OSỌHIALỌ – Bé owé he gọna hiadonu 7 lẹ we?

OTA 14 – Lẹngbọvu lọ po omẹ fọtọ́n kantọ̀n-konukun-ẹnẹ (144,000) he yè dohiagona lẹ po

« »

“Yẹn sọ pọ́n, do ayi e go, Lẹngbọvu de ṣite to osó Ziọni ji, po gbẹtọ fọtọ́n kantọ̀n-konukun-ẹnẹ po é po, yé sọ tindo oyín Otọ́ tọn he yè wlán do nukọn yetọn” (OSỌHIA 14:1).

Whladopo dogọ́, yè sọ ylọ oyín nukọn tọn to kọ̀ndopọ́ mẹ hẹ winwlán oyín tọn. To ota 7 mẹ, yè dọ hlan mí dogbọn ohiadogona gbẹtọ fọtọ́n kantọ̀n-konukun-ẹnẹ (144,000) lẹ tọn dali, yèdọ sọn whẹndo 12 Islaẹli tọn lẹ mẹ do nukọn yetọn lẹ. To ofi, yè gọ́ oyín de na hiadogona lọ. To ota 14 mẹ, mí mọ omẹ fọtọ́n kantọ̀n-konukun-ẹnẹ (144,000) he ṣite po ohia po to Osó Ziọni tọn ji. Yé yín didohia po Lẹngbọvu he to ohó fligọ̀ yetọn tọn dọ lọ po. To whenẹnu, yé na tindo oyín Emmanuẹli tọn he yín Jiwheyẹwhe tin to mí de (ISAIA 7:14). Podọ to ojlẹ nẹ mẹ, Owé ISAIA 25:9 tọn nasọ yín hinhẹnṣẹ̀, dọ, “Yè nasọ dọ ẹ to azán lọ gbè, dọmọ, Pọ́n ẹn, ehe wẹ Jiwheyẹwhe mítọn; míwlẹ ko nọtepọ́n ẹn, é nasọ whlẹn mí: Oklunọ wẹ ehe: míwlẹ ko nọtepọ́n ẹn, mí na to ayajẹ, homẹ mítọn nasọ to hùnhùn to whlẹngán etọn mẹ”. Podọ to whenẹnu, Osó Ziọni tọn na tindo tùnmẹ gbọnvo de (ISAIA 2 po ota 4 po).

“Yẹn sè ogbè de sọn olọn mẹ taidi ogbè otọ̀ susu tọn, podọ di wanyinyẹn daho osò tọn: yẹn sọ sè ogbè ajalẹnhòtọ lẹ tọn, yé to ajalẹn yetọn lẹ hò: yé sọ to hànji di ohàn yọ́yọ́ de to ofìn lọ nukọn, to mẹdidá énẹlẹ lọ po mẹho lẹ lọ po nukọn; mẹde ma sọ sọgan plọ́n ohàn lọ, adavo gbẹtọ fọtọ́n kantọ̀n-konukun-ẹnẹ lẹ, he yè fligọ̀ sọn aigba ji” (OSỌHIA 14:2-3).

Whẹpo Jelusalẹm olọn tọn po aigba tọn po nado yín ṣiṣadopọ́, mẹdidè sọn Ju lẹ mẹ na plọ́n ohàn yọ́yọ́ he yè na ji gbọn yé he yín máhẹtọ to fọ́nsọnkú tintan mẹ lẹ dali. Sinsẹ́n tintan sọn akọta lẹ mẹ wẹ Asivu he na to hànji to olọn mẹ to Alọwle Hunwhẹ kọ̀n. Do ayi e go, ohàn he lọ dóhuhlọn sọmọ bo nasọ dọnú kaka wá aigba ji, podọ omẹ fọtọ́n kantọ̀n-konukun-ẹnẹ (144,000) he yín sinsẹ́n Islaẹli tọn, wẹ yín awhànpa dopo gẽ he sọgan plọ́n ohàn lọ bo nasọ biọ yé he to ohàn lọ ji lẹ mẹ. Na Asivu yín gigọ́na mẹdidè he sọn akọta lẹpo mẹ, gbẹtọ lẹ po ogbè lẹ po, bọ gbẹtọ fọtọ́n kantọ̀n-konukun-ẹnẹ lẹ wẹ omẹ didè lẹ lọ sọn whẹndo wiawe Islaẹli tọn lẹ mẹ.

Dogbọn omẹ fọtọ́n kantọ̀n-konukun-ẹnẹ lẹ tọn dali, yè dọmọ, “Ehelẹ wẹ yé he yè ma ko yí yọnnu do flu; na awhli wẹ yé. Ehelẹ wẹ nọ hodo Lẹngbọvu lọ to godo yì fidepope é jei. Ehelẹ wẹ yè fligọ̀ sọn gbẹtọ lẹ mẹ, nado yín sinsẹ́n tintan hlan Jiwheyẹwhe podọ hlan Lẹngbọvu lọ. Yè ma sọ mọ bublu de to onù yetọn mẹ: na yé tin to mawàylan mẹ to ofìn Jiwheyẹwhe tọn nukọn” (OSỌHIA 14:4-5).

Kẹdẹdilé yè ko dọ dó to Owé OSỌHIA 12 tọn mẹ, agùn lọ yín didohia gbọn yọnnu de dali. Do ayi e go, awhli he yè ma flu de wẹ gbẹtọ fọtọ́n kantọ̀n-konukun-ẹnẹ lẹ, enẹ lọ to didohia dọ, yé ma dèayọ to gbigbọ mẹ po agùn gbẹpipli depope po gba. Yé ma yín Katoliki tọn kavi Plọtẹstan tọn gba, mọ yé ma sọ yín Mẹtodisti tọn kavi Baptisti tọn, kavi agùn devodevo de tọn gba. Na yé matindo jlọjẹ nado biọ agùn de mẹ kẹdẹdilé yè ko ylọ to whèta agùn lọ tọn godo. Yé yín pinplán wá Klisti de gbọn devizọ́n yẹwhegán awelẹ tọn dali bo sọ yín hiadogona to nukọn yetọn lẹ. Yè ma na dóalọ yé go, na yé pé Lẹngbọvu He flí yé gọ̀, yèdọ Mẹhe yé hodo.

To kọ̀ndopọ́ mẹ hẹ awhànpa Ju lẹ tọn he, Oklunọ dọ to Alẹ̀nù Hóhó mẹ, dọmọ: “Ṣigba yẹn na jó gbẹtọ wamọnọ nukunbianọ lẹ de dai to gblagbla hiẹ tọn mẹ, yé bo nasọ nọ dotu to oyín Oklunọ tọn mẹ. Pipòtọ Islaẹli tọn lẹ ma na wà oylanwà, mọ sọ dọ lalo lẹ gba; mọ odẹ́ oklọnọ de ma na yín mimọ to onù yetọn mẹ gba: na yé dù bo sọ mlọnai, bọ mẹde ma na hẹn yé savo gba. Jihàn, hiẹ viyọnnu Ziọni tọn È; dabobo, hiẹ Islaẹli È; yí ayiha lẹpo do yín homẹhùnnọ bo sọ jaya, hiẹ viyọnnu Jelusalẹm tọn È. Oklunọ ko zé whẹ̀dida towe lẹ yì, é ko dlán kẹ̀ntọ towe do gbonu: ahọlu Islaẹli tọn, yèdọ Oklunọ, tin to gblagbla hiẹ tọn mẹ: hiẹ ma nasọ mọ oylan depope ba gba” (ZEFANIA 3:12-15).

Wẹndagbè madopòdo lọ po Núlilá Angẹli atọ̀n lẹ tọn po

To Owé OSỌHIA 14:6-11 tọn mẹ, yè dọ̀n linlẹn mítọn titegbe do oylọ he sọn olọn mẹ go podọ do onú atọ̀n he yè ko lá lẹ go. Tintan, Wẹndagbe madopòdo lọ na yín lilá nugbonugbo hlan akọta lẹpo po ogbè lẹpo po, dọ: “Mì dibusi Jiwheyẹwhe, bo sọ ná gigo é; na whẹ̀dida whenu etọn wá; mì sọ litaina ewọ he dá olọn, aigba, ohù, po asisà otọ̀ tọn lẹ po” (OSỌHIA 14:7).

Awetọ, yè na lá aijijẹ Babilọni daho lọ tọn, dọ, “Angẹli devo de sọ hodo é, bo to didọmọ, Babilọni họ́, e họ́, otòdaho nẹ, na e ko hẹn akọta lẹpo nù to ovện homẹgble ayọ̀didè etọn tọn mẹ” (OSỌHIA 14:8).

Podọ atọ̀ntọ, pahonamẹ titegbe he tin hlan gbẹtọ lẹpo yín niná ma nado sẹ̀n kanlin lọ, kavi boṣiọ etọn, kavi nado yí ohia kanlin lọ tọn do nukọn podọ do alọ go gba, na “… Eyín mẹdepope litaina kanlin lọ po boṣiọ etọn po, bo sọ yí ohia etọn do nukọn etọn kavi do alọ etọn mẹ, ewọ lọ wẹ na nù to ovện homẹgble Jiwheyẹwhe tọn mẹ, he yè kọ̀n jẹgbonu matin flusọ do kọfo homẹfiọ etọn tọn mẹ: yè nasọ yí miyọn po whèmí po do bianukun nệ to angẹli wiwé lẹ po Lẹngbọvu lọ po nukọn” (OSỌHIA 14:9-10). Do ayi e go, Jiwheyẹwhe ma dọhó do núdevo de go to homẹgble Etọn lẹpo mẹ dilé É na wà dó do yé he na jó yédelẹ hlan núyiwà agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ tọn go gba. Enẹwutu, mẹdepope he yè na mọ to núyiwà nẹ lọ to ojlẹ nẹ mẹ, kẹdẹdi agùnvi agùn yẹwhe atọ̀n tọn lẹ tọn he yín dopo to núyiwà gbẹpipli lẹ tọn mẹ podọ to Piplimẹ Agùn Aihọn tọn lẹpo mẹ, na tin matin lẹblanu, bọ homẹgble Jiwheyẹwhe tọn po miyọn po, po whèmí po to te nọ pọ́n yé.

Ehe lọ to didohia mí lé e vẹ́ sọ nado tindo wuntùntùn he sọgbè do núhe kanlin lọ yín, do núhe boṣiọ kanlin lọ tọn yín, podọ do núhe ohia kanlin lọ tọn yín go. Na ehe lọ wẹ mí bẹ́pli sọn pahonamẹ he yè ma sọgan jlẹ de go. Enẹwutu, mẹdepope he na jai biọ omọ̀ oklọ sinsẹ̀n tọn he lọ tọn lẹ mẹ, ehe ma jlo dọ mẹde ni mọdona tukla dinvie tọn lọ, kẹdẹdilé yè ko do yé hia dó di to núyiwà he taidi Yisenọ lẹ tọn mẹ, ko yí ohia lọ bo nasọ jiya etọn.

Lẹblanunọ wẹ Jiwheyẹwhe, jọmiọn Etọn sọ sù, mọwẹ É sọ nọ jóna onú popo dó. Eyín mí biọ to yise mẹ, É nọ jóna sẹ́ngbigbà lẹpo. Ṣigba mẹdepope he tin to ojlẹ oklọ tọn he lọ mẹ to otànhó gbẹtọyínyín tọn mẹ, bọ ewọ lọ tin to apáwhé núyiwà agọ̀jẹdo-Klistigotọ lọ tọn mẹ ko vlẹ́ Klisti bo ko sọ gbẹ́ Ẹ. Na Ewọ ma sọgan jóna ehe lọ gba, whenuena gbẹtọ lẹ na to pinpọ́n hlan agọ̀jẹdo-Klistigotọ he na dọhó do jijọho po jóna ylando po go, ṣigba ewọ ma sọgan ná gba, fie e jẹ dọ yè ni pọ́n hlan bo sọ lẹ́gọ̀do Whlẹngantọ He kẹdẹ nọ ná jijọho po jóna ylando po de. Enẹwutu, mí dóna dindona oklọ agùn tọn he yè sánúdo titegbe bo nasọ mọdona tukla he yè ma sọgan vọjladó, yèdọ ehe hodo yé he yín máhẹtọ to e mẹ lẹpo.

Tùnmẹ dọdai tọn po osọhia ohia helẹ tọn po sọgan sọawúhia to dinvie, dilé yé dóna yín hùnhùndohia dó, bo sọ yín hinhẹn jẹ gbaungba gbọn devizọ́n dọdai nugbo de tọn dali. Na wẹndagbejlatọ de po Bibluplọ́nmẹtọ de po matindo jlọjẹ to apáwhé dọdai he lọ tọn mẹ kaka jẹ dinvie gba. Na Jiwheyẹwhe nọ wà onú popo to gbèdidè Ede titi tọn mẹ. Enẹwutu, Ewọ má devizọ́n hlan devi etọn lẹ dopodopo; hlan evanjelisti lẹ, hlan mẹplọ́ntọ lẹ, hlan lẹngbọhọtọ lẹ, po devodevo lẹ po. Apáwhé dọdai tọn he kàn mí lọ, dóna yín jijodai na yẹwhegán de, na “Nugbonugbo Oklunọ Jiwheyẹwhe ma na wà núde, adavo ewọ dè aṣli etọn hia hlan devi etọn yẹwhegán lẹ” (AMỌSI 3:7). Do ayi e go, Ohó he yè hùndohia lọ nọ wá bo sọ nọ gbọn yẹwhegán lẹ dali to whepoponu, podọ to enẹgodo gbọn apọsteli lẹ dali, podọ gbọn devi Klisti tọn lẹ dali. Podọ tadèna to alọ awetọ mẹ nọ wá gbọn wékàntọ lẹ po núyọ́nẹntọ lẹ po dali to whepoponu. Na Jiwheyẹwhe ko sọ dó núplọ́nmẹ lọ po dọdai lọ po, po devizọ́n apọsteli lẹ tọn po ai do Agùn Alẹ̀nù Yọ́yọ́ tọn lọ mẹ (1 KỌLINTINU 12:28; EFESUNU 4:11; po devodevo lẹ po).

Whlẹ̀gbledo sinsinyẹn yé he yè plán jẹagọ̀ lẹ tọn yín didohia dólé to nukọn mẹ dọmọ, “Azọ̀ nukunbibia yetọn tọn sọ to tìtì yì aga kakadoidoi: gbọjẹ ma sọ tin to okle, po ozán po, yé he to taliaina kanlin lọ, po boṣiọ etọn po, podọ mẹdepope he yí ohia oyín etọn tọn(OSỌHIA 14:11).

To núlilá sinsinyẹn he lọ godo, yè dọ núhe na jọ̀ pannukọn yé he yín nugbonọ hlan Oklunọ lẹ to ojlẹ whlepọ́n tọn lọ mẹ hlan mí, dọ: “Ofi wẹ homẹfa mẹwiwé lẹ tọn te: yé he to osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn po yise Jesu tọn po yìn lẹ. Yẹn sọ sè ogbè de sọn olọn mẹ to didọ hlan mi, dọmọ, Wlánwé, Donanọ wẹ oṣiọ he kú to Oklunọ mẹ lẹ sọn dinvie yì: mọwẹ gbigbọ dọ, na yé nido gbọjẹ sọn tukla yetọn lẹ mẹ; azọ́n yetọn sọ to hihodo yé” (OSỌHIA 14:12-13). To ojlẹ he lọ mẹ, apáwhé awetọ hiadonú atọ́ntọ lọ tọn na yín ṣiṣẹ̀ dilé yè ko do e hia dó to Owé OSỌHIA 6:11 tọn mẹ.

Ojiyíya daho Jinukún godo tọn lọ to vivọnu ojlẹ Jọmiọn tọn tọn

Podọ to apawhé awetọ to ota wiẹnẹ tọn lọ mẹ, yè hópá na mí do gbọn jigbingbẹ̀n vovo awe dali. Tintan lọ sọn afọ 14 do jẹ 16 to alọdlẹndó yé mẹhe tin to Klisti mẹ lẹ: “Yẹn sọn pọ́n, do ayi e go, aslọ wéwé de, to aslọ ji mẹde sinai di Ovi gbẹtọ, é tindo ojẹgbakun sika tọn de to ota Etọn, po agbogọdọẹ dida de po to alọ Etọn mẹ. Angẹli devo de sọ tọ́n sọn tẹnpli lọ mẹ, bo to awhádo ogbè lélé hlan ewọ he sinai to aslọ lọ ji dọmọ, Zín agbogọdọẹ towe do e mẹ, bo to gbingbẹ̀n: na ojlẹ ko wá na we nado gbẹ̀: na ojì aigba tọn ko biapa pó. Ewọ he sinai to aslọ lọ ji sọ dlan agbogọdọẹ etọn do aigba ji; bọ yè sọ gbẹ̀n aigba.”

Ovi gbẹtọ tọn to aslọ wéwé ji wẹ Oklunọ Jesu Klisti. Podọ Johanu baptizi dọhó bo sọ dlẹnalọdó jigbingbẹ̀n he… “Mẹhe afàfà etọn tin to alọ etọn mẹ, é nasọ zà agbà zinhọ̀ etọn wé sésé, bo nasọ bẹ́ likún etọn do zinhọ̀ mẹ; ṣigba ogetin wẹ é na yí miyọn maṣi-maṣi do mẹ̀.” (MATIU 3:12; LUKU 3:17). Podọ to opódò ojlẹ godomẹ ojọmiyọn tọn tọn Ewọ na bẹ́pli olikún Etọn do zinhọ̀ olọn tọn mẹ. Podọ oló he ovi gbẹtọ do dogbọn olikún gbàdo tọn dali, ehe flẹ́ diọ aigba mẹ bo sọ hẹn sinsẹ́n susu, yè ko sọ dọhlan mí dogbọn sinsẹ́n vovo okún he tọn dali. “Nugbo, nugbo, wẹ yẹn dọ hlan mì, adavo olikún dopo flẹ̀ biọ aigba mẹ bo sọ kú, é hẹn sinsẹ́n susu.” (JOHANU 12:24)

Podọ jinukún nugbo lọ tindo dọpọ́n whinwhẹn tọn kakajẹ gbingbẹ̀n whenu podọ jẹ whinwhẹn godomẹ tọn. “Na aigba nọ dè sinsẹ́n jo sọn ede mẹ; tintan apa, whenẹnu ogetin, whenẹnu ogbadó to ogetin mẹ. Ṣigba whenuena sinsẹ́n lọ yín bibia afọdoponẹji ewọ sọ yí agbogọdọẹ jẹgbonu do e mẹ, na ojijẹ wá wutu.” (MALKU 4:28-29)

Ovi gbẹtọ tọn wẹ ko do jinukún dagbe lọ. “E sọ gblọn bo dọmọ, Mẹhe do okún dagbe wẹ ovi gbẹtọ tọn; oglè wẹ aihọn: podọ okún dagbe lẹ, ehelẹ wẹ ovi ahọludu tọn; podọ ogbé ylankan lẹ wẹ ovi mẹylankan nẹ tọn:” (MATIU 13:38-39).

Podọ to kọ̀ndopọ́ mẹ Ewọ po angẹli Etọn lẹ po, (MATIU 13:39) podọ Ewọ na zín agbogọdọẹ Etọn do é mẹ nado gbẹ̀nji lọ bo nasọ bẹ́ Etọn titi lẹ hlan Ede de. Podọ e ko sọ yín lilá dote dọ, “Zín agbogọdọẹ towe do e mẹ, bo to gbingbẹ̀n: na ojlẹ ko wá na we nado gbẹ̀: na ojì aigba tọn ko biapa pó. Ewọ he sinai to aslọ lọ ji sọ dlan agbogọdọẹ etọn do aigba ji; bọ yè sọ gbẹ̀n aigba.” Podọ to fọnsọnkú tintan mẹ e yín domọna hézéhézé dọ sinsẹ́n tintan lẹ na sọawúhia to apajlẹ pipé Ovi Jiwheyẹwhe tọn tọn mẹ (1JOHANU 3:2)

Ojiyìya Ovện lọ tọn to aigba ji po homẹgble Jiwheyẹwhe tọn lọ po

To owé OSỌHIA 14:17- 20 tọn mẹ, Owé Wiwé dọhó do ojiyíyá vovo pipé he na yítẹnmẹ to ovện aigba ji tọn lọ go. “Angẹli devo de sọ tọ́n sọn tẹmpli lọ mẹ he tin to olọn mẹ, ewọ ga sọ tindo agbogọdọẹ dida de. Angẹli devo de sọ tọ́n sọn fie agbà lọ te, ehe tindo huhlọn to miyọn ji; bo dawhá ogbè lélé hlan ewọ he tindo agbogọdọẹ dida lọ, dọmọ, Zin agbogọdọẹ dida towe do e mẹ, bo bẹ́ ohín blebu ovện aigba tọn lẹ plidopọ, na sinsẹ́n etọn ko bia. Angẹli lọ sọ dlan agbogọdọẹ etọn do aigba mẹ, bo bẹ́ ovện sinsẹ́n he to aigba lẹ pli, bo sọ bẹ́ ẹ yì do ahàndanu daho homẹgble Jiwheyẹwhe tọn tọn mẹ. Yè sọ zín ahàndanu lọ to otò daho lọ godo, ohùn sọ doyla sọn ahàndanu lọ mẹ jẹgbonu, yèdọ, ogànkan osọ́ tọn go, é dẹn sọ jlẹ stade*fọṣinatọ̀n.”

Mẹdepope he hiajẹ, yèdọ nukunnumọjẹnugo owéfọ lẹ po núyiwà he lẹ pó tọn dọ, homẹgble Jiwheyẹwhe tọn na yín kinkọ̀njẹgbonu bo nasọ jẹ dotẹn etọn godogodo tọn to awhàn godogodo tọn pannukọn kẹ̀ntọ Islaẹli tọn. Enẹwutu, yẹwhegán Alẹ̀nù Hóhó tọn lẹ po apọsteli Alẹ̀nù Yọ́yọ́ tọn lẹ po ko dọhó do nújijọ he lọ go. Ohógo he tin po jiyìya he lọ po wẹ, “núzinzánvệnhàn tọn” po “ahọ́suyíyí” po.

Do ayi e go, Oklunọ ma hùnhomẹ do ojiyìya he lọ go gba. Na ojiyìya yé he jai sọn Jiwheyẹwhe de lẹ tọn wẹ. Zizéjlẹ po Owé Wiwé devo lẹ po hẹn ẹn wá hinhọ́nnu dọ, to ojlẹ nẹ mẹ, Jiwheyẹwhe na wànú hẹ gbẹtọ lẹpo, yèdọ yé he na jẹagọ̀do É lẹpo jẹnukọnna bibẹ́nu Ahọludù Owhè Fọtọ́n tọn lọ. Kẹdẹdilé yè nọ bẹ́ linkún he yè dọ̀ndopọ́ lẹ do núzinzán vệnhàn tọn mẹ dó, mọdopolọ wẹ yè na bẹ́ gbẹtọ lẹpo dlán do núzinzán vệnhàn Jiwheyẹwhe tọn mẹ dó. Podọ Jiwheyẹwhe he yín wanyin, ojọmiọn po whlẹngan po na yín Jiwheyẹwhe homẹgble tọn po whẹ̀dida tọn po, Mẹhe dọmọ, “Ahọ́suyí wẹ ṣie, yẹn na suahọ́” (HEBLU 10:30; DEUTELONOMI 32:35).

To Owé ISAIA 63:2-6 tọn mẹ, É to kinkànbiọ, dọmọ: “Etẹwutu wẹ avọ̀ towe bia, bọ avọ̀ towe lẹ do taidi ewọ he to núzinzán vệnhàn tọn zín? Yẹn dopo wẹ zín núzinzán vệnhàn lọ tọn; to gbẹtọ lẹ mẹ, mẹde matin gọ́na mi: na yẹn na zín yé to homẹgble ṣie mẹ, bo sọ lì yé do odò to homẹfiọ ṣie mẹ; ohùn yetọn mì do avọ̀ ṣie go, yẹn sọ hẹn whànpẹ ṣie lẹpo gble. Na azán ahọ́suyí tọn tin to ayiha ṣie mẹ, owhè Omẹfligọ̀ ṣie lẹ tọn wá … Yẹn sọ zín gbẹtọ lẹ dai to homẹgble ṣie mẹ, bo hẹn yé nù nùmú to homẹfiọ ṣie mẹ, yẹn sọ hẹn huhlọn yetọn jẹte do aigba”.

“… Oklunọ na dogbè sọn oji aga, bo do ogbè etọn fininọ̀ etọn wiwé mẹ, ewọ na yí hlọnhlọn do dogbè do yìndùgbo etọn go; ewọ na ná abóbó de, di yé he to vệnsinsẹ́n lẹ zín do tòmẹnu aigba lọ tọn lẹpo go. Hlunhlun de na wá yèdọ jẹ opòdo aigba tọn; na Oklunọ tindo núdindọn po akọta lẹ lọ po, ewọ na dowhẹ̀gbè hẹ agbasalan lẹpo; na mẹylankan lẹ tọn, é na jó yé na ohi lọ, wẹ Oklunọ dọ” (JELEMIA 25:30-31).

To Owé yẹwhegán Joẹli tọn mẹ, mí sọ hia dogbọn azán ahọ́suyí tọn daho he lọ tọn dali po gbẹtọ mawé he matindo Jiwheyẹwhe lẹpo po, dọ, “Gbọ akọta lẹ ni fọ́nadán yéde, bo hẹji wá jẹ agbàdo *Jehọṣafati tọn mẹ: na finẹ wẹ sín nado dawhẹ̀na akọta lẹpo lẹ́do pé. Mì yí agbògọ́dọẹ do e mẹ, na ovệntin tin bibia: mì wá, mì jẹte: na ovệndò yín gigọ́, abátá lẹ gọ́fla; na daho wẹ yinylan yetọn” (JOẸLI 3:12-13).

To owéfọ vòvo lẹ mẹ, mí hia dogbọn núhe na jọ̀ to azán ahọ́suyí tọn lẹ mẹ tọn dali, ehe yè dọ gbọn Owé yẹwhegán (ISAIA 61:2) tọn dali. To afọ dopolọ mẹ, yè lá owhè alọkẹyí Oklunọ tọn lọ. Na Jiwheyẹwhe jlo dọ gbẹtọ lẹpo ni yín máhẹtọ to titò Etọn whlẹngan tọn lọ mẹ. Podọ Ewọ na Ede, madopòdo wẹ, mọwẹ titò Etọn dóna zẹ̀ ojlẹ lẹ go bo nasọ tin hlan madopòdo mẹ. Enẹwutu, mẹdepope he yọ́nẹn gán bo gbẹ́ Jiwheyẹwhe, Mẹhe yín Núdátọ podọ Oklunọ Whlẹngantọ lọ, ma na tindo tẹnmẹ depope to azọ́n fligọ̀ tọn he Jiwheyẹwhe ko wà dótana lọ mẹ, to whenuena wanyin pipé lọ yín ṣiṣẹ̀ to Jiwheyẹwhe po gbẹtọ po ṣẹnṣẹn. Podọ alọkẹyí mẹde titi tọn to whẹ̀dọgbọ po Jiwheyẹwhe po to Klisti mẹ yín ninọ̀mẹ nado kẹalọyí ogbẹ̀ madopòdo, enẹwutu ewọ bo nasọ nọ̀gbẹ̀ kakadoi.