ de gba; na Ewọ hodẹ̀ to gbẹtọyínyín Etọn mẹ kẹdẹdi Ovi gbẹtọ tọn. Gãnṣo Nugbo lọ na yín yinyọ́nẹn hlan yé he yè ji sọn jinukún Ohó Jiwheyẹwhe tọn dopolọ mẹ bo sọ tindo Gbigbọ Wiwé dopolọ lẹ. Dinvie, linlẹn dagbe he yín zinzán na anádemẹ he lọ wẹ yín nado dè nugbo lọ hia, yèdọ ehe yín núplọ́nmẹ gàlilọ Biblu tọn mẹ tọn, he dóna yín gigọ̀wá dotẹn etọn mẹ dinvie to ojlẹ godo tọn he mẹ. Podọ adavo to godo he yè ko dọyẹwhehó Wẹndagbe madopòdo lọ tọn na akọta lẹpo kẹdẹdi okunnu de, whenẹnu wẹ opòdo na wá (MATIU 24:14). E ma dóna yín wẹndagbe linlẹn gbẹtọ de tọn gba, ṣigba Wẹndagbe dopolọ he yè ko dọyẹwhehó Etọn to bibẹ́nu!

E sọgan yín Bibluplọ́nmẹtọ de kavi Bibluhiatọ de, yé omẹ pó dóna basi ozéjlẹ sisósisó po dòdónu nugbo tọn de po. Enẹwutu, mí dóna pọ́n vogbingbọn he tin to Klisti po ninọ̀mẹ he mẹ gbẹpiplinọ lẹ nọ dọhó dogbọn Ewọ tọn dali to egbé po kẹdẹdilé É ko yín domọna sọn whẹ́whẹ́whenu dó. Do ayi e go, ozéjlẹ de na dohia to finẹ dọ Klisti vòvo donu awe wẹ yè dohia. Onú dopolọ sọ yín zinzán hlan núplọ́nmẹ devo he pò lẹpo, ehe ko lẹzùn apáde yisenọ lẹ tọn talala bo dóadọ̀ to yé mẹ, ṣogãn yé nọ lẹn eyín mẹde dọhó dogbọn Klisti tọn dali, yèdọ dopo nẹ lọ wẹ dóna yín sọn Jiwheyẹwhe de.

Na zinzán daho he lọ tọn wutu, e na yín awusinyẹnnú na omẹ susu nado yọ́n agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ to aliho nẹ lọ ji. Do ayi e go, ewọ lọ wẹ mẹhe Owé Wiwé dohia hézéhézé kẹdẹdi mẹhe na do ede hia hlan agùn daho aigba lẹpo tọn, podọ to agùn lẹpo nukọn bo nasọ dọhó dogbọn Klisti tọn dali. Enẹwutu, gbẹtọ lẹ ma dójlọjẹ nado lẹn dọ, dawe mọtọnhunkọ sọgan yín kẹ̀ntọ Klisti tọn gba.

Dinvie, mì gbọ na mí ni yí otànhó dlapọ́n Pãpa tọn tọn to otò Indian tọn mẹ kẹdẹdi pọ́ndego, fie é dọhó hlan Indianu susu gédégédé de te dọmọ, “Klisti yín mimọ to agùn dopodopo mẹ.” Do ayi e go, mí dóna kànbiọ to ofi dọ, Klisti tẹ tọn wẹ é dọ? Bé Klisti Malia gbẹ́sọ to hinhẹn to alọ etọn lẹ mẹ di ovi de wẹ? Kavi ehe mẹdelẹ yí do basi núzinzán bo sọ tin to satin ji lọ wẹ? Kavi ehe sọgan yín zinzán na azọ́n dopodopo wẹ? Kavi ehe mẹde basi na ede wẹ? Kavi ehe lẹzùn Klisti sọn apáde akladidà lọ tọn mẹ to godo he yè ko vọ́ ohógó he yín “Santusi, santusi, santusi” he tadèna etọn yín “Wiwé, wiwé, wiwé” tọn dọ wẹ? Kavi Klisti he nọ dótó Malia wẹ? Kavi ehe whẹ̀gbọtọ susu lẹ́do é pé wẹ? Kavi Klisti he hẹji yì olọn bo sọ lẹzùn madógannọ, na jiyìyì Malia tọn to alindọn po agbasa po mẹ tọn ko yín didohia titegbe lọ wẹ? Kavi Klisti he dóna ná onú popo ahọsi olọn tọn lọ wẹ? Po devodevo lẹpo po.

Do ayi e go lò, Klisti he yè dohia gbọn agùn Pãpa tọn dali ma yín Klisti Jiwheyẹwhe tọn lọ gba; ṣigba enẹ lọ wẹ Klisti he yè basi bo sọ zédai de kẹdẹdi núhùdo de. To nugbo de mẹ, Klisti mọtọnhunkọ de tin to ofi popo, yèdọ to ofi depope he mí zé é do, kavi zé é yìaga, kavi bo sọ zé é hẹn. Na ewọ tin to finẹ to whepoponu kẹdẹdilé mí dóhùdo etọn dó. Ṣigba enẹ lọ ma yín Klisti he yè dohia hlan mí to Biblu mẹ gba, yèdọ Mẹhe mí yọ́nẹn gbọn dopọ́n dali kẹdẹdi Oklunọ, kẹdẹdi Whlẹngantọ, kẹdẹdi Ahọlu podọ kẹdẹdi Whẹ̀datọ. Podọ to opòdo mí na yọ́n Ẹn kẹdẹdi Jiwheyẹwhe. Kẹdẹdilé Yahweh lẹzùn Jesu dó, mọwẹ Jesu Lọsu na yín Yahweh dó. Enẹwutu, nado yígbè Klisti tọn po nùflo mítọn lẹ po matindo núdepope nado dọ gba. Na yè dóna tẹ́n gbigbọ lọ pọ́n bo sọ yọ́n ẹn. Podọ núplọ́nmẹ lẹ lọ dóna yín zizéjlẹ. Na Klisti he mí mọ to Owé Wiwé lẹ mẹ ma yín ehe mí to didóai to alọ nẹlẹ ji gba. Podọ Ewọ yìaga hú linlẹn lẹpo, hú wuntùntùn lẹpo, bo sọ yín dopolọ to osọ̀, egbé, mọwẹ podọ kakadoi (HEBLU 13:8).

Dinvie, kẹdẹdilé mí sọgan mọ sọn Owé Wiwé Lọsu mẹ dó, Klisti nọ dlẹnalọdo Ohó Jiwheyẹwhe tọn. Enẹwutu, mí dóna táhinhọ́n do e ji whladopo dogọ́ dogbọn ohógbè yé he ṣite po É po bo gbawhàn okú po kútòmẹ po tọn lẹ, bo sọ fọ́ntite to azán atọ̀ntọ gbè kẹdẹdi Awhàngbatọ daho lọ tọn lẹ dali. Enẹwutu, kẹdẹdilé mí nọte po Jiwheyẹwhe po, Ewọ nasọ tin po mí po kaka mí nado wá mọ núhe mí yise lọ. Do ayi e go, họ̀ngbo kútọ̀mẹ tọn lẹ ma na pé Agùn nugbo lọ go gba. Na Jiwheyẹwhe tọn wẹ awhàngbigba godo tọn na yín, podọ yé he yise to Ewọ mẹ lẹ na yín máhẹtọ to enẹ lọ mẹ.

Na hihiatọ lẹpo ni yín donanọ to ninọ̀mẹ dèdovo de mẹ, to odẹ̀ ṣie mẹ, dọ, “Ojọmiọn Jesu Klisti Oklunọ mítọn tọn ni nọ̀ hẹ mì omẹ pópo. Niṣẹ!” (FILIPINU 4:23).