Afọ tintan ota 21 lọ tọn tin to vivọnu ota 20 lọ tọn. To whẹ̀dida godogodo tọn lọ godo, ojlẹ na biọ madopòdo mẹ, bọ núhe Ohó lọ ko dọdai na yín ṣiṣẹ̀; whenẹnu wẹ olọn yọ́yọ́ po aigba yọ́yọ́ po na sọawúhia. “Yẹn sọ mọ olọn yọ́yọ́ de, po aigba yọ́yọ́ de po: na olọn tintan, po aigba tintan po ko juwáyì, ohù ma sọ tin bà” (OSỌHIA 21:1).

Do ayi e go, Oklunọ ko lá olọn yọ́yọ́ de po aigba yọ́yọ́ de po dote gbọn yẹwhegán Isaia dali, dọ: “Sa pọ́n, yẹn na dá olọn yọ́yọ́ lẹ po aigba yọ́yọ́ de po: yè ma na flin hóhó tọn, mọ yé ma na wá linlẹn mẹ” (ISAIA 65:17).

Podọ apọsteli Pita lọsu sọ dlẹnalọdo enẹ lọ to pinpọ́n mẹ, “Ṣigba di opagbè etọn, míwlẹ to nukundó olọn yọ́yọ́ lẹ, po aigba yọ́yọ́ de po, ofi he dódó nọnọ̀” (2 PITA 3:13).

Do ayi e go, Johanu dọhó pagbè he kàn olọn yọ́yọ́ lọ po aigba yọ́yọ́ lọ po tọn, ṣigba to enẹgodo, é sọ dọhó dogbọn Jelusalẹm yọ́yọ́ he to tejẹ sọn olọn mẹ ja tọn dali, podọ dogbọn ninọ̀mẹ he na sọawúhia to Ahọludù lọ whenu tọn dali ga. Mọwẹ yẹwhegán Isaia lọsu sọ dlẹnalọdo olọn yọ́yọ́ lọ po aigba yọ́yọ́ lọ po dó, to whenẹnu, é sọ to nukọnyì to ninọ̀mẹ he na sọawúhia to Ahọludù Owhè Fọtọ́n tọn whenu lọ dohia to Owé ISAIA 65:18-25 tọn mẹ. E sọ yín kinkàndai dọ yè nasọ jivi lẹ podọ yọpọ na kú whenuena é sọ owhè kanwe-kò mẹho; yé na gbá ohọ̀ lẹ, yé nasọ do vệngle lẹ. Na mọwẹ ogbẹ̀dùdù nasọ to nukọnyì dó po tòmẹnu aigba tọn lẹ po to Ahọludù lọ whenu po vogbingbọn dopo de po, dọ, yè ko blá Satani. Enẹwutu, ohla po lẹngbọvu po na dùnú dopọ́ (ISAIA 11:6; ISAIA 65:25; po devodevo lẹ po).

To aigba yọ́yọ́ lọ ji, osẹ́n madopòdo Jiwheyẹwhe tọn lẹ na tin to huhlọn mẹ, bo ma tindo ojlẹ de kẹdẹdilé yè dohia dó gbọn Isaia dali. É dọ dọ, agbasalan lẹpo dóna nọ sọawúhia to Oklunọ nukọn nado nọ sẹ̀n Ẹn to azán Saba tọn ji to osẹ̀ lẹ mẹ, podọ osùn yọ́yọ́ tọn to opòdo osùn lẹ lọ tọn. Ninọ̀mẹ he yè dohia to Owé ISAIA 66:24 tọn mẹ sọgan yín núhe ma na tin to aigba yọ́yọ́ lọ ji gba. “Yé na tọ́njẹgbonu, bo pọ́n oṣiọ gbẹtọ he ko ṣatẹ do ogo é lẹ tọn; na owe yetọn ma na kú, mọ miyọn yetọn ma na ṣi; yé nasọ yín núgbẹwanna de hlan agbasalan lẹpo”. Oklunọ Lọsu dlẹnalọdo owé winwlán he lọ to Owé MALKU 9:48 tọn mẹ. Na sọn aigba yọ́yọ́ lọ ji, azọ̀ hóhó he na hẹji yì jẹ olọn yọ́yọ́ lọ de ma na tin lala gba.

Enẹwutu, Jelusalẹm Yọ́yọ́ he ko tin dote dóna gbọnvo do olọn yọ́yọ́ lọ po aigba yọ́yọ́ lọ po go. Númọtọ lọ sọ yì nukọn to hódidọ etọn dogbọn enẹ lọ tọn dali dólé, dọ: “Yẹn Johanu sọ mọ otò wiwé lọ, Jelusalẹm yọ́yọ́, to tejẹ sọn olọn mẹ ja sọn Jiwheyẹwhe de, he yè wléawuna di asiyọ́yọ́ de he yè dóaṣọ̀na na asú etọn. Yẹn sọ sè ogbè daho de sọn olọn mẹ to didọmọ, Do ayi e go, gohọ̀ Jiwheyẹwhe tọn tin to gbẹtọ lẹ de, ewọ nasọ nọ̀hẹ yé, yé na yín omẹ etọn, Jiwheyẹwhe lọsu nasọ nọ̀hẹ yé, bo nasọ yín Jiwheyẹwhe yetọn. Jiwheyẹwhe nasọ súnsún dasìn lẹpo sẹ̀ sọn nukun yetọn mẹ; okú ma nasọ tin bà, kavi awúbla, kavi avi, mọ awufiẹsa ma na tin bà: na onú tintan lẹ ko juwáyì” (OSỌHIA 21:2-4).

To owé winwlán he mẹ, alọdlẹndo lọ yín hlan Jelusalẹm yọ́yọ́ lọ, ehe yè zéjlẹdo Asivu lọ go. Enẹwutu, e to dandan mẹ dọ mí ni pọ́n hlan apáwhé dopo, dọ Jelusalẹm yọ́yọ́ taidi finọ̀tẹn Asivu lọ tọn, podọ to apáwhé awetọ, Jelusalẹm aigba ji tọn to Osó Ziọni tọn ji taidi finọ̀tẹn Ju he yè ko dè lẹ tọn. Na yè ko do onú popo hia, ṣigba mí dóna zé vogbingbọn do yé ṣẹnṣẹn nado mọdona awhànpa nahunkọ tọn wẹ, kavi mẹnu wẹ, kavi etẹwẹ enẹ lọ yín. Na whedepopenu he mí hia dogbọn Jelusalẹm yọ́yọ́ tọn dali, Asivu lọ tọn wẹ enẹ lọ nọ yín; podọ whenuena mí hia dogbọn Jelusalẹm aigba ji lọ tọn dali, enẹ lọ nọ kàn Islaẹli.

“Ṣigba osó Ziọni tọn ji wẹ mì wá jẹ, podọ otòdaho Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ lọ tọn mẹ, Jelusalẹm olọn tọn, podọ ogbẹ́ angẹli lẹ tọn he madóhihia mẹ; wá ogbẹ́ daho, agùn plọ́nji lẹ tọn mẹ, he yè ko wlánwé etọn to olọn mẹ…” (HEBLU 12:22-23).

Dinvie, hlan Jelusalẹm aigba ji tọn lọ, odohia he lọ yín bibasai, dọ, “Ewọ nasọ hẹn nukunmẹnu he yè ṣinyọn nukun na gbẹtọ lẹpo gble to osó he ji, nukunmẹnu he yè dlẹn ṣinyọn akọta lẹpo ji. Ewọ na zé okú mì to awhàngbigba mẹ; Oklunọ Jiwheyẹwhe nasọ súnsún dasìn sọn nukun lẹpo mẹ; é nasọ dè vlẹko omẹ etọn lẹ tọn sọn aihọn lẹppo mẹ: na Oklunọ ko dọ ẹ” (ISAIA 25:7-8).

To Núdùdù Alọwle Hùnwhẹ tọn godo, Asivu lọ na yín yiylọ dọ Yọnnu Lẹngbọvu lọ tọn, ṣigba jẹnukọnna Alọwle lọ Asivu wẹ ewọ yín. Gbọn ogbè ohia wuntùntùn tọn he lọ tọn dali, mí sọgan hodo Oklunọ to vlẹkẹsi mẹ dilé titò Etọn whlẹngan tọn ko wá gbèsisọ mẹ dó. Enẹwutu, godo he yè ko zé ovi-plọ́nji Agùn-Asivu lọ tọn sọ yí, yé na yí gohọ̀ yetọn lẹ to Jelusalẹm yọ́yọ́ lọ mẹ. Enẹwutu wẹ Asivu lọ do yín jijlẹdo Jelusalẹm yọ́yọ́lọ go, podọ Islaẹli do aigba tọn lọ go.

Podọ kẹdẹdilé yè ko wlándai dó, Jelusalẹm Yọ́yọ́ lọ na jẹte wá odò bo nasọ tin to Jelusalẹm hóhó lọ ji. Enẹwutu, ninọ̀mẹ awelẹ yín zinzán, na Jiwheyẹwhe na nọnọ̀ Jelusalẹm awelẹ. É na nọnọ̀aga yetọn, É nasọ nọnọ̀ hẹ yé. “Do ayi e go, gohọ̀ Jiwheyẹwhe tin to gbẹtọ lẹ de, ewọ nasọ nọ̀hẹ yé, yé na yín omẹ etọn, Jiwheyẹwhe lọsu nasọ nọ̀hẹ yé, bo nasọ yín Jiwheyẹwhe yetọn” (OSỌHIA 21:3).

To Owé OSỌHIA 7:15 tọn mẹ, mí hia dọ, “… Podọ ewọ he sinai to ofìn lọ ji nasọ dlẹn gohọ̀ etọn do yé ji”. Do ayi e go, yẹwhegán Isaia ko mọ awúsọhia ehe tọn tọn lọ dote to Gbigbọ mẹ: “Oklunọ na kọ̀n aslọ do aisintẹn osó Ziọni tọn lẹpo ji, podọ do agùn etọn ji, azọ̀flizọ̀ to okle, po hinhọ́n ozodẹ́ tọn po to ozánmẹ: na alọṣinyọnmẹjina tin to gigo lẹpo ji” (ISAIA 4:5).

Whenẹnu, e nasọ taidi lé Jiwheyẹwhe jló dó to whẹ́whẹ́whenu. Na nugbo wẹ onú lẹpo. Podọ hlan omẹ delẹ, e na yín dọ Ewọ na tin to yé ji; podọ hlan omẹ devo lẹ, É na tin to yé mẹ podọ hẹ yé. To pinpọ́n hlan Asivu lọ, yè mẹhe yín awhàngbatọ lẹ, bo sọ tin to Jelusalẹm Yọ́yọ́ mẹ, ohógbè he yè zán to finẹ lọ wẹ yín, “hẹ yé”. Na yé he tin to Jelusalẹm jọwamọ tọn lọ mẹ lẹ, hógbè he yè wlán hlan yé wẹ yín, “do yé ji”. Dinvie, nugbo wẹ odohia dopodopo to kọ̀ndopọ́ he mẹ e jẹ dọ e ninọ̀.

Dinvie, Oklunọ tin po Omẹ Etọn lẹ po to Gbigbọ mẹ. To gbaungba to Ahọludù Whèta lọ tọn whenu, É na nọ̀ ninọ̀mẹ agbasa tọn de mẹ hlan yé he ji É na nọ̀ podọ omẹ he pò lẹ, Ewọ na nọ̀hẹ yé. Whenẹnu wẹ Gigo Etọn na gọ́ aigba lẹpo ji. Podọ ahọludù Etọn na tin to aihọn lẹpo ji.

“Ewọ he sọ sinai to ofìn lọ ji dọmọ, Pọ́n, yẹn diọ onú lẹpo zùn yọ́yọ́. É sọ dọ hlan mi, dọmọ, Wlánwé: ohó helẹ dódó po nugbo po wẹ” (OSỌHIA 21:5). Kàndéji to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ wẹ yín kàndéji he yìji hú mayise lẹpo, podọ to ojlẹ dopolọ mẹ, e sọ yín kàndéji dọ onú popo na nọ̀ lé Jiwheyẹwhe ko dọ dó. Enẹwutu, yè zé yisenọ do aga hú mayise dopodopo bo nasọ gbọjẹ to Jiwheyẹwhe mẹ. Na kàndéji lọ ma yín to gbẹtọ de mẹ gba, na kàndéji lọ nọ tọ́nsọn Jiwheyẹwhe de gbọn Ohó lọ dali, bo sọ yín alọkẹyí gbọn omẹ dopodopo he yise dali.

Do ayi e go, Omẹ dopo He dọhó bo sọ wàzọ́n onú popo tọn wẹ Ganhunupo lọ. Ẹnẹwutu, É dawhá dọmọ, “É sọ dọ hlan mi, dọ, E vọ̀. Yẹn wẹ Alfa, yẹn wẹ Omẹga, odòdó, opòdo. Yẹn nasọ ná ewọ he nùgblahu nù sọn asisà osìn ogbẹ̀ tọn mẹ vọnu” (OSỌHIA 21:6). Dinvie, núhe ṣẹ̀ sọn É mẹ lẹpo nasọ wá gbèsisọ mẹ to Ewọ mẹ, na gbọn Ewọ mẹ podọ hlan Ewọ wẹ onú popo yín bibasi hlan Gigo Etọn. “Ewọ he gbawhàn wẹ na dùgú onú popo tọn; yẹn nasọ yín Jiwheyẹwhe etọn, ewọ nasọ yín ovi ṣie” (OSỌHIA 21:7).

To owéfọ he lọ mẹ, e yín didohia dọ yè dọhó hlan awhànpa awhàngbatọ lẹ tọn, na hlan yé wẹ pagbè alọpãlọpa lẹ yín dido hlan to Owé Osọhia 2 po ota 3 tọn po. Whenẹnu wẹ yé na dó yé ai kẹdẹdi ogúdùtọ Jiwheyẹwhe tọn he dùgú onú popo tọn, na ojlo Etọn he ko tin to Alẹ̀nù Ewlọsu tọn mẹ. Na yé wẹ whédùtọ nugbo lẹ hẹ Jesu Klisti (LOMUNU 8:17).

To owéfọ vòvo lẹ mẹ, yè dọ hlan mí dogbọn ninọ̀mẹ po wiwà po he mẹ visunnu po viyọnnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ po na nọnọ̀ po É po tọn dali, yèdọ mẹhe mẹ hógbè he sọgbè helẹ pó yín hinhẹnṣẹ̀ nugbo te gbọn, dọ, “Bo na yín Otọ́ de hlan mì, mìwlẹ nasọ yín ovisunnu ṣie lẹ, podọ oviyọnnu ṣie lẹ, wẹ Oklunọ Ganhunupo dọ” (2 KỌLINTINU 6:18). “Na omẹ sọha he yè hlẹali gbọn Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn dali, yé wẹ ovi Jiwheyẹwhe tọn” (LOMUNU 8:14).

To ota he lọ mẹ, afọ 8 lọ dọhó dogbọn yé he ma jó yédelẹ nado yín didóai to titò Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ dali. Nado zéjlẹdo Mẹfligọ̀ lẹ go, yè dọhó dogbọn yé he diọnukunsọ Jiwheyẹwhe lẹ tọn dali, bo jẹagọ̀do É, bo sọ gbẹ́ whlẹngan lẹ tọn dali, dọ, “Ṣigba obútọnọ lẹ, po mayisenọ lẹ po, gbigbletọ lẹ, po hlọnhutọ lẹ po, po ayọ̀detọ lẹ po, owọntọ lẹ, boṣiọsẹ̀ntọ lẹ, po lalonọ lẹpo po na tindo tẹnmẹ yetọn to ofi hihla he to miyọnji po whèmì po tọn mẹ, ehe wẹ okú awetọ” (OSỌHIA 21:8).

To owéfọ he lọ mẹ, e ma yín hlọnhutọ lẹ po owọntọ lẹ po, boṣiọsẹ̀ntọ lẹ po lalonọ lẹ po kẹdẹ tọn wẹ yè to didọ to ofi gba, ṣigba mayisenọ lẹpo tọn ga. Na yéwlẹ wẹ mẹhe gbẹ́ nado yise dọ Jiwheyẹwhe do Ede hia to Klisti mẹ nado hẹn whlẹngan wá na mí. Apọsteli Johanu dohia to ninọ̀mẹ he dọ̀nmẹ de mẹ dogbọn yé he mayise to Jiwheyẹwhe nugbo lọ kẹdẹ mẹ tọn dali, dọ, “Mẹhe yí Ovi Jiwheyẹwhe tọn sè, tindo kunnudidè to ede homẹ: ewọ he ma yí Jiwheyẹwhe sè, ko yí i do basi lalonọ; na é ma yí kinnudidè he Jiwheyẹwhe de gbọn Ovi etọn dali sè wutu” (1 JOHANU 5:10). Do ayi e go, Jiwheyẹwhe gbẹ́sọ to nugbnọ yín bọ gbẹtọ lẹpo ni yín lalonọ (LOMUNU 3:4). Enẹwutu, donanọ wẹ yé he sọgan yí Jiwheyẹwhe sè lẹ, e yín e ma yín mọ bé yé na dowhẹ̀ Omẹ nugbonọ Dopolọ dọ lalonọ wẹ Ewọ.

Dogbọn yisenọ nugbo lẹ tọn dali, Johanu wlánwé to ota dopolọ mẹ, dọ, “Mí sọ yọ́nẹn dọ Ovi Jiwheyẹwhe tọn wá, bo sọ ná wuntùntùn mí, na mí nido yọ́n ewọ he yín nugbo, míwlẹ sọ tin to ewọ he yín nugbo mẹ, yèdọ to Jesu Klisti Ovi etọn mẹ. Ehe wẹ Jiwheyẹwhe nugbo lọ po ogbẹ̀ madopòdo po” (1 JOHANU 5:20).

Ninọ̀mẹ Jelusalẹm yọ́yọ́ lọ tọn

“Dopo to angẹli ṣinawe lẹ mẹ, he tindo ogò ṣinawe lẹ, he gọ́na azọ̀nylankan godo mẹ tọn ṣinawe lẹ, wá dẽ, ewọ sọ dọhó hẹ mi, dọmọ, wá fi, yẹn na do asiyọ́yọ́, asi Lẹngbọvu lọ tọn, hia we. É sọ hẹn mi to Gbigbọ mẹ yì osó daho he yì aga de ji, bo do otòdaho lọ hia mi, Jelusalẹm wiwé, to tejẹ sọn olọn mẹ ja sọn Jiwheyẹwhe de, he tindo gigo Jiwheyẹwhe tọn: sisẹ́ etọn taidi osé akuẹgegenu tọn, yèdọ taidi osé Jaspali tọn, e wé di Klistali; e sọ tindo dòkọ daho he yìji, bo sọ tindo họ̀ngbo wiawe, to họ̀ngbo lẹ ji angẹli wiawe, yè sọ wlán oyín do yé go, he yín oyín whẹndo wiawe ovi Islaẹli tọn lẹ tọn. To Whèzẹtẹn dali, họ̀ngbo atọ̀n; to agewàji, họ̀ngbo atọ̀n; to ohùwàji, họ̀ngbo atọ̀n; to Whèyìhọ̀, họ̀ngbo atọ̀n. Dòkọ otòdaho lọ tọn sọ tindo dòdó wiawe; to yé mẹ wẹ oyín apọsteli wiawe Lẹngbovu lọ tọn lẹ te” (OSỌHIA 21:9-14).

To ofi, mí na dọhó do Jelusalẹm Yọ́yọ́ he to tejẹ wá odò ji, “He tindo gigo Jiwheyẹwhe tọn: sisẹ́ etọn taidi osé akuẹgegenu tọn, yèdọ taidi osé Jaspali tọn, e wé di Klistali”. To odohia lọ mẹ, họ̀ngbo wiawe po dòdó wiawe po tin to e mẹ. Oyín apọsteli wiawe lẹ tọn po whẹndo wiawe Islaẹli tọn lẹ tọn po, enẹ wẹ nado dọ dọ, yé wẹ afọzédotetọ Alẹ̀nù Hóhó po Yọ́yọ́ tọn po, yèdọ mẹhe kònukun-ẹnẹ he yè mọ to finẹ lẹ lọ. Do ayi e go, Agùn he yè dè dopo gẽ wẹ Jiwheyẹwhe tindo, na agùn dọn yisenọ lẹpo do ogo sọn Alẹ̀nù Hóhó po Yọ́yọ́ po mẹ. Enẹwutu, mẹwiwé sọn Alẹ̀nù Hóhó mẹ, yèdọ yé he fọ́ntite sọn oṣiọ lẹ mẹ po Jesu po (Matiu 27) yín máhẹtọ po e po kẹdẹdilé yé na nọ̀ to fọ́nsọnkú tintan mẹ dó. Paul dọhó dogbọn fọ́nsọnkú he lọ tọn dali, yèdọ ehemẹ é jló nado yín máhẹtọ te (FILIPINU 3:10-11).

Dinvie, yisenọ Alẹ̀nù Hóhó tọn lẹ zé todidó yetọn do wiwá Mẹssia lọ tọn ji na fligọ̀ yetọn. To todidó dó hlan Ẹn he lọ mẹ, yé omẹ pó damlọn. Yisenọ Alẹ̀nù Yọ́yọ́ tọn lẹ yise to Klisti Mẹfligọ̀tọ lọ mẹ, yèdọ Mẹhe ko hẹn onú popo ṣẹ̀ na omẹ lẹpo.

Otòdaho wiwé lọ yín mimọ sọn ninọ̀mẹ vòvo lẹ mẹ. “Ewọ he to hódọ hẹ mi tindo ofánpò sika tọn de to alọ mẹ nado jlẹ otòdaho lọ, po họ̀ngbo etọn lẹ po, po odòkọ etọn po. Otòdaho lọ sọ mlọnai sọzẹn to adà ẹnẹ lẹ mẹ, ote etọn sọ klo di gbigblo etọn: é sọ yí fánpò do jlẹ otòdaho lọ, he yín awàgba fọtọ́n wiawe jijlẹ (stade*). Ote po ogblo po, po jiyìyì etọn po yín dopolọ. É sọ jlẹ dòkọ etọn ga, he yín awàgba kantọ̀n-kò e lán ẹnẹ, kẹdẹdi jijlẹ gbẹtọ tọn, enẹ wẹ angẹli lọ tọn. Didó dòkọ etọn tọn yín Jaspali: otòdaho lọ sọ yín sika dagbedagbe dodo, taidi mẹpọ́nnu he mọnukunnu gblegede. Yè sọ yí osé hunkọhunkọ akuẹgegenu tọn do dóaṣọ̀na dòdó otòdaho lọ tọn. Dòdó tintan yín Jaspali; awetọ, Safili; atọ̀ntọ, Kalkedoni; ẹnẹtọ, Ẹmẹlaldi; atọ́ntọ, Sadoniki; ṣidopotọ, Saldiu; ṣinawetọ, Klisọlite; ṣinatọ̀ntọ, Belili; ṣinẹnẹtọ, Topazi; aotọ, Klisopasu; widopotọ, Jakintu; wiawetọ, Ametistu. Họ̀ngbo wiawe lẹ sọ yín pali wiawe, họ̀ngbo dopodopo yín pali dopo: to hòmẹliho otòdaho lọ tọn sọ yín sika dagbedagbe dodo, taidi mẹpọ́nnu he hùnnukunmẹ” (OSỌHIA 21:15-21).

Jelusalẹm Yọ́yọ́ lọ yì kaka jẹ olọn sọn fie e ko jẹte sọn wá odò taidi pilamidi hinhọ́nnọ de. Yè dọ hlan mí dọ dopolọ wẹ jijlẹ lẹpo, jiyìyì lọ, gbigblo lọ, po awàgba lọ po. Nado do jijlẹ lọ hia to ohóta mítọn mẹ, e na dọnsẹpọ́ stade fọtọ́n e lán fọde hunkọ. Do ayi e go, Ablaham ko dinpọ́n dote, yèdọ otòdaho wiwé he tindo dòdó he lódo de, ehe didótọ lọ yín Jiwheyẹwhe Lọsu (HEBLU 11:10). Enẹwutu, Paul wlán dogbọn “Jelusalẹm he to aga” lọ tọn dali, yèdọ ehe yín onọ̀ mí omẹ pó tọn (GALATIA 4:26).

To afọ 22 po 23 po mẹ, Lẹngbọvu Jiwheyẹwhe tọn yín didohia di onú vivẹ lọ. “Yẹn ma mọ tẹmpli de to e mẹ; na Oklunọ Jiwheyẹwhe Ganhunupo, po Lẹngbọvu lọ po wẹ tẹmpli etọn. Otòdaho lọ ma sọ jlo owhè, kavi osùn, nado nọ họ́n hinhọ́n do e mẹ: na gigo Jiwheyẹwhe tọn wẹ to hinhọ́n họ́n do e mẹ, Lẹngbọvu lọ sọ wẹ hinhọ́n etọn” (OSỌHIA 21:22-23). E yín mí mọdona núdabla daho he lọ kavi lala, mọwẹ. Na Jiwheyẹwhe do Ede hia to Klisti mẹ nado hẹn whlẹngan wá hlan gbẹtọ lẹpo. Podọ Klisti wẹ odohia Jiwheyẹewhe tọn nugbo lọ to ninọ̀mẹ gbẹtọ tọn de mẹ. Na Hinhọ́n po Ogbẹ̀ po tin to Ewọ kẹdẹ mẹ, yèdọ Mẹhe mẹ agbasa Jiwheyẹwheyínyín tọn nọnọ̀ (KOLOSINU 2:9). “Na Jiwheyẹwhe, he dègbèna hinhọ́n nado họ́n sọn zinvlu mẹ, ko họ́nwun to ayiha mítọn lẹ mẹ, nado ná hinhọ́n oyọ́nẹn gigo Jiwheyẹwhe tọn tọn omẹ to nukun Jesu Klisti tọn mẹ” (2 KỌLINTINU 4:6).

“Akọta lẹ na to zọnlinzin to hinhọ́n etọn mẹ: ahọlu aigba tọn lẹ sọ to gigo yetọn po yẹyi lẹ po hẹnwá e mẹ. Yé ma na sú họ̀ngbo etọn lẹ to ozán whenu: na ozánkú matin to finẹ” (OSỌHIA 21:24-25). Do ayi e go, ohànpàtọ de dọhó to alọdlẹndo owéfọ he lọ mẹ, dọmọ, “ozánkú ma na tin to finẹ, ozánkú ma na tin to finẹ, na Jesu to hinhọ́n etọn họ́n daidi owhè to finẹ wutu …” Na aigba ji fi wẹ okle po ozán po te to Ahọludù Whèta tọn tọn whenu, ṣigba e ma yín to olọn mẹ, yèdọ to Jelusalẹm Yọ́yọ́ lọ mẹ gba. Enẹwutu, yẹwhegán Isaia dọhó to alọdlẹndo Jelusalẹm aigba ji tọn lọ, dọ, “Enẹwutu, họ̀ngbo towe na tin to hùnhùn to whepoponu: yè ma na sú yé to okle kavi to ozán mẹ; na gbẹtọ lẹ nido hẹn huhlọn kosi lẹ tọn wá dewe, podọ na yé nido hẹn ahọlu yetọn lẹ wá” (ISAIA 60:11).

“Yé na hẹn gigo po yẹyi akọta lẹ tọn po wá e mẹ. Eyín e bo sọ to depope, onú he nọ hẹn mẹflu ma to na biọ e mẹ, kavi ewọ he nọ basi osùnú de, kavi he to lalodó: adavo yé he yè wlánwé yetọn do ogbẹ̀ owé Lẹngbọvu lọ tọn mẹ lẹ” (OSỌHIA 21:26-27).

“Onú hodẹ̀do de ma na tin bà: ofìn Jiwheyẹwhe tọn po Lẹngbọvu lọ po tọn wẹ na tin to finẹ; devi etọn lẹ nasọ to sinsẹ̀n ẹn” (OSỌHIA 22:3).

Whladopo dogọ́, vogbingbọn he tin to ṣẹnṣẹn “Owé Ogbẹ̀” tọn lọ po “Owé Ogbẹ̀ Lẹngbọvu” lọ tọn po mẹ yín didohia. Na yé he yín máhẹtọ to fọ́nsọnkú tintan mẹ lẹpo, e yín yé na tin to Jelusalẹm olọn tọn kavi aigba ji tọn mẹ, oyín yetọn lẹ ko yín winwlán do Owé Ogbẹ̀ Lẹngbọvu lọ tọn mẹ. Na yè ma sọgan dè oyín helẹ sẹ̀ kavi súnsún yé sẹ̀ gbèdé gba. Na oyọ́nẹn Jiwheyẹwhe tọn he jẹnukọn lọ ko dè yé jẹnukọn. Podọ É ko yọ́nẹn jẹnukọn, yèdọ yé he na yí I sè bo sọ dibusi I to pipé mẹ lẹ. Enẹwutu, oyín yé he yè ko whlẹngan lẹpo tọn po yé he na yín máhẹtọ to fọ́nsọnkú awetọ mẹ lẹpo tin to Owé Ogbẹ̀ tọn mẹ. Podọ enẹwutu, to Ofìn Wéwé whẹ̀dida tọn lọ kọ̀n, yè ma dọhó dogbọn Owé Ogbẹ̀ Lẹngbọvu lọ tọn dali gba.

Ahọlu akọta he họngan lẹ tọn, yé he ji Klisti na dùahọlu do lẹ na din aliho yetọn mọ nado wá Ede. Podọ yé he gbẹ́sọ pò to mawé mẹ lẹ, he nọ basi osùnú lẹ po lalonọ lẹ po na tin to gbonu. Omẹ mọtọnhunkọ lẹ to whenẹnu, gbẹ́sọ tin to lẹ́do mítọn, ehe to didohia dọ mí to hódọ do asiko godo tọn he yín Owhè Fọtọ́n tọn ji, bo ma yín do madopòdo ji gba.