Yè dohia yẹwhegan DANIẸLI dogbọn whenu nújijọ Jiwheyẹwhe tọn dali hlan Islaẹli. Omẹdepope he mọdona whenu alọpa-alọpa he yè na to ofi lẹ, nasọ pégo nado do tẹnmẹna nújijọ he na jọ to ṣẹnṣẹn bẹ́yìlọnmẹ po bibẹ́nu ahọludu owhè fọ́tọ́n tọn po. To DANIẸLI 9:24-27 mẹ, mí hia dogbọn “osẹ̀” kandegbàn lẹ tọn dali, he ma yín osẹ̀ azán lẹ tọn ṣigba osẹ̀ owhè lẹ tọn, kẹdẹdi lé Biblu hiatọ lẹpo yọnẹn do. Kẹdẹdi Ohó dodai tọn, ehe wẹ osẹ̀ kandegbàn owhè lẹ tọn he sọ́gan yín mimọ hézéhézé to afọ 24 mẹ, ehe tin na omẹ Daniẹli tọn lẹ kẹdẹ, Islaẹli, podọ na otò wiwe Jelusalẹm tọn.

Yè má ojlẹ helẹ do donu atọ̀n: tintan, osẹ̀ ṣinawe owhè lẹ tọn; awetọ osẹ̀ kandé-kónukun-awe owhè lẹ tọn; atọ̀ntọ, osẹ̀ dopo owhè lẹ tọn. Nuvivẹ́ talala wẹ nado mọdona ehe dagbedagbe, na Klisti, Mẹsia lọ, yín sinsán sẹ̀ to vivọnu owhè kandé-kónukun-awe he jẹ godo nẹ lẹ tọn, kavi he jẹgodona osẹ̀ ṣinawe he ko yín didohia (to afọ 26 mẹ). To afọ 27 mẹ, mí hia dọ, “podọ ewọ (ahọvi lọ, Agọjedo-Klisti-gotọ lọ) na basi alẹnù lilo de hẹ omẹsusu na osẹ̀ dopo: podọ to gblagbla odá osẹ̀ lọ tọn mẹ ewọ na hẹn avọ̀sánnu po avọ̀ núnina jinulili tọn po nado doalọte; podọ to adadanú osùnu lẹ lọ tọn ji wẹ omẹ he basi ovọjẹ na wá; yèdọ jẹ opòdo lọ, podọ didotana enẹ, wẹ yè na kọn homẹgble jẹgbonu dó ovọjẹ lọ ji.“

Sọn gbonu jijẹ yì gbedide lọ tọn nado do Jelusalẹm (owhè fowe kandé-atọ́n: 445, jẹnukonna wiwá Klisti tọn) kaka jẹ whenuena Mẹsia, Ahọvi lọ yín sinsán sẹ̀ (bo yín whiwhe do satin go) wẹ osẹ̀ ṣinawe po kandé-konukun-awe lẹpo, ehe sọgbe po kandé-koatọ̀nnukun-ẹnẹ (69) donù ṣinawe (7) po na owhè fowe-kanwe-atọ̀n (483). To ojlẹ he mẹ whenu kosi lẹ tọn na vọ gé wẹ Jiwheyẹwhe na bẹ́ osẹ̀ godo tọn po Islaẹli po; owhè atọ̀ndá tintan tin na devizọ́nwiwà kunnudetọ awe lẹ tọn podọ owhè atọ̀ndá awetọ tin na nukunbibia daho lọ.

To ojlẹ he mẹ Satani, Dlagọni odàn hóhó lọ, yín yínyan sọn olọn mẹ gé, wẹ Biblu do dọ dọmọ: “Enẹwutu mì to ayajẹ, mì olọn lẹ emi, mì he nọnọ̀ yé mẹ lẹpo. Dindọn hlan aihọnmẹnu lẹ, podọ hlan yé he tin to ohù mẹ lẹ, na Lẹgba lọ ko jẹte wá mì de, po homẹgble daho po wutu, na é yọnẹn dọ whenu gli de wẹ é tindo“ (OSỌHIA 12:12). Owé Wiwe he to didohia whenu gli de to ṣẹnṣẹn zizéyì Asivun lọ tọn podọ nado dotẹnmẹna ẹn to ahọludu Owhè fọtọ́n tọn mẹ. To asiko enẹ mẹ, Satani na túntún homẹgble etọn do aigba ji gbọn agọjẹdo-Klisti-gotọ lọ dali. Whenẹnu é na gọ biọ vikali etọn mẹ he yín dawe ylandonọ lọ (2TẸSALONIKA 2:8). É ma na pégo nado và omẹdide lẹ sudo, agùn Asivun lọ tọn he ko wá: “hlan ojlẹnu tedidi gigọ́ Klisti tọn“ (EFESUNU 4:13). Na OSỌHIA 12 dọhó do “visunnu lọ ji”. Dlagọni daho lọ (Satani) na yín homẹgblenọ do agùn lọ go – yọnnu lọ he na ṣiayi na ji ovisunnu lọ “mẹhe na nọ yí ogánpò do hẹn akọta lẹpo sẹ̀n” (OSỌHIA 12:5). Opagbe nado dugán do akọta lẹpo ji ma yín nina hlan Klisti kẹdẹ gba ṣigba podọ dopo to opagbe ṣinawe lẹ mẹ he yín nina hlan awhàngbatọ lẹ. “Ewọ he gbawhàn, bo sọ yí azọ́n ṣie whlá jẹ pòdo, wẹ Yẹn na na huhlọn to akọta lẹ ji: ewọ nasọ yí opò ogàn tọn do hẹn yé sẹ̀n” (OSỌHIA 2:26-27).

To dọdai Biblu tọn mẹ, apajlẹ yọnnu de tọn yín zinzán to Alẹnù Hóhó mẹ hlan Islaẹli podọ ga hlan agùn Alẹnù Yọ́yọ́ mẹ tọn. To Owé Osọhia tọn mẹ, mí mọ vogbingbọn agùn awe tọn: dopo yín Klisti tọn podọ awetọ na agọjedo-Klisti-gotọ lọ. Agùn nugbo lọ yín didohia to Osọhia 12 podọ agùn agọjẹdo-Klisti-gotọ lọ tọn to Osọhia 17.

Johanu mọ yọnnu de he yè yí owhe do doaṣọna. Ehe to didohia agùn Alẹnu Yọ́yọ́ lọ tọn he yè yí Jesu Klisti do doaṣọna, he yín Owhe dódó tọn. Osun he tin to afọ yọnnu lọ tọn glọ wẹ yín dòdónu he ji é nọte do; ohó dọdai tọn he tọ́n jẹgbonu to asiko Alẹnù Hóhó tọn mẹ kẹdẹdi lé osun nọ de hinhọn owhe tọn tọ́n do, mọkẹdẹ wẹ Alẹnù Hóhó nọ de hinhọn tọ́n gbọn Owhe dódó tọn dali nado dohia mí ṣiṣẹ dọdai etọn lẹ tọn to Alẹnù Yọ́yọ́ mẹ. Jẹgbakun sunwhlẹvun wiawe yọnnu lọ tọn nọte na nuplọ́nmẹ apostli wiawe lẹ tọn he yè do doaṣọ na agùn Alẹnù Yọ́yọ́ lọ tọn.

To owhèta lẹpo mẹ, mẹdide po mẹyiylọ lẹ po nọ tin janwẹ. Susu awhàngbatọ lẹ tọn wá sọn mẹdide lẹ mẹ. Mẹyiylọ lẹ wẹ na yín agùn he na ṣiayi. Yé wẹ yè sọ lẹwe bọ yé sọ yín wiwe kẹdẹdi lé Oklunọ dọ do gbọn yetọn dali to oló mẹ to Matiu 25 mẹ, taidi awhli he to gbeji de, ṣigba nulunọ wẹ yé (jijlẹ do omẹ devo lẹ go, he yín awhli nuyọnẹntọ he to gbeji bo jeyi alọwle hunwhẹ kọ̀n).

Agùn he pòayi lọ ma na jayi do alọ Satani tọn mẹ, ṣigba e na nọte bọ yé nasọ yìn in kẹdẹdi Islaẹli to zùngbomẹ, “Yọnnusi lọ sọ họ̀nyì zùngbomẹ, fie yè ko wleawu otẹn tọn dai nẹ́ te sọn Jiwheyẹwhe de, na yè ni to núdùdú na ẹn to finẹ họ̀ azán foṣidopo e lán kandé-ko … yè sọ na awà awe akùn daho de tọn yọnnusi lọ na ewọ ni zlọn yì ozùngbo mẹ, yì otẹn etọn mẹ, ofi he yè to núdùdú nẹ̀ te, na ojlẹ de, podọ ojlẹ lẹ, po oda ojlẹ de tọn po sọn nukun odàn lọ tọn mẹ…” (OSỌHIA 12:6 po 14 po). Podọ yè ná ojlẹ he yè nado pénukun é go.

Ehe godo, mí mọ awhànpa atọ̀ntọ “Dlagọni lọ gblehomẹ talala do yọnnusi lọ go, bo sọ tọ́n yì fùnawhàn hẹ ovi etọn he pò lẹ, ehe to osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn yìn, bo sọ hẹn okunnu Klisti tọn go gligli lẹ” (OSỌHIA 12:17). Okún dopo lọ wẹ, ṣigba awhànpa gbọnvo. Yé mẹhe hó yè to didọ to ofi lẹ wẹ yín Islaẹlinu fọtọ́n-kantọnkónukun-ẹnẹ (144,000) lẹ. Nado yín yínyọnẹn dọ yọnnu to dọdai mẹ yín agùn, mí na sẹ̀sinwhena dogbọn Islaẹlinu fọtọ́n-kantọnkonukun-ẹnẹ (144,000) lẹ tọn dali, mẹhe tọn dali yé wlán dọ, “Ehe lẹ wẹ yé ma ko yí yọnnu do flu; na awhli wẹ yé“ (OSỌSHIA 14:4). Ehe dohia dọ Islaẹlinu fọtọ́n-kantọnkónukun-ẹnẹ (144,000) lẹ matin na agùn pipli Yisenọ lẹ tọn kavi agùn gba, ṣigba yé na yín yiylọ jẹgbonu podọ didohia to devizọ́nwiwà yẹwhegan awe lẹ tọn glọ. To zizéyì Asivun-agùn lọ tọn godo wẹ nukunbibia po homẹkẹn daho lọ po na fọ́n (OSỌHIA 7:1-8).

Kẹdẹdi Osọhia 11, yẹwhegan awe lẹ lọ naṣẹ devizọ́n yetọn lẹ wà to gblagbla owhè atọ̀ndà tọn mẹ, gbọn Islaẹlinu fọtọ́n-kantọnkónukun-ẹnẹ (144,000) lẹ dali, sọn whẹndo wiawe Islaẹli tọn lẹ mẹ (OSỌHIA 7:38) yé na yín hiadogonanọ. To afọ atọ̀ntọ mẹ, mí hia dọmọ, “Hiẹ gbleawuna aigba, kavi ohù, kavi atin lẹ blo, kaka mí nado yí hiadonu do dohia ogo na mẹmẹglọ Jiwheyẹwhe mítọn tọn lẹ to nukọn yetọn”. Ehe to didohia dọ to gblagbla owhè atọ̀ndá tọn mẹ, whẹdida Jiwheyẹwhe tọn ma sọgan wá, kakajẹ whenuena osọha yé mẹhe yè na dohiagona lẹ, fọtọ́n-kantọnkónukun-ẹnẹ (144,000) lẹ tọn nado yín hinhẹn pé. To whenẹnu wẹ dọdai ehe yè dọ gbọn Zekalia dali na yín ṣiṣẹ, dọ Gbigbọ ojọmion tọn podọ ovẹvivẹ tọn po na yín túntún do Islaẹli ji, “yé bo nasọ nọ pọ́n hlan Ewọ mẹhe yé ko sọwhán, yé bo nasọ blawu na Ewọ…” (ZEKALIA 12:10-11).

Ju lẹ ma yọ́n Mẹsia yetọn to wiwá etọn tintan mẹ, enẹwutu wẹ yé mado kẹalọyí I (JOHANU 1:11). Kẹdẹdi lé Josẹfu Alẹnù Hóhó mẹ tọn do ede hia hlan mẹmẹsunnu etọn lẹ do to Egypti wiwá yetọn awetọ mẹ, whenẹnu wẹ yé yọnẹn ẹn te, mọkẹdẹ wẹ e na te na Mẹsia lọ, whenuena É na wá Islaẹli de awetọ: yé na pọ́n hlan ẹn ewọ mẹhe yé sọwhán. Josẹfu jó asi etọn mẹhe é dà to Kosi lẹ mẹ do to họnmẹ, é yan omẹ lẹpo sọn nukọn etọn whenuena é hẹn ede zún yinyọnẹn hlan mẹmẹsunnu etọn lẹ. “É sọ dawhá, Hẹn omẹ dopodopo nado tọn yì sọn dè. Omẹ depope masọ ṣite po é po, whenuena Josẹfu hẹn ede zún yinyọnẹn hlan mẹmẹsunnu etọn lẹ” (GENẸSISI 45:1). Mọkẹdẹ wẹ Klisti ko dè asivun de sọn akọta lẹ mẹ; É na hẹn ẹn yì Alọwle Hunwhẹ Núdùdú tọn kọ̀n, bo na jó é do ohọnmẹ olọn mẹ tọn lẹ mẹ nado wá do Ede hia mẹmẹsunnu Etọn lẹ whenuena yé omẹpo ko mọ ohiadonu yí. Ehe wẹ na yín wiwá Etọn tintan to godo he É ko lẹ́gọ̀wá podọ bẹyìlọn mẹ. Johanu mọ Whlẹngantọ lọ taidi Lẹngbọvu de po omẹ fọtọ́n-kantọn-nukun-ẹnẹ (144,000) lẹ po to Osó Ziọni tọn ji. Whenẹnu wẹ Osó Ziọni tọn na yín fie azọ́n huhlọnnọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ yín yínyọnẹn te gbọn aihọn lẹpo mẹ. “Ewọ nasọ hẹn nukunmẹnu he yé ṣinyọn na gbẹtọ lẹpo gble to osó he ji, nukunmẹnu he yè dlẹn ṣinyọn akọta lẹ po ji” (ISAIA 25:7).

To azán nẹ gbe Islaẹli na flin alẹnù he Jiwheyẹwhe basi po yé po dọ e gbẹ́ po to te. Whenuena Jiwheyẹwhe jẹte wá odò nado na osẹ́n to Osó Sinai ji, É sọawuhia to ninọmẹ angẹli de tọn mẹ. “Enẹwutu wẹ yé do nọ ylọ Ẹ dọ angẹli alẹnù tọn” (MALAKI 3:1). Sitefani to didọ gbọn Mọse tọn dali bo to alọ dlẹn do angẹli alẹnù tọn lọ to OWALỌ 7:38 mẹ, “Ehe lọ wẹ mẹhe tin to agùn mẹ to ozùngbomẹ po angẹli he to hódọ hẹ ẹ po to Osó Sinai tọn ji, podọ hẹ otọ́ mítọn lẹ”.

Godo he Oklunọ ko hẹn ede zún yínyọnẹn hlan mẹmẹsunnu Etọn lẹ, yèdọ Ju lẹ, É na zé afọ Etọn lẹ do aigba ji podọ do ohù ji di Nútindotọ Nugbonọ lọ, bo na yí i kẹdẹdi OSỌHIA 10. Ehe wẹ na yín wiwá Etọn awetọ to godo he É ko lẹ́gọ̀wá bo zé Asivun Etọn yí gigo mẹ. “Yẹn sọ mọ angẹli huhlọnnọ devo de jẹte sọn olọn aga, yè yí aslọ do ṣinyọn avọ̀ nẹ̀; aidowhẹ̀do de sọ tin to ota etọn, nukunmẹ etọn di owhè, afọ etọn sọ di dòtin miyọn tọn” (OSỌHIA 10:1). Aidowhẹ̀do to Owé Wiwe lẹ mẹ nọte na ohia alẹnù tọn (GENẸSISI 9:13-16). Nugbonugbo ohógbè “alẹnù” tọn sọawúhia whlà ṣinawe to owhèta nẹlọ mẹ podọ aidowhẹ̀do whlà atọ́n kẹdẹdi ohia alẹnù tọn.

Yẹwhegan Ezekiẹli mọ Oklunọ to ofin ji bo sọ dọ dọmọ, “Yẹn sọ mọ owhẹ̀kan ambẹli tọn, di awúsọhia miyọn tọn to e homẹ lẹ́do pé sọn awúsọhia adaja etọn tọn mẹ podọ hlan aga; podọ sọn awúsọhia adaja etọn tọn mẹ podọ hlandò yẹn mọ di é yín awúsọhia miyọn tọn, osisẹ́ sọ tin finnẹ lẹ́do é pé” (EZEKIẸLI 1:27b-28). Tadena dopo lọ yín mimọ to OSỌHIA 4:2-3 mẹ “Do ayi e go, yè zé ofin de dai to olọn mẹ, mẹde sọ sinai to ofin lọ ji, Ewọ he sinai sọ basi mẹhe yè na to pinpọ́n di ozannú jaspali po sadi po tọn: aidowhẹ̀do sọ yìnkan lẹdo ofin lọ pé, pinpọ́n etọn sọ di ozannu emẹlaldi tọn”. Aidowhẹ̀do to ota angẹli huhlọnnọ lọ tọn, to didohia dọ Alẹnu Yọ́yọ́ tin to ote na Islaẹli. “Na ehe wẹ alẹnù ṣie hlan yé, whenuena yẹn na zé ylando yetọn lẹ sẹ̀” (LOMUNU 11:27; HEBLU 8:6-13).

“É tindo owé hùnhùn pẹvi de to alọ etọn mẹ” (OSỌHIA 10:2). E to didohia hézéhézé dọ Owé he yè yì hiadonu ṣinawe do tlẹ to nukọn po godo po, to wiwá etọn whenu ko yín hùnhùn (OSỌHIA 5). E sọ yí adusifọ Etọn do ohù ji podọ amiọnfọ Etọn do aigba ji, “bo to awhádo ogbè lélé, di whenuena kinnikinni to gbigbo gàngàn”. To ofi mí mọ didiọ sọn Lẹngbọ yínyín mẹ, ehe to didohia ofligọ̀; to kinnikinni yínyín mẹ é to Ahọlu yínyín dohia.

É wá taidi Lẹngbọ-Fligọ̀tọ de na omẹ fọtọ́n-kantọn-nukun-ẹnẹ lẹ (144,000) yé he go yè dohia lẹ. “Ehe lẹ wẹ yè ma ko yí yọnnu do flu na awhli wẹ yé. Ehe lẹ wẹ nọ hodo Lẹngbọvu lọ to godo yì fidepope é jei. Ehe lẹ wẹ yè fligọ sọn gbẹtọ lẹ mẹ, nado yín sinsẹ́n tintan hlan Jiwheyẹwhe podọ hlan lẹngbọvun” (OSỌHIA 14:4). To nùmimọ dopo lọ mẹ, yẹwhegan Hosea wlán wé dọ, “Yé na nọ zinzọnlin hodo Oklunọ mẹhe na nọ li di kinnikinni de: na ewọ na li, ovi lẹ nasọ to sisọsisọ sọn whèyihọ ji ja” (HOSEA 11:10). Ohógbè mọtọn hunkọ dopo lọ yín mimọ gbọn yẹwhegan Amọsi dali dọmọ: “OKLUNỌ na li sọn Zioni mẹ, bo sọ do ogbè sọn Jelusalẹm mẹ” (AMỌSI 1:2); “Podọ OKLUNỌ na li sọn Zioni mẹ, bo sọ do ogbè etọn sọn Jelusalẹm mẹ; podọ olọn lẹ po aigba po na whàn: ṣigba Oklunọ na yín fibẹ̀tado de hlan omẹ etọn lẹ, podọ figángán de hlan ovi islaẹli tọn lẹ” (JOẸL 3:16).

To OSỌHIA 5:5 mẹ, yè dọhó dogbọn Oklunọ mítọn tọn dali di kinnikinni de, “Do ayi e go, Kinnikinni lọ he sọn whẹndo Juda tọn mẹ, Adọ̀ Davidi tọn, ko gbawhàn nado hùn Owé lọ podọ nado họ̀n hidonu etọn ṣinawe lẹ”. Whenuena Jakọbu dona ovi etọn Juda, é dọ ohó dọdai tọn he gbọn gbọdemẹ gbigbọ tọn dali dọmọ “ovi kinnikinni de tọn wẹ Juda … ogánpò ma na tọ́nyì sọn Juda, kavi opò ogán tọn sọn afọ etọn lẹ ṣẹnṣẹn, whẹpo Ṣilo do wá gba; hlan e dali wẹ tónusise gbẹtọ lẹ tọn na te” (GENẸSISI 49:9-10).

“Whenuena é ko dawha vọ̀, osó ṣinawe yí ogbè yetọn do yẹ́nwán” (OSỌHIA 10:3). Whedopopenu Jiwheyẹwhe dọhó, ogbè etọn nọ taidi wanyinyẹ́n hẹvioso tọn de. “Mì ni tuntóai hlan hùnhlun ogbè etọn tọn … Jiwheyẹwhe yí ogbè etọn do yẹ́nwán po awujiji po” (JOB 37:2-5). “Enẹwutu ogbè de sọn olọn mẹ wá … Enẹwutu agùndaho lọ he ṣite to finẹ, bo sè e lẹ, dọ osó yẹ́nwán…” (JOHANU 12:28-29). Onú he hẹvioso ṣinawe lẹ dọ yè tlẹ ẹ, yé ma sọ wlán ẹn. Enẹwutu e ma tlẹ sọgan yín didọ lala, sọlé e ma yín apade winwlán Ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn. E tin na whenu vivọ̀ tọn podọ azọ́n whiwhla Jiwheyẹwhe tọn to ojlẹ nẹ mẹ. To núyiwà enẹ mẹ, angẹli huhlọnnọ lọ zé adusilọ Etọn hlan olọn, “bo yí ewọ he tin to ogbẹ̀ kakadoi do whlé, mẹhe da olọn po onú he tin to e mẹ lẹ po, aigba po onú he tin to e ji lẹ po, ohù, po onú he tin to e mẹ lẹ po, dọ, ojlẹ (whenẹnu) ma tin ba” (OSỌHIA 10:6).

Yẹwhegan Daniẹli to ota etọn 12 mẹ, mọ nújijọ dopo lọ jẹnukọn. Bo kanbiọ dọ na e na dẹn sọ podọ nawẹ e na te to vivọ̀nu onúdabla he lẹ tọn? Yè sọ gblọnna ẹn hézéhézé dọ, “…whenuena é zé alọ etọn adusi po alọ amiọn etọn po daga hlan olọn bo whlé gbọn ewọ he to ogbẹ̀ kakadoi dali dọ é na tin na ojlẹ de, ojlẹ lẹ, po odá de po” (DANIELI 12:7). Dogbọn kandeji Owé Wiwe he tọn dali, mí mọ hézéhézé dọ, sọn whenuena angẹli huhlọnnọ lọ ko whlé vọ̀, owhè atọ̀ndá gé wẹ tin to ovọ̀jijẹ po otẹndona ahọludu Owhè fọtọ́n tọn po. Niṣẹ!

Dinvie, mí ni do sẹsinwhena; yẹwhegan awe lẹ na wà devizọ́n yetọn na owhè atọ̀ndá. To devizọ́n yetọn whenu, mẹdepope ma sọgan gbleawu na yé, na yé tindo aṣẹpipa po kandeji olọn tọn po, “…miyọn nọ tọ́n sọn onù yetọn mẹ jẹgbonu, bo fiọ kẹ̀ntọ yetọn lẹ.“ (OSỌHIA 11:5-6). Devizọ́n yetọn hẹn mí flinnujẹ yẹwhegan dedovo awe lẹ he yín Elija po Mọse po go. Kandeji he dọdọ, Enọku na yín dopo to yẹwhegan awe helẹ mẹ ma sọgbe po ohó he lẹ po gba. Enọku yín omẹ ṣinawetọ sọn Adam whenu podọ apajlẹ pipé yé mẹhe yè na diọ lẹ bo sọ zé yì to vivọ̀nu owhèta he tọn matin dọpọ́n okú tọn lẹ. Mọse po Elija po sọawúhia to Osó Nukunmẹdidiọ tọn ji (Matiu 17). Yè dọhó dogbọn yè omẹ awe lẹ tọn dali to owéfọ atọ̀n Alẹnù Hóhó tọn he gbọn godo lẹ mẹ.

Kẹdẹdi ogblọndo de na yẹwheho didọ po dọdai kunnudetọ awe lẹ tọn po, to vivọ̀nu devizọ́nwiwá yetọn tọn, yè na dó ohia Ju fọtọ́n-kantọn-konukun-ẹnẹ (144,000) lẹ go, yé bo nasọ sọawuhia to Osó Ziọni tọn ji po ohia lọ po. Hlan yewlẹ, Oklunọ na jẹte bo do Ede hia di Mẹsia podọ Lẹngbọvu Jiwheyẹwhe tọn lọ. To whenẹnu Islaẹlinu nẹ lẹ (fọtọ́n-kantọn-konukun-ẹnẹ) na mọdona tenọgli alẹnùnu Alẹnù Yọ́yọ́ lọ tọn hézéhézé. Yé na yọ́n Agọjẹdo-Klisti-gotọ lọ, he gbà alẹnù lọ (DANIẸLI 9:27). Whenẹnu wẹ nukunbibia po oyasáhẹmẹ daho po na bẹ́. “…Yè sọ yí huhlọn na ẹn nado nọtemọ họ̀ osùn kande e lán awe … Yè sọ na ẹn nado fùnawhàn hẹ mẹwiwe lẹ, podọ nado gbawhàn yetọn” (OSỌHIA 13:5-7). Yẹwhegan Danieli dọdọdai dogbọn mẹwiwe Ganhúnupo tọn nẹ lọ dali dọmọ, “…Yè nasọ jo yé do alọ etọn mẹ kaka ojlẹ de podọ ojlẹ lẹ po odá ojlẹ de tọn po” (DANIẸLI 7:25).

Godo he kunnudetọ awe lẹ dotana okunnuhó yetọn vọ̀, yè na hù yé (OSỌHIA 11:7). To whenu ylankan oyasahẹmẹ tọn helẹ mẹ, yè na hù Ju fọtọ́n-kantọn-kónukun-ẹnẹ (144,000) lẹ, kẹdẹdi le yè ko dọhó etọn do to ohiadonu atọ̀ntọ mẹ. Yè na yín hùhù kẹdẹdi nọvisunnu yetọn he ko jẹnukọnna yé lẹ tọn. Nado flin ehe, mí do na hia OSỌHIA14:12-13, “Ofi wẹ homẹfa mẹwiwe lẹ tọn te: yé he to osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn po yise Jesu tọn po yìn lẹ”. Ehe na jọ po huhlọn po to asiko nẹ mẹ, “Yẹn sọ sè ogbè de sọn olọn mẹ to didọ hlan mi, dọmọ, Wlánwé, donanọ wẹ oṣiọ he kú to Oklunọ mẹ lẹ sọn dinvie yì: Mọwẹ Gbigbọ dọ, na yé nido gbọjẹ sọn tukla yetọn lẹ mẹ; azọ́n yetọn sọ to hihódo yé”.

Oklunọ mítọn ko dọhó do gbigbado omẹ Islaẹli tọn lẹ tọn go to akọta lẹpo mẹ. Bo sọ hopa na mí nado hẹn yé gọwá aigba pagbe tọn lọ ji sọn opòdo aigba tọn lẹpo mẹ. Gbọn ehe tọn dali mí sọgan hia dọ, “Jelusalẹm na zùn zínzíndai sọn Kosi lẹ de, kaka ojlẹ Kosi lẹ tọn nado sọ̀” (LUKU 21:24).

To hiadonu atọ́ntọ mẹ (OSỌHIA 6:9-11), mí hia dogbọn alindọn he tin to agbaglọ lẹ tọn dali he yé hù na ohó Jiwheyẹwhe tọn wutu, podọ na okunnuhó he go yè hẹn. Yé mẹhe yè hù nẹlẹ matindo okunnuhó Jesu Klisti tọn gba. Yé hẹn Ohó Jiwheyẹwhe tọn go, ṣigba yé matindo núdohiamẹ dọ Jesu Klisti wẹ Mẹsia lọ gba. Yé ma sọ yọnẹn Ẹn. Enẹwutu awhànpa he yín Ju lẹ he yè sayana bo hù, na yè yín Ju to asiko he hodo wiwá tintan Mẹsia tọn mẹ wutu. Na yé ma do dọpọ́n whlẹngan tọn, enẹwutu wẹ yé to awhádo na ahọsú. Yé mẹhe yè fligọ̀ lẹ nọ hodẹ̀ dolé, “Otọ́, jo na yé, na yé ma yọ́n nùhe wà yé te. “Yé mẹhe tin to hiadonu atọ́ntọ glọ lẹ to awhádo ogbè lélé dọmọ, “Nawẹ e na dẹn do, Oklunọ é, Wiwenọ podọ Nugbonọ, hiẹ ma na dawhẹ, bo sọ yíahọsú ohùn mítọn tọn to yé he tin to aigba ji lẹ go ba?” Jiwheyẹwhe, Owhẹdatọ dodonọ, dike na omẹ dopodopo ni tindo avọ̀ wéwé lọ; “yè sọ dọ hlan yé dọ, yé ni gbọjẹ to ojlẹ vude mẹ whẹ, kaka devihatọ yetọn lẹ, po mẹmẹsunnu yetọn lẹ po, he yè hù dile yè hù yewlẹ do nado sọgbè.“

Ohógbè “afanumẹ lẹ” to ofi matindo kọ̀ndopọ de po whèta agùn Alẹnu Yọ́yọ́ kosi lẹ tọn po gba. Ovisunnu po oviyọnnu Jiwheyẹwhe tọn po wẹ mí. Ehe wẹ kọ̀ndopọ mítọn po Otọ mítọn he tin to olọn mẹ po kẹdẹdi ovi Etọn lẹ. To Owé dọdai tọn mẹ Islaẹlinu lẹ wẹ yè ylọ afanumẹsunnu po afanumẹyọnnu lẹ po; e ma yín ovisunnu lẹ po oviyọnnu lẹ po gba. Matin núhiha Islaẹlinu fọtọ́n-kantọn-konukun-ẹnẹ lẹ he yè dọhó yetọn to Owé Wiwé mẹ (OSỌHIA 6:11) lẹ wẹ sinsẹ́n devizọ́nwiwá kunnudetọ awe lẹ tọn podọ yé nasọ gbọn nukunbibia po yasahẹmẹ owhè atọ̀ndá agọjẹdo-Klisti-gotọ lọ tọn mẹ lùntọ́n.

Yè dohia yẹwhegan DANIẸLI dogbọn whenu nújijọ Jiwheyẹwhe tọn dali hlan Islaẹli. Omẹdepope he mọdona whenu alọpa-alọpa he yè na to ofi lẹ, nasọ pégo nado do tẹnmẹna nújijọ he na jọ to ṣẹnṣẹn bẹ́yìlọnmẹ po bibẹ́nu ahọludu owhè fọ́tọ́n tọn po. To DANIẸLI 9:24-27 mẹ, mí hia dogbọn “osẹ̀” kandegbàn lẹ tọn dali, he ma yín osẹ̀ azán lẹ tọn ṣigba osẹ̀ owhè lẹ tọn, kẹdẹdi lé Biblu hiatọ lẹpo yọnẹn do. Kẹdẹdi Ohó dodai tọn, ehe wẹ osẹ̀ kandegbàn owhè lẹ tọn he sọ́gan yín mimọ hézéhézé to afọ 24 mẹ, ehe tin na omẹ Daniẹli tọn lẹ kẹdẹ, Islaẹli, podọ na otò wiwe Jelusalẹm tọn.

Yè má ojlẹ helẹ do donu atọ̀n: tintan, osẹ̀ ṣinawe owhè lẹ tọn; awetọ osẹ̀ kandé-kónukun-awe owhè lẹ tọn; atọ̀ntọ, osẹ̀ dopo owhè lẹ tọn. Nuvivẹ́ talala wẹ nado mọdona ehe dagbedagbe, na Klisti, Mẹsia lọ, yín sinsán sẹ̀ to vivọnu owhè kandé-kónukun-awe he jẹ godo nẹ lẹ tọn, kavi he jẹgodona osẹ̀ ṣinawe he ko yín didohia (to afọ 26 mẹ). To afọ 27 mẹ, mí hia dọ, “podọ ewọ (ahọvi lọ, Agọjedo-Klisti-gotọ lọ) na basi alẹnù lilo de hẹ omẹsusu na osẹ̀ dopo: podọ to gblagbla odá osẹ̀ lọ tọn mẹ ewọ na hẹn avọ̀sánnu po avọ̀ núnina jinulili tọn po nado doalọte; podọ to adadanú osùnu lẹ lọ tọn ji wẹ omẹ he basi ovọjẹ na wá; yèdọ jẹ opòdo lọ, podọ didotana enẹ, wẹ yè na kọn homẹgble jẹgbonu dó ovọjẹ lọ ji.“

Sọn gbonu jijẹ yì gbedide lọ tọn nado do Jelusalẹm (owhè fowe kandé-atọ́n: 445, jẹnukonna wiwá Klisti tọn) kaka jẹ whenuena Mẹsia, Ahọvi lọ yín sinsán sẹ̀ (bo yín whiwhe do satin go) wẹ osẹ̀ ṣinawe po kandé-konukun-awe lẹpo, ehe sọgbe po kandé-koatọ̀nnukun-ẹnẹ (69) donù ṣinawe (7) po na owhè fowe-kanwe-atọ̀n (483). To ojlẹ he mẹ whenu kosi lẹ tọn na vọ gé wẹ Jiwheyẹwhe na bẹ́ osẹ̀ godo tọn po Islaẹli po; owhè atọ̀ndá tintan tin na devizọ́nwiwà kunnudetọ awe lẹ tọn podọ owhè atọ̀ndá awetọ tin na nukunbibia daho lọ.

To ojlẹ he mẹ Satani, Dlagọni odàn hóhó lọ, yín yínyan sọn olọn mẹ gé, wẹ Biblu do dọ dọmọ: “Enẹwutu mì to ayajẹ, mì olọn lẹ emi, mì he nọnọ̀ yé mẹ lẹpo. Dindọn hlan aihọnmẹnu lẹ, podọ hlan yé he tin to ohù mẹ lẹ, na Lẹgba lọ ko jẹte wá mì de, po homẹgble daho po wutu, na é yọnẹn dọ whenu gli de wẹ é tindo“ (OSỌHIA 12:12). Owé Wiwe he to didohia whenu gli de to ṣẹnṣẹn zizéyì Asivun lọ tọn podọ nado dotẹnmẹna ẹn to ahọludu Owhè fọtọ́n tọn mẹ. To asiko enẹ mẹ, Satani na túntún homẹgble etọn do aigba ji gbọn agọjẹdo-Klisti-gotọ lọ dali. Whenẹnu é na gọ biọ vikali etọn mẹ he yín dawe ylandonọ lọ (2TẸSALONIKA 2:8). É ma na pégo nado và omẹdide lẹ sudo, agùn Asivun lọ tọn he ko wá: “hlan ojlẹnu tedidi gigọ́ Klisti tọn“ (EFESUNU 4:13). Na OSỌHIA 12 dọhó do “visunnu lọ ji”. Dlagọni daho lọ (Satani) na yín homẹgblenọ do agùn lọ go – yọnnu lọ he na ṣiayi na ji ovisunnu lọ “mẹhe na nọ yí ogánpò do hẹn akọta lẹpo sẹ̀n” (OSỌHIA 12:5). Opagbe nado dugán do akọta lẹpo ji ma yín nina hlan Klisti kẹdẹ gba ṣigba podọ dopo to opagbe ṣinawe lẹ mẹ he yín nina hlan awhàngbatọ lẹ. “Ewọ he gbawhàn, bo sọ yí azọ́n ṣie whlá jẹ pòdo, wẹ Yẹn na na huhlọn to akọta lẹ ji: ewọ nasọ yí opò ogàn tọn do hẹn yé sẹ̀n” (OSỌHIA 2:26-27).

To dọdai Biblu tọn mẹ, apajlẹ yọnnu de tọn yín zinzán to Alẹnù Hóhó mẹ hlan Islaẹli podọ ga hlan agùn Alẹnù Yọ́yọ́ mẹ tọn. To Owé Osọhia tọn mẹ, mí mọ vogbingbọn agùn awe tọn: dopo yín Klisti tọn podọ awetọ na agọjedo-Klisti-gotọ lọ. Agùn nugbo lọ yín didohia to Osọhia 12 podọ agùn agọjẹdo-Klisti-gotọ lọ tọn to Osọhia 17.

Johanu mọ yọnnu de he yè yí owhe do doaṣọna. Ehe to didohia agùn Alẹnu Yọ́yọ́ lọ tọn he yè yí Jesu Klisti do doaṣọna, he yín Owhe dódó tọn. Osun he tin to afọ yọnnu lọ tọn glọ wẹ yín dòdónu he ji é nọte do; ohó dọdai tọn he tọ́n jẹgbonu to asiko Alẹnù Hóhó tọn mẹ kẹdẹdi lé osun nọ de hinhọn owhe tọn tọ́n do, mọkẹdẹ wẹ Alẹnù Hóhó nọ de hinhọn tọ́n gbọn Owhe dódó tọn dali nado dohia mí ṣiṣẹ dọdai etọn lẹ tọn to Alẹnù Yọ́yọ́ mẹ. Jẹgbakun sunwhlẹvun wiawe yọnnu lọ tọn nọte na nuplọ́nmẹ apostli wiawe lẹ tọn he yè do doaṣọ na agùn Alẹnù Yọ́yọ́ lọ tọn.

To owhèta lẹpo mẹ, mẹdide po mẹyiylọ lẹ po nọ tin janwẹ. Susu awhàngbatọ lẹ tọn wá sọn mẹdide lẹ mẹ. Mẹyiylọ lẹ wẹ na yín agùn he na ṣiayi. Yé wẹ yè sọ lẹwe bọ yé sọ yín wiwe kẹdẹdi lé Oklunọ dọ do gbọn yetọn dali to oló mẹ to Matiu 25 mẹ, taidi awhli he to gbeji de, ṣigba nulunọ wẹ yé (jijlẹ do omẹ devo lẹ go, he yín awhli nuyọnẹntọ he to gbeji bo jeyi alọwle hunwhẹ kọ̀n).

Agùn he pòayi lọ ma na jayi do alọ Satani tọn mẹ, ṣigba e na nọte bọ yé nasọ yìn in kẹdẹdi Islaẹli to zùngbomẹ, “Yọnnusi lọ sọ họ̀nyì zùngbomẹ, fie yè ko wleawu otẹn tọn dai nẹ́ te sọn Jiwheyẹwhe de, na yè ni to núdùdú na ẹn to finẹ họ̀ azán foṣidopo e lán kandé-ko … yè sọ na awà awe akùn daho de tọn yọnnusi lọ na ewọ ni zlọn yì ozùngbo mẹ, yì otẹn etọn mẹ, ofi he yè to núdùdú nẹ̀ te, na ojlẹ de, podọ ojlẹ lẹ, po oda ojlẹ de tọn po sọn nukun odàn lọ tọn mẹ…” (OSỌHIA 12:6 po 14 po). Podọ yè ná ojlẹ he yè nado pénukun é go.

Ehe godo, mí mọ awhànpa atọ̀ntọ “Dlagọni lọ gblehomẹ talala do yọnnusi lọ go, bo sọ tọ́n yì fùnawhàn hẹ ovi etọn he pò lẹ, ehe to osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn yìn, bo sọ hẹn okunnu Klisti tọn go gligli lẹ” (OSỌHIA 12:17). Okún dopo lọ wẹ, ṣigba awhànpa gbọnvo. Yé mẹhe hó yè to didọ to ofi lẹ wẹ yín Islaẹlinu fọtọ́n-kantọnkónukun-ẹnẹ (144,000) lẹ. Nado yín yínyọnẹn dọ yọnnu to dọdai mẹ yín agùn, mí na sẹ̀sinwhena dogbọn Islaẹlinu fọtọ́n-kantọnkonukun-ẹnẹ (144,000) lẹ tọn dali, mẹhe tọn dali yé wlán dọ, “Ehe lẹ wẹ yé ma ko yí yọnnu do flu; na awhli wẹ yé“ (OSỌSHIA 14:4). Ehe dohia dọ Islaẹlinu fọtọ́n-kantọnkónukun-ẹnẹ (144,000) lẹ matin na agùn pipli Yisenọ lẹ tọn kavi agùn gba, ṣigba yé na yín yiylọ jẹgbonu podọ didohia to devizọ́nwiwà yẹwhegan awe lẹ tọn glọ. To zizéyì Asivun-agùn lọ tọn godo wẹ nukunbibia po homẹkẹn daho lọ po na fọ́n (OSỌHIA 7:1-8).

Kẹdẹdi Osọhia 11, yẹwhegan awe lẹ lọ naṣẹ devizọ́n yetọn lẹ wà to gblagbla owhè atọ̀ndà tọn mẹ, gbọn Islaẹlinu fọtọ́n-kantọnkónukun-ẹnẹ (144,000) lẹ dali, sọn whẹndo wiawe Islaẹli tọn lẹ mẹ (OSỌHIA 7:38) yé na yín hiadogonanọ. To afọ atọ̀ntọ mẹ, mí hia dọmọ, “Hiẹ gbleawuna aigba, kavi ohù, kavi atin lẹ blo, kaka mí nado yí hiadonu do dohia ogo na mẹmẹglọ Jiwheyẹwhe mítọn tọn lẹ to nukọn yetọn”. Ehe to didohia dọ to gblagbla owhè atọ̀ndá tọn mẹ, whẹdida Jiwheyẹwhe tọn ma sọgan wá, kakajẹ whenuena osọha yé mẹhe yè na dohiagona lẹ, fọtọ́n-kantọnkónukun-ẹnẹ (144,000) lẹ tọn nado yín hinhẹn pé. To whenẹnu wẹ dọdai ehe yè dọ gbọn Zekalia dali na yín ṣiṣẹ, dọ Gbigbọ ojọmion tọn podọ ovẹvivẹ tọn po na yín túntún do Islaẹli ji, “yé bo nasọ nọ pọ́n hlan Ewọ mẹhe yé ko sọwhán, yé bo nasọ blawu na Ewọ…” (ZEKALIA 12:10-11).

Ju lẹ ma yọ́n Mẹsia yetọn to wiwá etọn tintan mẹ, enẹwutu wẹ yé mado kẹalọyí I (JOHANU 1:11). Kẹdẹdi lé Josẹfu Alẹnù Hóhó mẹ tọn do ede hia hlan mẹmẹsunnu etọn lẹ do to Egypti wiwá yetọn awetọ mẹ, whenẹnu wẹ yé yọnẹn ẹn te, mọkẹdẹ wẹ e na te na Mẹsia lọ, whenuena É na wá Islaẹli de awetọ: yé na pọ́n hlan ẹn ewọ mẹhe yé sọwhán. Josẹfu jó asi etọn mẹhe é dà to Kosi lẹ mẹ do to họnmẹ, é yan omẹ lẹpo sọn nukọn etọn whenuena é hẹn ede zún yinyọnẹn hlan mẹmẹsunnu etọn lẹ. “É sọ dawhá, Hẹn omẹ dopodopo nado tọn yì sọn dè. Omẹ depope masọ ṣite po é po, whenuena Josẹfu hẹn ede zún yinyọnẹn hlan mẹmẹsunnu etọn lẹ” (GENẸSISI 45:1). Mọkẹdẹ wẹ Klisti ko dè asivun de sọn akọta lẹ mẹ; É na hẹn ẹn yì Alọwle Hunwhẹ Núdùdú tọn kọ̀n, bo na jó é do ohọnmẹ olọn mẹ tọn lẹ mẹ nado wá do Ede hia mẹmẹsunnu Etọn lẹ whenuena yé omẹpo ko mọ ohiadonu yí. Ehe wẹ na yín wiwá Etọn tintan to godo he É ko lẹ́gọ̀wá podọ bẹyìlọn mẹ. Johanu mọ Whlẹngantọ lọ taidi Lẹngbọvu de po omẹ fọtọ́n-kantọn-nukun-ẹnẹ (144,000) lẹ po to Osó Ziọni tọn ji. Whenẹnu wẹ Osó Ziọni tọn na yín fie azọ́n huhlọnnọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ yín yínyọnẹn te gbọn aihọn lẹpo mẹ. “Ewọ nasọ hẹn nukunmẹnu he yé ṣinyọn na gbẹtọ lẹpo gble to osó he ji, nukunmẹnu he yè dlẹn ṣinyọn akọta lẹ po ji” (ISAIA 25:7).

To azán nẹ gbe Islaẹli na flin alẹnù he Jiwheyẹwhe basi po yé po dọ e gbẹ́ po to te. Whenuena Jiwheyẹwhe jẹte wá odò nado na osẹ́n to Osó Sinai ji, É sọawuhia to ninọmẹ angẹli de tọn mẹ. “Enẹwutu wẹ yé do nọ ylọ Ẹ dọ angẹli alẹnù tọn” (MALAKI 3:1). Sitefani to didọ gbọn Mọse tọn dali bo to alọ dlẹn do angẹli alẹnù tọn lọ to OWALỌ 7:38 mẹ, “Ehe lọ wẹ mẹhe tin to agùn mẹ to ozùngbomẹ po angẹli he to hódọ hẹ ẹ po to Osó Sinai tọn ji, podọ hẹ otọ́ mítọn lẹ”.

Godo he Oklunọ ko hẹn ede zún yínyọnẹn hlan mẹmẹsunnu Etọn lẹ, yèdọ Ju lẹ, É na zé afọ Etọn lẹ do aigba ji podọ do ohù ji di Nútindotọ Nugbonọ lọ, bo na yí i kẹdẹdi OSỌHIA 10. Ehe wẹ na yín wiwá Etọn awetọ to godo he É ko lẹ́gọ̀wá bo zé Asivun Etọn yí gigo mẹ. “Yẹn sọ mọ angẹli huhlọnnọ devo de jẹte sọn olọn aga, yè yí aslọ do ṣinyọn avọ̀ nẹ̀; aidowhẹ̀do de sọ tin to ota etọn, nukunmẹ etọn di owhè, afọ etọn sọ di dòtin miyọn tọn” (OSỌHIA 10:1). Aidowhẹ̀do to Owé Wiwe lẹ mẹ nọte na ohia alẹnù tọn (GENẸSISI 9:13-16). Nugbonugbo ohógbè “alẹnù” tọn sọawúhia whlà ṣinawe to owhèta nẹlọ mẹ podọ aidowhẹ̀do whlà atọ́n kẹdẹdi ohia alẹnù tọn.

Yẹwhegan Ezekiẹli mọ Oklunọ to ofin ji bo sọ dọ dọmọ, “Yẹn sọ mọ owhẹ̀kan ambẹli tọn, di awúsọhia miyọn tọn to e homẹ lẹ́do pé sọn awúsọhia adaja etọn tọn mẹ podọ hlan aga; podọ sọn awúsọhia adaja etọn tọn mẹ podọ hlandò yẹn mọ di é yín awúsọhia miyọn tọn, osisẹ́ sọ tin finnẹ lẹ́do é pé” (EZEKIẸLI 1:27b-28). Tadena dopo lọ yín mimọ to OSỌHIA 4:2-3 mẹ “Do ayi e go, yè zé ofin de dai to olọn mẹ, mẹde sọ sinai to ofin lọ ji, Ewọ he sinai sọ basi mẹhe yè na to pinpọ́n di ozannú jaspali po sadi po tọn: aidowhẹ̀do sọ yìnkan lẹdo ofin lọ pé, pinpọ́n etọn sọ di ozannu emẹlaldi tọn”. Aidowhẹ̀do to ota angẹli huhlọnnọ lọ tọn, to didohia dọ Alẹnu Yọ́yọ́ tin to ote na Islaẹli. “Na ehe wẹ alẹnù ṣie hlan yé, whenuena yẹn na zé ylando yetọn lẹ sẹ̀” (LOMUNU 11:27; HEBLU 8:6-13).

“É tindo owé hùnhùn pẹvi de to alọ etọn mẹ” (OSỌHIA 10:2). E to didohia hézéhézé dọ Owé he yè yì hiadonu ṣinawe do tlẹ to nukọn po godo po, to wiwá etọn whenu ko yín hùnhùn (OSỌHIA 5). E sọ yí adusifọ Etọn do ohù ji podọ amiọnfọ Etọn do aigba ji, “bo to awhádo ogbè lélé, di whenuena kinnikinni to gbigbo gàngàn”. To ofi mí mọ didiọ sọn Lẹngbọ yínyín mẹ, ehe to didohia ofligọ̀; to kinnikinni yínyín mẹ é to Ahọlu yínyín dohia.

É wá taidi Lẹngbọ-Fligọ̀tọ de na omẹ fọtọ́n-kantọn-nukun-ẹnẹ lẹ (144,000) yé he go yè dohia lẹ. “Ehe lẹ wẹ yè ma ko yí yọnnu do flu na awhli wẹ yé. Ehe lẹ wẹ nọ hodo Lẹngbọvu lọ to godo yì fidepope é jei. Ehe lẹ wẹ yè fligọ sọn gbẹtọ lẹ mẹ, nado yín sinsẹ́n tintan hlan Jiwheyẹwhe podọ hlan lẹngbọvun” (OSỌHIA 14:4). To nùmimọ dopo lọ mẹ, yẹwhegan Hosea wlán wé dọ, “Yé na nọ zinzọnlin hodo Oklunọ mẹhe na nọ li di kinnikinni de: na ewọ na li, ovi lẹ nasọ to sisọsisọ sọn whèyihọ ji ja” (HOSEA 11:10). Ohógbè mọtọn hunkọ dopo lọ yín mimọ gbọn yẹwhegan Amọsi dali dọmọ: “OKLUNỌ na li sọn Zioni mẹ, bo sọ do ogbè sọn Jelusalẹm mẹ” (AMỌSI 1:2); “Podọ OKLUNỌ na li sọn Zioni mẹ, bo sọ do ogbè etọn sọn Jelusalẹm mẹ; podọ olọn lẹ po aigba po na whàn: ṣigba Oklunọ na yín fibẹ̀tado de hlan omẹ etọn lẹ, podọ figángán de hlan ovi islaẹli tọn lẹ” (JOẸL 3:16).

To OSỌHIA 5:5 mẹ, yè dọhó dogbọn Oklunọ mítọn tọn dali di kinnikinni de, “Do ayi e go, Kinnikinni lọ he sọn whẹndo Juda tọn mẹ, Adọ̀ Davidi tọn, ko gbawhàn nado hùn Owé lọ podọ nado họ̀n hidonu etọn ṣinawe lẹ”. Whenuena Jakọbu dona ovi etọn Juda, é dọ ohó dọdai tọn he gbọn gbọdemẹ gbigbọ tọn dali dọmọ “ovi kinnikinni de tọn wẹ Juda … ogánpò ma na tọ́nyì sọn Juda, kavi opò ogán tọn sọn afọ etọn lẹ ṣẹnṣẹn, whẹpo Ṣilo do wá gba; hlan e dali wẹ tónusise gbẹtọ lẹ tọn na te” (GENẸSISI 49:9-10).

“Whenuena é ko dawha vọ̀, osó ṣinawe yí ogbè yetọn do yẹ́nwán” (OSỌHIA 10:3). Whedopopenu Jiwheyẹwhe dọhó, ogbè etọn nọ taidi wanyinyẹ́n hẹvioso tọn de. “Mì ni tuntóai hlan hùnhlun ogbè etọn tọn … Jiwheyẹwhe yí ogbè etọn do yẹ́nwán po awujiji po” (JOB 37:2-5). “Enẹwutu ogbè de sọn olọn mẹ wá … Enẹwutu agùndaho lọ he ṣite to finẹ, bo sè e lẹ, dọ osó yẹ́nwán…” (JOHANU 12:28-29). Onú he hẹvioso ṣinawe lẹ dọ yè tlẹ ẹ, yé ma sọ wlán ẹn. Enẹwutu e ma tlẹ sọgan yín didọ lala, sọlé e ma yín apade winwlán Ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn. E tin na whenu vivọ̀ tọn podọ azọ́n whiwhla Jiwheyẹwhe tọn to ojlẹ nẹ mẹ. To núyiwà enẹ mẹ, angẹli huhlọnnọ lọ zé adusilọ Etọn hlan olọn, “bo yí ewọ he tin to ogbẹ̀ kakadoi do whlé, mẹhe da olọn po onú he tin to e mẹ lẹ po, aigba po onú he tin to e ji lẹ po, ohù, po onú he tin to e mẹ lẹ po, dọ, ojlẹ (whenẹnu) ma tin ba” (OSỌHIA 10:6).

Yẹwhegan Daniẹli to ota etọn 12 mẹ, mọ nújijọ dopo lọ jẹnukọn. Bo kanbiọ dọ na e na dẹn sọ podọ nawẹ e na te to vivọ̀nu onúdabla he lẹ tọn? Yè sọ gblọnna ẹn hézéhézé dọ, “…whenuena é zé alọ etọn adusi po alọ amiọn etọn po daga hlan olọn bo whlé gbọn ewọ he to ogbẹ̀ kakadoi dali dọ é na tin na ojlẹ de, ojlẹ lẹ, po odá de po” (DANIELI 12:7). Dogbọn kandeji Owé Wiwe he tọn dali, mí mọ hézéhézé dọ, sọn whenuena angẹli huhlọnnọ lọ ko whlé vọ̀, owhè atọ̀ndá gé wẹ tin to ovọ̀jijẹ po otẹndona ahọludu Owhè fọtọ́n tọn po. Niṣẹ!

Dinvie, mí ni do sẹsinwhena; yẹwhegan awe lẹ na wà devizọ́n yetọn na owhè atọ̀ndá. To devizọ́n yetọn whenu, mẹdepope ma sọgan gbleawu na yé, na yé tindo aṣẹpipa po kandeji olọn tọn po, “…miyọn nọ tọ́n sọn onù yetọn mẹ jẹgbonu, bo fiọ kẹ̀ntọ yetọn lẹ.“ (OSỌHIA 11:5-6). Devizọ́n yetọn hẹn mí flinnujẹ yẹwhegan dedovo awe lẹ he yín Elija po Mọse po go. Kandeji he dọdọ, Enọku na yín dopo to yẹwhegan awe helẹ mẹ ma sọgbe po ohó he lẹ po gba. Enọku yín omẹ ṣinawetọ sọn Adam whenu podọ apajlẹ pipé yé mẹhe yè na diọ lẹ bo sọ zé yì to vivọ̀nu owhèta he tọn matin dọpọ́n okú tọn lẹ. Mọse po Elija po sọawúhia to Osó Nukunmẹdidiọ tọn ji (Matiu 17). Yè dọhó dogbọn yè omẹ awe lẹ tọn dali to owéfọ atọ̀n Alẹnù Hóhó tọn he gbọn godo lẹ mẹ.

Kẹdẹdi ogblọndo de na yẹwheho didọ po dọdai kunnudetọ awe lẹ tọn po, to vivọ̀nu devizọ́nwiwá yetọn tọn, yè na dó ohia Ju fọtọ́n-kantọn-konukun-ẹnẹ (144,000) lẹ go, yé bo nasọ sọawuhia to Osó Ziọni tọn ji po ohia lọ po. Hlan yewlẹ, Oklunọ na jẹte bo do Ede hia di Mẹsia podọ Lẹngbọvu Jiwheyẹwhe tọn lọ. To whenẹnu Islaẹlinu nẹ lẹ (fọtọ́n-kantọn-konukun-ẹnẹ) na mọdona tenọgli alẹnùnu Alẹnù Yọ́yọ́ lọ tọn hézéhézé. Yé na yọ́n Agọjẹdo-Klisti-gotọ lọ, he gbà alẹnù lọ (DANIẸLI 9:27). Whenẹnu wẹ nukunbibia po oyasáhẹmẹ daho po na bẹ́. “…Yè sọ yí huhlọn na ẹn nado nọtemọ họ̀ osùn kande e lán awe … Yè sọ na ẹn nado fùnawhàn hẹ mẹwiwe lẹ, podọ nado gbawhàn yetọn” (OSỌHIA 13:5-7). Yẹwhegan Danieli dọdọdai dogbọn mẹwiwe Ganhúnupo tọn nẹ lọ dali dọmọ, “…Yè nasọ jo yé do alọ etọn mẹ kaka ojlẹ de podọ ojlẹ lẹ po odá ojlẹ de tọn po” (DANIẸLI 7:25).

Godo he kunnudetọ awe lẹ dotana okunnuhó yetọn vọ̀, yè na hù yé (OSỌHIA 11:7). To whenu ylankan oyasahẹmẹ tọn helẹ mẹ, yè na hù Ju fọtọ́n-kantọn-kónukun-ẹnẹ (144,000) lẹ, kẹdẹdi le yè ko dọhó etọn do to ohiadonu atọ̀ntọ mẹ. Yè na yín hùhù kẹdẹdi nọvisunnu yetọn he ko jẹnukọnna yé lẹ tọn. Nado flin ehe, mí do na hia OSỌHIA14:12-13, “Ofi wẹ homẹfa mẹwiwe lẹ tọn te: yé he to osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn po yise Jesu tọn po yìn lẹ”. Ehe na jọ po huhlọn po to asiko nẹ mẹ, “Yẹn sọ sè ogbè de sọn olọn mẹ to didọ hlan mi, dọmọ, Wlánwé, donanọ wẹ oṣiọ he kú to Oklunọ mẹ lẹ sọn dinvie yì: Mọwẹ Gbigbọ dọ, na yé nido gbọjẹ sọn tukla yetọn lẹ mẹ; azọ́n yetọn sọ to hihódo yé”.

Oklunọ mítọn ko dọhó do gbigbado omẹ Islaẹli tọn lẹ tọn go to akọta lẹpo mẹ. Bo sọ hopa na mí nado hẹn yé gọwá aigba pagbe tọn lọ ji sọn opòdo aigba tọn lẹpo mẹ. Gbọn ehe tọn dali mí sọgan hia dọ, “Jelusalẹm na zùn zínzíndai sọn Kosi lẹ de, kaka ojlẹ Kosi lẹ tọn nado sọ̀” (LUKU 21:24).

To hiadonu atọ́ntọ mẹ (OSỌHIA 6:9-11), mí hia dogbọn alindọn he tin to agbaglọ lẹ tọn dali he yé hù na ohó Jiwheyẹwhe tọn wutu, podọ na okunnuhó he go yè hẹn. Yé mẹhe yè hù nẹlẹ matindo okunnuhó Jesu Klisti tọn gba. Yé hẹn Ohó Jiwheyẹwhe tọn go, ṣigba yé matindo núdohiamẹ dọ Jesu Klisti wẹ Mẹsia lọ gba. Yé ma sọ yọnẹn Ẹn. Enẹwutu awhànpa he yín Ju lẹ he yè sayana bo hù, na yè yín Ju to asiko he hodo wiwá tintan Mẹsia tọn mẹ wutu. Na yé ma do dọpọ́n whlẹngan tọn, enẹwutu wẹ yé to awhádo na ahọsú. Yé mẹhe yè fligọ̀ lẹ nọ hodẹ̀ dolé, “Otọ́, jo na yé, na yé ma yọ́n nùhe wà yé te. “Yé mẹhe tin to hiadonu atọ́ntọ glọ lẹ to awhádo ogbè lélé dọmọ, “Nawẹ e na dẹn do, Oklunọ é, Wiwenọ podọ Nugbonọ, hiẹ ma na dawhẹ, bo sọ yíahọsú ohùn mítọn tọn to yé he tin to aigba ji lẹ go ba?” Jiwheyẹwhe, Owhẹdatọ dodonọ, dike na omẹ dopodopo ni tindo avọ̀ wéwé lọ; “yè sọ dọ hlan yé dọ, yé ni gbọjẹ to ojlẹ vude mẹ whẹ, kaka devihatọ yetọn lẹ, po mẹmẹsunnu yetọn lẹ po, he yè hù dile yè hù yewlẹ do nado sọgbè.“

Ohógbè “afanumẹ lẹ” to ofi matindo kọ̀ndopọ de po whèta agùn Alẹnu Yọ́yọ́ kosi lẹ tọn po gba. Ovisunnu po oviyọnnu Jiwheyẹwhe tọn po wẹ mí. Ehe wẹ kọ̀ndopọ mítọn po Otọ mítọn he tin to olọn mẹ po kẹdẹdi ovi Etọn lẹ. To Owé dọdai tọn mẹ Islaẹlinu lẹ wẹ yè ylọ afanumẹsunnu po afanumẹyọnnu lẹ po; e ma yín ovisunnu lẹ po oviyọnnu lẹ po gba. Matin núhiha Islaẹlinu fọtọ́n-kantọn-konukun-ẹnẹ lẹ he yè dọhó yetọn to Owé Wiwé mẹ (OSỌHIA 6:11) lẹ wẹ sinsẹ́n devizọ́nwiwá kunnudetọ awe lẹ tọn podọ yé nasọ gbọn nukunbibia po yasahẹmẹ owhè atọ̀ndá agọjẹdo-Klisti-gotọ lọ tọn mẹ lùntọ́n.