KỌLILẸWÁ KLISTI TỌN
Ehe godo Oklunọ ko kọ̀n homẹgble etọn jẹgbonu do kẹ̀ntọ nẹlẹ ji, enẹ he É dọ gbọn yẹwhegán Zekalia tọn dali na yín hinhẹn ṣẹ̀: “To azán nẹ gbè wẹ afọ etọn lẹ na ṣite to Osó Oliviẹli tọn lẹ ji…” (ZEKALIA 14:4). Yè sọ detana wiwá he ga. E ma yín ewọ kẹdẹ gba ṣigba yé mẹhe tin po É po lẹ na hodo É, “…podọ OKLUNỌ Jiwheyẹwhe ṣie na wá, po omẹ wiwé etọn lẹ po to e de” (ZEKALIA 14:5). (To ojlẹ nẹ mẹ Alọwle Hunwhẹ Núdùdú tọn lọ to gigo mẹ na doalọte). Wiwá he lọ na jẹnukọnna ahọludu Owhè fọtọ́n lọ tọn.
Jẹnukọnna ahọludu lọ, Oklunọ lọ na zé whẹdajan Etọn dai bo nasọ dọho whẹdida Etọn tọn to ojlẹ nẹ mẹ. “Homẹgble akọta lẹ, homẹgble towe sọ wá po ojlẹ oṣiọ lẹ tọn po, na yè nido dawhẹna yé, na hiẹ nisọ do yí nunina hlan devi, yẹwhegán towe lẹ, hlan mẹwiwé lẹ, podọ hlan yé he dibusi oyín towe lẹ, pẹvi po daho po: bo nado hùsúdo yé he to aihọn hùsúdo lẹ.“ (OSỌHIA 11:18)
Na lilá owẹndagbe lọ tọn gbọnvo to owhèta agùn lẹ tọn mẹ sọmọ, azọ́n dódó tọn sọawúhia bo nasọ yín yínyọnẹn hlan omẹ lẹpo dọ enẹ he tin to nugbo mẹ nọte to Jiwheyẹwhe nukọn. Whẹdida he ma yín hlan whẹgbledo gba adavo azọ́n dódó tọn gbọn Oklunọ dali.
Whenẹnu wẹ Owé Wiwé helẹ na mọ ṣiṣẹ yetọn yí: “Na mí omẹ popo wẹ na yín mẹsọawúhia to whẹdajan Klisti tọn nukọn; na omẹdopodopo nido mọ onù he yè wa to agbasa etọn mẹ lẹ yí, kẹdẹdi ehe ewọ ko wà eyín e yín dagbe kavi gbigble” (2KỌLINTINU 5:10). “Ṣigba etẹwutu wẹ hiẹ to owhẹ mẹmẹsunnu towe tọn da? Kavi etẹwutu hiẹ to mẹmẹsunnu towe vlẹ? Na mí omẹpo wẹ na nọte to owhẹda-zinpo Jiwheyẹwhe tọn nukọn. Na yè wlán ẹn dọ, Oklunọ dọmọ, dile yẹn tin, kligonu lẹpo na jẹdo hlan mi, podọ odẹ́ lẹpo wẹ na yigbe hla Jiwheyẹwhe. Enẹwutu dopo dopo mítọn wẹ na dọhó ede tọn hlan Jiwheyẹwhe” (LOMUNU 14:10-12).
Whẹpo bẹplidopọ awhánpa dódónọ lẹ tọn nado dawhẹ bo nasọ duahọlu po Ahọlu lọ po yewlọsu na nọte whẹdida he nukọn nado yí jẹgbakun yetọn. Jẹgbakun lẹ na yín nina hlan awhàngbatọ lẹ, Owé Wiwé dọho dogbọn ayajijẹ jẹgbakun nẹlẹ tọn dali (1TẸSALONIKA 2:19); Jẹgbakun dódó tọn (2TIMỌTI 4:8); Jẹgbakun gigo tọn (1PITA 5:4); po Jẹgbakun ogbẹ̀ tọn po (JAKỌBU 1:12; OSỌHIA 2:10).
To DANIẸLI 7:26 mẹ, mí hia dọ, “Ṣigba whẹdida na sinai…” Ehe kọndopọ po OSỌHIA 20:4 po, “Yẹn sọ mọ ofin lẹ, yé sinai to yé ji, yè sọ na owhẹdida hlan yé…” Awhàngbatọ wẹ yè na jlọjẹ nado tindo opagbe daho lọ to popo lẹpo ji, “Ewọ he gbawhan wẹ Yẹn na na nado sinai hẹ mi to ofin ṣie ji, dile Yẹn ga gbawhan bo sọ sinai hẹ otọ ṣie to ofin etọn ji do…” (OSỌHIA 3:21). To Owhè fọtọ́n whenu, yé ma na duahọlu hẹ Klisti mọ dugan do akọta lẹ ji kẹdẹ gba (OSỌHIA 2:26-27), ṣigba yé nasọ do mima to whẹdida mẹ dile Paul wlán do dọ: “Mì ma yọnẹn dọ mẹwiwé lẹ wẹ na dawhẹ na aihọn? … Mì ma yọnẹn dọ míwlẹ wẹ na dawhẹ na angẹli lẹ? (1KỌLINTINU 6:2 po 3)
To owé Juda tọn mẹ, mí hia dogbọn dọdai Enọku tọn dali mẹhe dọhó do wiwá devo Oklunọ tọn go, “Oklunọ ja po sọha daho gédégédé mẹwiwé lẹ tọn po nado hẹn whẹdida ṣẹ to omẹpo ji, podọ nado gblewhẹdo yé he yín mẹylankan lẹpo…” (Juda 14 po 15 po).
To MATIU 25:31-32 mẹ, mí sọ mọ dogbọn wiwá he lọ dali, “Ṣigba whenuena Ovi gbẹtọ tọn na wá to gigo etọn mẹ, po angẹli lẹ po e po, whenẹnu wẹ é na sinai to ofin gigo etọn tọn ji. Nukọn etọn wẹ yè na bẹ́ akọta lẹpo plido: é nasọ klán yé dovo sọn yénọzo go, dile lẹngbọhọtọ nọ klán lẹngbọ etọn lẹ sọn gbọgbọẹ lẹ go do”.
To Owé ISAIA 2:2-5 tọn mẹ, owhẹdida he tin na akọta lẹ yín didọ ga, “E nasọ dawhẹ to akọta lẹ ṣẹnṣẹn, E nasọ wọhẹ omẹsusu, yè nasọ yí ohí yetọn do tùn agbogọdọẹ: akọta ma to na zé ohí do akọta ji ba, mọ yè ma to na plọ́n awhàn funfun ba”. Mí sọgan mọ ohógbè mọtọn hunkọ tọn dopolọ to MIKA 4:1-5 mẹ.
Kẹdẹdi lé yé to ohódọ do omẹ Islaẹli tọn lẹ go do, yè wlán dọ, “To enẹ godo ewọ he yé podai to Ziọni, podọ ewọ he po to Jelusalẹm mẹ lẹpo wẹ yè na ylọ dọ wiwé, yè dọ oyin mẹdepope he yè wlán do gọ yé he to ogbẹ̀ to Jelusalẹm mẹ tọn” (ISAIA 4:3). To ojlẹ nẹ mẹ, whenẹnu yé mẹhe họngan sọn yàsáhẹmẹ po nukunbibia daho po mẹ, na sọawuhia to whẹdida nukọn, to ojlẹ nẹ dopo lọ mẹ alè de na tin na yé mẹhe jo ogbẹ̀ yetọn na awufiẹsa po okunnuhó Jesu Klisti tọn po wutu, “… yẹn sọ mọ alindọn yé he yè gbotana na okunnuhó Jesu tọn, po Ohó Jiwheyẹwhe tọn po wutu, podọ yé he ma ko litai na okanlin lọ, podọ na boṣiọ etọn, kavi yé he ma ko yí ohia etọn do nukọn yetọn, kavi to alọ yetọn mẹ; yé tin to ogbẹ̀, bo sọ to ahọludu hẹ Klisti họ owhè fọtọ́n” (OSỌHIA 20:4). Yé mẹhe yè hù to nukunbibia mẹ bọ yé ma do mimá do Alọwle Hunwhẹ Lẹngbọvu lọ tọn kọ̀n lẹ na wá tin to Owhè fọtọ́n ahọludu tọn mẹ ga. Yé na gọ wá nọ ogbẹ̀ jẹnukọnna ahọludu Klisti tọn to aigba he ji, enẹwutu yé tindo tẹnmẹ to fọnsọnkú tintan mẹ. To kọ̀ndopọ mẹ, mí na hia Owéfọ awe he Paul dọ ohó etọn to 2TIMỌTI 4:1 mẹ dọ, “Enẹwutu yẹn degbena we to Jiwheyẹwhe nukọn, podọ to Jesu Klisti Oklunọ nukọn, mẹhe na dawhẹ na omẹhe to ogbẹ̀ po oṣiọ lẹpo to awusọhia etọn po ahọludu etọn po whenu. “ Niṣẹ!
“Ṣigba oṣiọ he po lẹ matin to ogbẹ̀ ba kaka owhè fọtọ́n lọ nado pé. Ehe wẹ fọnsọnkú tintan. Donanọ, mẹwiwé wẹ ewọ he tindo tẹnmẹ to fọnsọnkú tintan lọ mẹ: mẹ mọtọn hunkọ ji wẹ okú awetọ ma tindo huhlọn de te, ṣigba yé na yín yẹwhenọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ po Klisti tọn po bo nasọ duahọlu hẹ ẹ họ̀ Owhè fọtọ́n” (OSỌHIA 20:5-6).
To whenẹnu, enẹ he Oklunọ lọsu whlé gbọn Ewlọsu tọn dali na yín hinhẹn ṣẹ: “Yẹn ko yí dé do whlé, ohó lọ ko tọn sọn onù ṣie dódó tọn mẹ; é ma na lẹ, dọ kligonu lẹpo na dẹ hlan mi, odẹ́ lẹpo na whlé. Nugbo, yé na dọmọ, to OKLUNỌ mẹ wẹ yẹn do dódó po huhlọn po te: é de wẹ gbẹtọ lẹpo na wá; winyan nasọ hù mẹhe to homẹgble do é go lẹ” (ISAIA 45:23-24).
“Gbọ angẹli Jiwheyẹwhe tọn lẹpo ni litai na ẹn” (HEBLU 1:6).
“Dọ to oyin Jesu tọn mẹ kligonu lẹpo nido nọ jẹklo, yé he tin to olọn mẹ lẹ tọn, yé he tin to aigba lẹ tọn, po yé he tin to aigba sabọ lẹ tọn po. Podọ na odẹ lẹpo ni nọ yigbe dọ Jesu Klisti wẹ Oklunọ, hlan gigo Jiwheyẹwhe Otọ tọn” (FILIPINU 2:10-11).
To whenẹnu yé mẹhe yise to Klisti mẹ lẹpo na to ayajẹ, “whenuena ewọ na wá nado yín omẹ he yè na pa gigona to omẹwiwé etọn lẹ mẹ, bo nasọ yín omẹ he jawu to pipa mẹ to oyisenọ lẹpo ṣẹnṣẹn” (2TẸSALONIKA 1:10).
Po ayiha pẹdido tọn po, mẹfligọ̀ he na tin to finẹ whenẹnu lẹ na yín mahẹtọ to pipa mẹ hẹ mẹho kònukun-ẹnẹ lẹ, nudida gbẹte ẹnẹ lẹ po angẹli lẹ po, po yé he tin to ofin lọ nukọn lẹ po. To pọmẹ, yé na dawhá ogbè lélé bo to ohàn whanpẹnọ de ji dọ, “Hiẹ wẹ jẹ! hiẹ Lẹngbọvu lọ he yè ko hù, nado yí huhlọn, adọkùn, nuyọnẹn, hlọnhlọn, yẹyi, gigo po dona po. Nudida dopodopo he tin to olọn mẹ, to aigbaji, podọ to aigba glọ, podọ ehe hunkọ he tin to ohù mẹ, po onù he tin to yè mẹ lẹpo po wẹ yẹn sé to didọmọ, dona po yẹyi po, gigo po huhlọn po, ni tin hlan ewọ he ṣianai to ofin ji, podọ hlan Lẹngbọvu lọ kakadoi” (OSỌHIA 5:12-13).
“Wiwé, Wiwé, Wiwé, Oklunọ Jiwheyẹwhe Ganhunupo; he ko tin, bo sọ tin, bo sọ ja.“ (OSỌHIA 4:8)
Omẹ depope he hia hézéhézé na mọ dọ to Owéfọ he mẹ, yè ma dọhó Oklunọ tọn taidi Ovi Gbẹtọ tọn gba, ṣigba di Jiwheyẹwhe Gánhúnupo. Yẹwhegán Isaia sọ do ohó helẹ hia dọmọ, “Yé nasọ dọ ẹ to azán lọ gbè, dọmọ, pọn Ẹn, ehe wẹ Jiwheyẹwhe mítọn; míwlẹ ko nọte pọn ẹn, é nasọ whlẹn mí: OKLUNỌ wẹ ehe: míwlẹ ko nọtepọ́n ẹn, mí ńa to ayajẹ, homẹ mítọn nasọ to humhun to whlẹngan etọn mẹ” (ISAIA 25:9).
Ehe godo Oklunọ ko kọ̀n homẹgble etọn jẹgbonu do kẹ̀ntọ nẹlẹ ji, enẹ he É dọ gbọn yẹwhegán Zekalia tọn dali na yín hinhẹn ṣẹ̀: “To azán nẹ gbè wẹ afọ etọn lẹ na ṣite to Osó Oliviẹli tọn lẹ ji…” (ZEKALIA 14:4). Yè sọ detana wiwá he ga. E ma yín ewọ kẹdẹ gba ṣigba yé mẹhe tin po É po lẹ na hodo É, “…podọ OKLUNỌ Jiwheyẹwhe ṣie na wá, po omẹ wiwé etọn lẹ po to e de” (ZEKALIA 14:5). (To ojlẹ nẹ mẹ Alọwle Hunwhẹ Núdùdú tọn lọ to gigo mẹ na doalọte). Wiwá he lọ na jẹnukọnna ahọludu Owhè fọtọ́n lọ tọn.
Jẹnukọnna ahọludu lọ, Oklunọ lọ na zé whẹdajan Etọn dai bo nasọ dọho whẹdida Etọn tọn to ojlẹ nẹ mẹ. “Homẹgble akọta lẹ, homẹgble towe sọ wá po ojlẹ oṣiọ lẹ tọn po, na yè nido dawhẹna yé, na hiẹ nisọ do yí nunina hlan devi, yẹwhegán towe lẹ, hlan mẹwiwé lẹ, podọ hlan yé he dibusi oyín towe lẹ, pẹvi po daho po: bo nado hùsúdo yé he to aihọn hùsúdo lẹ.“ (OSỌHIA 11:18)
Na lilá owẹndagbe lọ tọn gbọnvo to owhèta agùn lẹ tọn mẹ sọmọ, azọ́n dódó tọn sọawúhia bo nasọ yín yínyọnẹn hlan omẹ lẹpo dọ enẹ he tin to nugbo mẹ nọte to Jiwheyẹwhe nukọn. Whẹdida he ma yín hlan whẹgbledo gba adavo azọ́n dódó tọn gbọn Oklunọ dali.
Whenẹnu wẹ Owé Wiwé helẹ na mọ ṣiṣẹ yetọn yí: “Na mí omẹ popo wẹ na yín mẹsọawúhia to whẹdajan Klisti tọn nukọn; na omẹdopodopo nido mọ onù he yè wa to agbasa etọn mẹ lẹ yí, kẹdẹdi ehe ewọ ko wà eyín e yín dagbe kavi gbigble” (2KỌLINTINU 5:10). “Ṣigba etẹwutu wẹ hiẹ to owhẹ mẹmẹsunnu towe tọn da? Kavi etẹwutu hiẹ to mẹmẹsunnu towe vlẹ? Na mí omẹpo wẹ na nọte to owhẹda-zinpo Jiwheyẹwhe tọn nukọn. Na yè wlán ẹn dọ, Oklunọ dọmọ, dile yẹn tin, kligonu lẹpo na jẹdo hlan mi, podọ odẹ́ lẹpo wẹ na yigbe hla Jiwheyẹwhe. Enẹwutu dopo dopo mítọn wẹ na dọhó ede tọn hlan Jiwheyẹwhe” (LOMUNU 14:10-12).
Whẹpo bẹplidopọ awhánpa dódónọ lẹ tọn nado dawhẹ bo nasọ duahọlu po Ahọlu lọ po yewlọsu na nọte whẹdida he nukọn nado yí jẹgbakun yetọn. Jẹgbakun lẹ na yín nina hlan awhàngbatọ lẹ, Owé Wiwé dọho dogbọn ayajijẹ jẹgbakun nẹlẹ tọn dali (1TẸSALONIKA 2:19); Jẹgbakun dódó tọn (2TIMỌTI 4:8); Jẹgbakun gigo tọn (1PITA 5:4); po Jẹgbakun ogbẹ̀ tọn po (JAKỌBU 1:12; OSỌHIA 2:10).
To DANIẸLI 7:26 mẹ, mí hia dọ, “Ṣigba whẹdida na sinai…” Ehe kọndopọ po OSỌHIA 20:4 po, “Yẹn sọ mọ ofin lẹ, yé sinai to yé ji, yè sọ na owhẹdida hlan yé…” Awhàngbatọ wẹ yè na jlọjẹ nado tindo opagbe daho lọ to popo lẹpo ji, “Ewọ he gbawhan wẹ Yẹn na na nado sinai hẹ mi to ofin ṣie ji, dile Yẹn ga gbawhan bo sọ sinai hẹ otọ ṣie to ofin etọn ji do…” (OSỌHIA 3:21). To Owhè fọtọ́n whenu, yé ma na duahọlu hẹ Klisti mọ dugan do akọta lẹ ji kẹdẹ gba (OSỌHIA 2:26-27), ṣigba yé nasọ do mima to whẹdida mẹ dile Paul wlán do dọ: “Mì ma yọnẹn dọ mẹwiwé lẹ wẹ na dawhẹ na aihọn? … Mì ma yọnẹn dọ míwlẹ wẹ na dawhẹ na angẹli lẹ? (1KỌLINTINU 6:2 po 3)
To owé Juda tọn mẹ, mí hia dogbọn dọdai Enọku tọn dali mẹhe dọhó do wiwá devo Oklunọ tọn go, “Oklunọ ja po sọha daho gédégédé mẹwiwé lẹ tọn po nado hẹn whẹdida ṣẹ to omẹpo ji, podọ nado gblewhẹdo yé he yín mẹylankan lẹpo…” (Juda 14 po 15 po).
To MATIU 25:31-32 mẹ, mí sọ mọ dogbọn wiwá he lọ dali, “Ṣigba whenuena Ovi gbẹtọ tọn na wá to gigo etọn mẹ, po angẹli lẹ po e po, whenẹnu wẹ é na sinai to ofin gigo etọn tọn ji. Nukọn etọn wẹ yè na bẹ́ akọta lẹpo plido: é nasọ klán yé dovo sọn yénọzo go, dile lẹngbọhọtọ nọ klán lẹngbọ etọn lẹ sọn gbọgbọẹ lẹ go do”.
To Owé ISAIA 2:2-5 tọn mẹ, owhẹdida he tin na akọta lẹ yín didọ ga, “E nasọ dawhẹ to akọta lẹ ṣẹnṣẹn, E nasọ wọhẹ omẹsusu, yè nasọ yí ohí yetọn do tùn agbogọdọẹ: akọta ma to na zé ohí do akọta ji ba, mọ yè ma to na plọ́n awhàn funfun ba”. Mí sọgan mọ ohógbè mọtọn hunkọ tọn dopolọ to MIKA 4:1-5 mẹ.
Kẹdẹdi lé yé to ohódọ do omẹ Islaẹli tọn lẹ go do, yè wlán dọ, “To enẹ godo ewọ he yé podai to Ziọni, podọ ewọ he po to Jelusalẹm mẹ lẹpo wẹ yè na ylọ dọ wiwé, yè dọ oyin mẹdepope he yè wlán do gọ yé he to ogbẹ̀ to Jelusalẹm mẹ tọn” (ISAIA 4:3). To ojlẹ nẹ mẹ, whenẹnu yé mẹhe họngan sọn yàsáhẹmẹ po nukunbibia daho po mẹ, na sọawuhia to whẹdida nukọn, to ojlẹ nẹ dopo lọ mẹ alè de na tin na yé mẹhe jo ogbẹ̀ yetọn na awufiẹsa po okunnuhó Jesu Klisti tọn po wutu, “… yẹn sọ mọ alindọn yé he yè gbotana na okunnuhó Jesu tọn, po Ohó Jiwheyẹwhe tọn po wutu, podọ yé he ma ko litai na okanlin lọ, podọ na boṣiọ etọn, kavi yé he ma ko yí ohia etọn do nukọn yetọn, kavi to alọ yetọn mẹ; yé tin to ogbẹ̀, bo sọ to ahọludu hẹ Klisti họ owhè fọtọ́n” (OSỌHIA 20:4). Yé mẹhe yè hù to nukunbibia mẹ bọ yé ma do mimá do Alọwle Hunwhẹ Lẹngbọvu lọ tọn kọ̀n lẹ na wá tin to Owhè fọtọ́n ahọludu tọn mẹ ga. Yé na gọ wá nọ ogbẹ̀ jẹnukọnna ahọludu Klisti tọn to aigba he ji, enẹwutu yé tindo tẹnmẹ to fọnsọnkú tintan mẹ. To kọ̀ndopọ mẹ, mí na hia Owéfọ awe he Paul dọ ohó etọn to 2TIMỌTI 4:1 mẹ dọ, “Enẹwutu yẹn degbena we to Jiwheyẹwhe nukọn, podọ to Jesu Klisti Oklunọ nukọn, mẹhe na dawhẹ na omẹhe to ogbẹ̀ po oṣiọ lẹpo to awusọhia etọn po ahọludu etọn po whenu. “ Niṣẹ!
“Ṣigba oṣiọ he po lẹ matin to ogbẹ̀ ba kaka owhè fọtọ́n lọ nado pé. Ehe wẹ fọnsọnkú tintan. Donanọ, mẹwiwé wẹ ewọ he tindo tẹnmẹ to fọnsọnkú tintan lọ mẹ: mẹ mọtọn hunkọ ji wẹ okú awetọ ma tindo huhlọn de te, ṣigba yé na yín yẹwhenọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ po Klisti tọn po bo nasọ duahọlu hẹ ẹ họ̀ Owhè fọtọ́n” (OSỌHIA 20:5-6).
To whenẹnu, enẹ he Oklunọ lọsu whlé gbọn Ewlọsu tọn dali na yín hinhẹn ṣẹ: “Yẹn ko yí dé do whlé, ohó lọ ko tọn sọn onù ṣie dódó tọn mẹ; é ma na lẹ, dọ kligonu lẹpo na dẹ hlan mi, odẹ́ lẹpo na whlé. Nugbo, yé na dọmọ, to OKLUNỌ mẹ wẹ yẹn do dódó po huhlọn po te: é de wẹ gbẹtọ lẹpo na wá; winyan nasọ hù mẹhe to homẹgble do é go lẹ” (ISAIA 45:23-24).
“Gbọ angẹli Jiwheyẹwhe tọn lẹpo ni litai na ẹn” (HEBLU 1:6).
“Dọ to oyin Jesu tọn mẹ kligonu lẹpo nido nọ jẹklo, yé he tin to olọn mẹ lẹ tọn, yé he tin to aigba lẹ tọn, po yé he tin to aigba sabọ lẹ tọn po. Podọ na odẹ lẹpo ni nọ yigbe dọ Jesu Klisti wẹ Oklunọ, hlan gigo Jiwheyẹwhe Otọ tọn” (FILIPINU 2:10-11).
To whenẹnu yé mẹhe yise to Klisti mẹ lẹpo na to ayajẹ, “whenuena ewọ na wá nado yín omẹ he yè na pa gigona to omẹwiwé etọn lẹ mẹ, bo nasọ yín omẹ he jawu to pipa mẹ to oyisenọ lẹpo ṣẹnṣẹn” (2TẸSALONIKA 1:10).
Po ayiha pẹdido tọn po, mẹfligọ̀ he na tin to finẹ whenẹnu lẹ na yín mahẹtọ to pipa mẹ hẹ mẹho kònukun-ẹnẹ lẹ, nudida gbẹte ẹnẹ lẹ po angẹli lẹ po, po yé he tin to ofin lọ nukọn lẹ po. To pọmẹ, yé na dawhá ogbè lélé bo to ohàn whanpẹnọ de ji dọ, “Hiẹ wẹ jẹ! hiẹ Lẹngbọvu lọ he yè ko hù, nado yí huhlọn, adọkùn, nuyọnẹn, hlọnhlọn, yẹyi, gigo po dona po. Nudida dopodopo he tin to olọn mẹ, to aigbaji, podọ to aigba glọ, podọ ehe hunkọ he tin to ohù mẹ, po onù he tin to yè mẹ lẹpo po wẹ yẹn sé to didọmọ, dona po yẹyi po, gigo po huhlọn po, ni tin hlan ewọ he ṣianai to ofin ji, podọ hlan Lẹngbọvu lọ kakadoi” (OSỌHIA 5:12-13).
“Wiwé, Wiwé, Wiwé, Oklunọ Jiwheyẹwhe Ganhunupo; he ko tin, bo sọ tin, bo sọ ja.“ (OSỌHIA 4:8)
Omẹ depope he hia hézéhézé na mọ dọ to Owéfọ he mẹ, yè ma dọhó Oklunọ tọn taidi Ovi Gbẹtọ tọn gba, ṣigba di Jiwheyẹwhe Gánhúnupo. Yẹwhegán Isaia sọ do ohó helẹ hia dọmọ, “Yé nasọ dọ ẹ to azán lọ gbè, dọmọ, pọn Ẹn, ehe wẹ Jiwheyẹwhe mítọn; míwlẹ ko nọte pọn ẹn, é nasọ whlẹn mí: OKLUNỌ wẹ ehe: míwlẹ ko nọtepọ́n ẹn, mí ńa to ayajẹ, homẹ mítọn nasọ to humhun to whlẹngan etọn mẹ” (ISAIA 25:9).