Godo he Oklunọ Jiwheyẹwhe ko ná osẹ́n ao lẹ wẹ É dọhó vivẹ he dọ, “… to otẹn fie yẹn hẹn oyín ṣie yín flinflin te lẹpo yẹn na wá de we bo sọ dona we.” (ESỌDUSI 20:24). Na otẹn dopo nẹ lọ mẹ wẹ Oklunọ Jiwheyẹwhe hẹn Oyín Etọn zùn yínyọ́nẹn te, finẹ wẹ omẹ de sọgan dó jlojẹ nado sẹ̀n Ẹn te to gbigbọ mẹ podọ to nugbo mẹ. Sọn bibẹ́nu, Oklunọ do Oyín Etọn hia omẹ he yọ́n Ẹn lẹ. “Podọ hlan Ṣẹti, ewọ ga wẹ yè sọ ji visunnu de; é sọ ylọ oyín etọn dọ Enọṣi: whenẹnu wẹ gbẹtọ lẹ ṣẹ̀ nado to avàleyan Oyín Oklunọ tọn.” (GENẸSISI 4:26).

To owé EKSỌDUSI 33:11-23 tọn mẹ, yè to didohia hézéhézé núdohiamẹ Oyín Jiwheyẹwhe tọn tọn. Whedepopenu Oklunọ dọhó bo sọ do jọmiọn Etọn hia hlan omẹ de, É nọ hẹn Oyín Etọn zùn yínyọ́nẹn hlan omẹ mọtọnhunkọ ga. Oklunọ dọhó hlan Mọse onù hlan onù. Mọse jlo nado mọ gigo Jiwheyẹwhe tọn. To whenẹnu Oklunọ gblọn hlan ẹn dọmọ, “Ewọ sọ dọmọ, do gigo towe hia mi, yẹn vẹ̀ we. Ewọ sọ dọmọ, yẹn na hẹn dagbewà ṣie lẹpo gbọn nukọn towe, bo nasọ lá Oyín Oklunọ lọ tọn to nukọn towe…” Jiwheyẹwhe ma yín mamọdona kavi tin to whiwhla tẹn de mẹ gba, ṣigba É de afọ jẹgbonu bo sọ hẹn Ede zùn yínyọ́nẹn podọ Oyín Etọn ga.

Núdohiamẹ Oyín Oklunọ Jiwheyẹwhe tọn tọn yín onú he ji yè dóna táhinhọ́n do titegbe. Na Mọse tọn, Oklunọ zọ́n azọ́n ẹn dọmọ: “ Dọhó hlan Aalọn podọ hlan visunnu etọn lẹ, dọmọ, Alọpa he ji wẹ mì na nọ dona ovi Islaẹli tọn lẹ lọ; mì na nọ dọ hlan yé dọ, Oklunọ lọ ni dona we, bo payi ogo we: Oklunọ lọ ni hẹn nukunmẹ etọn nado to sisẹ́ to oji we , bo yín hòmẹhùnnọ hlan we: Oklunọ lọ ni zé nukunmẹ etọn lọ daga to oji we, bo na jijọho we. Mọwẹ yé na yí Oyín ṣie do ovi Islaẹli tọn lẹ lọ ji do; yẹn bo nasọ dona yé.” ( OSỌHA 6: 23-27).

Jiwheyẹwhe ma dọhó gbèdé po ohóta lẹpo gba, ṣigba É dọhó to Oyín Etọn mẹ. Whedepopenu he gbẹtọ lẹ to yíylọ Ẹ kavi to azọ́nwà hlan Ẹn, yé nọ basi popo to Oyín Etọn mẹ. Mọdopolọ wẹ e jọ̀ dó to whenu Alẹ̀nù Hóhó po Yọ́yọ́ tọn tọn mẹ.

Ehe wẹ osẹ́n dóai Jiwheyẹwhe tọn lọ, dọ Jiwheyẹhwe yín mimọ to ofie É do Oyín Etọn hia te kẹdẹ: “Ṣigba otẹnmẹ lọ he Oklunọ lọ Jiwheyẹwhe mìtọn na dè sọn whẹndo mìtọn lẹpo mẹ nado yí Oyín etọn do finẹ, yèdọ fininọ̀ etọn wẹ mì na nọ din hlan podọ finẹ wẹ hiẹ na nọ wá” (DEUTELONOMI 12:5).

Sọlọmọni lọsu dọhó nugbo dopolọ tọn whenuena é to tẹmpli lọ hùn; to odẹ̀hihò etọn mẹ, é dọ, dọmọ: “… Na akọta aigba tọn lẹpo nido yọ́n oyín towe nado nọ dibusi we, dilé Islaẹli omẹ towe lẹ to wiwà dó, podọ yé nido yọ́nẹn dọ yè ylọ ohọ̀ he ehe yẹn ko dó lọ gbọn oyín towe dali. (1 AHỌLU 8: 43). “Enẹwutu omẹ ṣie lẹ na yọ́n oyín ṣie to azán lọ gbè, na yẹn wẹ mẹhe to ohódọ: doayi e go, yẹn wẹ.” ( ISAIA 52: 6).

Jiwheyẹwhe dopolọ wẹ sọ dọhó hlan Mọse dọ, “Yẹn na yín wẹ do mi hlan mì de”. É do Ede hia ovi Islaẹli tọn lẹ to osó sinai tọn ji kẹdẹdi ohógbè helẹ dọmọ: “Jiwheyẹwhe dọ ohó he lẹpo, dọmọ, Yẹn wẹ Oklunọ Jiwheyẹwhe towe, he hẹn we tọ́nsọn aigba Egipti tọn ji wá, tọ́nsọn owhé afanùmẹ tọn gbè.” (EKISỌDUSI 20:1-2). Yẹwhegán Isaia táhinhọ́n do ohó he Oklunọ Lọsu dọ ji, dọmọ. “… Yẹn Oklunọ wẹ; omẹ tintan, podọ gọ́na godotọ, yẹn lọ wẹ.” (ISAIA 41:4) “Yẹn wẹ Oklunọ (Yahweh): ehe wẹ oyín ṣie: gigo ṣie wẹ yẹn ma na jó na mẹdêvo, mọ yẹn ma na jó pipa ṣie na boṣiọ pipa lẹ” (ISAIA 42: 8). “Yẹn, yèdọ yẹn wẹ Oklunọ; podọ dogọ́ yẹn, Whlẹngantọ de matin… Enẹwutu mì wẹ kunnudètọ ṣie, wẹ Oklunọ dọ, dọ yẹn wẹ Jiwheyẹwhe.” (ISAIA 43:11-12). “Le wẹ Oklunọ dọ, Ahọlu Islaẹli tọn, podọ Omẹflítọ etọn Oklunọ Awhànpa lẹ tọn; Yẹn wẹ omẹ tintan, Yẹn wẹ omẹ godotọ; Jiwheyẹwhe de matin to godo ṣie.” ( ISAIA 44:6). “… Yẹn wẹ Oklunọ mẹhe basi onú lẹpo” ( ISAIA 44:24). “Yẹn wẹ Oklunọ mẹdevo de matin, Jiwheyẹwhe de matin gọ́na mi: yẹn ko blagbajana we, eyín hiẹ ma tlẹ ko yọ́n mi: Na yé nido yọ́nẹn sọn whèzízẹ podọ sọn whèyíhọ, dọ mẹdevo de matin gọ́na mi; Yẹn wẹ Oklunọ mẹdevo de matin.” ( ISAIA 45:5-6). “… Yẹn lọ wẹ; Yẹn wẹ omẹ tintan, Yẹn wẹ omẹ godo tọn ga. Alọ ṣie ga wẹ yí dòdónu aigba tọn dóai, adusilọ ṣie wẹ dlẹn olọn lẹ: whenuena yẹn ylọ yé, yé fọ́n nọte dopọ́.” ( ISAIA 48:12-13).

To owé Alẹ̀nù Hóhó tọn lẹpo mẹ, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹpo yọ́n Oyín Oklunọ lọ tọn bo sọ yín yíylọ gbọn Oyín dopolọ dali. Tùnmẹ lọ to owé Alẹ̀nù Yọ́yọ́ tọn mẹ dlẹalọdó hézéhézé, dọ, “… JESU wẹ hiẹ na ylọ Oyín Etọn ( YAHSHUA)” ( MATIU 1:21). É yín jiji di Whlẹngantọ, Mẹssia Oklunọ lọ ( LUKU 2:11). Oyín lọ tindo kọ̀ndopọ́ po whlẹnganzọ́n he yè na Ẹn po to whenuena yè to owhẹgbo na Ẹn (LUKU 2:21).

E to dandanmẹ nado mọdona aliho he mẹ Jiwheyẹwhe do Ede hia te, to Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ taidi Otọ́ to olọn mẹ, podọ di Ovi to aigba ji, podọ gbọn Gbigbọ Wiwé dali to Agùn Etọn mẹ. E to dandanmẹ nado yọ́n Oyín he mẹ oflígọ̀ mítọn yín bibasi te, podọ to Oyín he mẹ mí sọgan dọnsẹpọ́ Jiwheyẹwhe te. Otẹn dopo gê wẹ tin to aigba ji fie Jiwheyẹwhe do Ede hia te hlan whlẹngan mítọn, enẹwẹ nado dọ, to JESU KLISTI OKLUNỌ tọn mẹ. Enẹwutu mẹdepope he jlo nado dín Jiwheyẹwhe dóna dín In mọ to otẹn fie jẹ É ni yín mimọ te. Mẹdepope he jlo nado mọ Jiwheyẹwhe dóna mọ Ẹn to otẹn he jẹ É ni yín mimọ te. Mẹdepope he jlo nado sè ogbè Etọn dóna wá otẹn fie jẹ na ewọ nido sè ogbè Etọn. Finẹ lọ wẹ É do Ede hia te po Oyín Etọn po. Ofi dopo gê he gbẹtọ lẹpo sọgan pé Jiwheyẹwhe te wẹ yín to JESU KLISTI OKLUNỌ mítọn mẹ.

Etẹwutu wéplọ́nmẹtọ lẹ do diọ Oyín Yahweh tọn do Jehova podọ Yahshua tọn do Jesu bọ yè ma sọ mọdona? To ogbè Heblu tọn mẹ, Oyín Oklunọ YHWH tọn dóna yín dopolọ to owé Alẹ̀nù Hóhó po Yọ́yọ́ tọn po mẹ. Yè ma na ogbè tùnmẹ devo de gba. Whiwhèpò winwlán Yahweh tọn wẹ yín Yah kẹdẹdi El he nọte na Elohim. Ohógbè he yín Hallelu-Yah wẹ yín dọ, mì pa Yahweh; tùnmẹ Isa-Yah tọn wẹ yín dọ, Yahweh wẹ whlẹngan: Yahshua tùnmẹ dọ Yahweh whlẹngantọ; Isra-El tunmẹ dọ mẹhe dèahì po Jiwheyẹwhe po; Otadena Iṣma-El tọn wẹ Jiwheyẹwhe he nọ sè ohó; Immanu-El tùnmẹ dọ Jiwheyẹwhe tin to mí de podọ kakadoi. Whedepopenu he Oklunọ Jiwheyẹwhe do Ede hia to finẹ, wẹ É nọ hẹn Oyín Etọn zùn yínyọ́nẹn to otẹn dopolọ mẹ fie jẹ yè ni nọ sẹ̀n Ẹn te.

To owé Alẹ̀nù Hóhó tọn mẹ, “YẸN NA YÍN” yín didohia di Jiwheyẹwhe. Mọdopolọ wẹ e sọ yín didọ dó to Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ hlan Oklunọ mítọn. “Yẹn wẹ akla ogbẹ̀ tọn…”( JOHANU 6:48) “Yẹn wẹ hinhọ́n aihọn tọn” ( JOHANU 8:12). Nado dóyise dọ, whlẹngantọ mítọn wẹ “YẸN NA YÍN”, enẹwutu wẹ Ewlọsu do dọ hézéhézé dọmọ, “Enẹwutu wẹ yẹn dọ hlan mì, dọ, mì na kú to ylando mìtọn mẹ: na eyín mì mayise dọ YẸN LỌ WẸ mì na kú to ylando mìtọn lẹ mẹ… Enẹwutu Jù lẹ dọ hlan ẹn, dọ, owhè towe ma yì kandé-ao, hiẹ ko sọ mọ Ablaham? Jesu sọ dọ hlan yé, dọ, whẹpo yè ji Ablaham yẹn tin” (JOHANU 8:24, 57-58). “YẸN WẸ lẹngbọhọtọ dagbe lọ, yẹn sọ yọ́n lẹngbọ ṣie titi lẹ, ṣie titi lẹ sọ yọ́n mi” (JOHANU 10:14). “Jesu sọ dọhlan yé, dọ, YẸN WẸ fọ́nsọnkú po ogbẹ̀ po…” (JOHANU 11:25). “Yẹn wẹ vệntin nugbo…” (JOHANU 15:1).

Ohógbè he yín “YẸN NA YÍN” yín zinzán na Oklunọ mítọn to alọ susu mẹ kẹdẹdilé mí mọ dó. Eyín mẹde zé ohógbè he tin to owé yẹwhegán Isaia tọn mẹ lẹ jlẹdo Owé Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ tọn lẹ go, whenẹnu wẹ omẹ lọ dóna mọ lé alọdlẹndó Oklunọ mítọn yín zinzán dó to Alẹ̀nù Hóhó po Yọ́yọ́ po mẹ. E dóna yín didohia hézéhézé dọ Omẹ dopolọ wẹ to ohódọ to whelẹponu. “… A savo blo, YẸN WẸ nukọntọ po godotọ po…” (OSỌHIA 1:17). “Oklunọ dọmọ, YẸN WẸ Alfa, YẸN WẸ Omẹga, odòdó, opòdo, mẹhe tin, bo ko tin, bo sọ ja, Ganhunupo” (OSỌHIA 1:8). Jẹnukọnna Ẹn, mẹde matin podọ to godo Etọn, mẹde ma sọ tin. Omẹ Ganhunupo dopo gê wẹ tin.

Ovi lọ dọ, dọmọ, “Yẹn wá to oyín Otọ́ ṣie tọn mẹ…” (JOHANU 5:43). “Otọ́, pagigona oyín towe…” (JOHANU 12:28). “Yẹn ko do oyín towe hia omẹ he hiẹ ná mi sọn ayihọn mẹ lẹ…” (JOHANU 17:6). Kẹdẹdi wiwà gbẹtọ lẹpo tọn, omẹ lẹpo nọ yín yínyọ́nẹn gbọn oyín yetọn dali. To alọ dopolọ mẹ, Oklunọ Lọsu do Ede hia to omẹ he mẹ mí sọgan yọ́n Oyín Etọn te. Apájlẹ dagbe he họakuẹ lọ wẹ ehe apọsteli Paul dọ, dọmọ: “Hiẹ Mẹnu wẹ, Oklunọ? Oklunọ sọ dọmọ, YẸN Jesu mẹhe hiẹ to hòmẹkẹ̀ndo wẹ…” (OWALỌ 9:5).

“… Otọ́ Wiwé, whlá yé he hiẹ ná mi to oyín dewe tọn mẹ… Yẹn sọ hẹn oyín towe zùn yínyọ́nẹn hlan yé” (JOHANU 17:11, 26). É gbẹ́sọ to mọ wà to egbé. Oyín Otọ́ tọn po Ovi tọn po yín dopolọ, yèdọ Jesu, he yín Yahshua – YAHWEH Whlẹngantọ. Fidepope he oyín he ma yín didohia te to tùnmẹ nugbo lọ tọn mẹ, gbẹtọ he to finẹ lẹ nọ gbẹnkẹnna agùn bibasi po otànhó he ma yín Biblu tọn lẹpo po.

“Enẹwutu, lé wẹ mì ni nọ hodẹ̀ dó: Otọ́ mítọn he tin to olọn mẹ, Hihiọ wẹ oyín towe…” (MATIU 6:9). “Sọlé yè hẹn ẹn pọ́nte hú angẹli lẹ do dilé é ko mọ oyín he gbọnvode yí hú yé” (HEBLU 1:4).

Yè dopagbè Ogbẹ̀ madopòdo tọn hlan mí to oyín Etọn mẹ (JOHANU 20:31). Podọ jonaylando sọ yín mimọ to oyín Etọn mẹ (OWALỌ 10:43). Núdepope he mí nọ mọyí sọn Jiwheyẹwhe de nọ wá gbọn oyín Jesu Klisti tọn mẹ. Devizọ́nwàtọ Jiwheyẹwhe tọn depope ma ko zán azọ́nyínkọ kavi ohógbè yẹwhe-atọ̀n tọn gba, ṣigba yé wà onú lẹpo to oyín Etọn mẹ. Kẹdẹdi Owé Wiwé lẹ, núdepope he Yisenọ lẹ nọ wà dóna yín to oyín Etọn mẹ, dọ, “Núdepope he mì to bibasi to ohó mẹ, kavi to wiwà mẹ, mì nọ basi popo to oyín Jesu Oklunọ tọn mẹ, bo nọ ná opẹ hlan Jiwheyẹwhe Otọ̀ gbọn ewọ mẹ” (KOLOSINU 3:17).

Azán lọ ja whenuena kligonu lẹpo na dẹ́ do odò, podọ odẹ́ lẹpo nasọ yígbè dọ Jesu Klisti wẹ Oklunọ (FILIPINU 2:10-11). Whenuena Jiwheyẹwhe dótana fligọ̀zọ́n Etọn, whenẹnu wẹ núhe yè wlán na yín hinhẹn ṣẹ̀, dọ: “Yẹn sè ogbè daho de sọn olọn mẹ to didọmọ, do ayi e go, gohọ̀ Jiwheyẹwhe tọn tin to gbẹtọ lẹ de, ewọ nasọ nọ̀hẹ yé, yé na yín omẹ etọn, Jiwheyẹwhe lọsu nasọ nọ̀hẹ yé, bo nasọ yín Jiwheyẹwhe yetọn. Jiwheyẹwhe nasọ súnsún dasìn lẹpo sẹ̀ sọn nukun yetọn mẹ; okú ma nasọ tin ba, kavi awubla, kavi avi, mọ awufiẹsa ma na tin ba: na onú tintan lẹ ko juwáyì. Ewọ he sọ sinai to ofin lọ ji dọmọ, Pọ́n, yẹn diọ onú lẹpo zùn yọ́yọ́. E sọ dọ hlan mi, dọmọ, Wlánwé: ohó helẹ dódó po nugbo po wẹ. É sọ dọ hlan mi, dọ, E vọ. Yẹn wẹ Alfa, yẹn wẹ Omẹga, odòdó, opòdo. Yẹn nasọ ná ewọ he núgblahú nù vọnu. Ewọ he gbawhàn wẹ na dùgú onú popo tọn; yẹn nasọ yín Jiwheyẹwhe etọn, ewọ nasọ yín ovi ṣie” (OSỌHIA 21:3-7).

Godo he Oklunọ Jiwheyẹwhe ko ná osẹ́n ao lẹ wẹ É dọhó vivẹ he dọ, “… to otẹn fie yẹn hẹn oyín ṣie yín flinflin te lẹpo yẹn na wá de we bo sọ dona we.” (ESỌDUSI 20:24). Na otẹn dopo nẹ lọ mẹ wẹ Oklunọ Jiwheyẹwhe hẹn Oyín Etọn zùn yínyọ́nẹn te, finẹ wẹ omẹ de sọgan dó jlojẹ nado sẹ̀n Ẹn te to gbigbọ mẹ podọ to nugbo mẹ. Sọn bibẹ́nu, Oklunọ do Oyín Etọn hia omẹ he yọ́n Ẹn lẹ. “Podọ hlan Ṣẹti, ewọ ga wẹ yè sọ ji visunnu de; é sọ ylọ oyín etọn dọ Enọṣi: whenẹnu wẹ gbẹtọ lẹ ṣẹ̀ nado to avàleyan Oyín Oklunọ tọn.” (GENẸSISI 4:26).

To owé EKSỌDUSI 33:11-23 tọn mẹ, yè to didohia hézéhézé núdohiamẹ Oyín Jiwheyẹwhe tọn tọn. Whedepopenu Oklunọ dọhó bo sọ do jọmiọn Etọn hia hlan omẹ de, É nọ hẹn Oyín Etọn zùn yínyọ́nẹn hlan omẹ mọtọnhunkọ ga. Oklunọ dọhó hlan Mọse onù hlan onù. Mọse jlo nado mọ gigo Jiwheyẹwhe tọn. To whenẹnu Oklunọ gblọn hlan ẹn dọmọ, “Ewọ sọ dọmọ, do gigo towe hia mi, yẹn vẹ̀ we. Ewọ sọ dọmọ, yẹn na hẹn dagbewà ṣie lẹpo gbọn nukọn towe, bo nasọ lá Oyín Oklunọ lọ tọn to nukọn towe…” Jiwheyẹwhe ma yín mamọdona kavi tin to whiwhla tẹn de mẹ gba, ṣigba É de afọ jẹgbonu bo sọ hẹn Ede zùn yínyọ́nẹn podọ Oyín Etọn ga.

Núdohiamẹ Oyín Oklunọ Jiwheyẹwhe tọn tọn yín onú he ji yè dóna táhinhọ́n do titegbe. Na Mọse tọn, Oklunọ zọ́n azọ́n ẹn dọmọ: “ Dọhó hlan Aalọn podọ hlan visunnu etọn lẹ, dọmọ, Alọpa he ji wẹ mì na nọ dona ovi Islaẹli tọn lẹ lọ; mì na nọ dọ hlan yé dọ, Oklunọ lọ ni dona we, bo payi ogo we: Oklunọ lọ ni hẹn nukunmẹ etọn nado to sisẹ́ to oji we , bo yín hòmẹhùnnọ hlan we: Oklunọ lọ ni zé nukunmẹ etọn lọ daga to oji we, bo na jijọho we. Mọwẹ yé na yí Oyín ṣie do ovi Islaẹli tọn lẹ lọ ji do; yẹn bo nasọ dona yé.” ( OSỌHA 6: 23-27).

Jiwheyẹwhe ma dọhó gbèdé po ohóta lẹpo gba, ṣigba É dọhó to Oyín Etọn mẹ. Whedepopenu he gbẹtọ lẹ to yíylọ Ẹ kavi to azọ́nwà hlan Ẹn, yé nọ basi popo to Oyín Etọn mẹ. Mọdopolọ wẹ e jọ̀ dó to whenu Alẹ̀nù Hóhó po Yọ́yọ́ tọn tọn mẹ. 

Ehe wẹ osẹ́n dóai Jiwheyẹwhe tọn lọ, dọ Jiwheyẹhwe yín mimọ to ofie É do Oyín Etọn hia te kẹdẹ: “Ṣigba otẹnmẹ lọ he Oklunọ lọ Jiwheyẹwhe mìtọn na dè sọn whẹndo mìtọn lẹpo mẹ nado yí Oyín etọn do finẹ, yèdọ fininọ̀ etọn wẹ mì na nọ din hlan podọ finẹ wẹ hiẹ na nọ wá” (DEUTELONOMI 12:5).

Sọlọmọni lọsu dọhó nugbo dopolọ tọn whenuena é to tẹmpli lọ hùn; to odẹ̀hihò etọn mẹ, é dọ, dọmọ: “… Na akọta aigba tọn lẹpo nido yọ́n oyín towe nado nọ dibusi we, dilé Islaẹli omẹ towe lẹ to wiwà dó, podọ yé nido yọ́nẹn dọ yè ylọ ohọ̀ he ehe yẹn ko dó lọ gbọn oyín towe dali. (1 AHỌLU 8: 43). “Enẹwutu omẹ ṣie lẹ na yọ́n oyín ṣie to azán lọ gbè, na yẹn wẹ mẹhe to ohódọ: doayi e go, yẹn wẹ.” ( ISAIA 52: 6).

Jiwheyẹwhe dopolọ wẹ sọ dọhó hlan Mọse dọ, “Yẹn na yín wẹ do mi hlan mì de”. É do Ede hia ovi Islaẹli tọn lẹ to osó sinai tọn ji kẹdẹdi ohógbè helẹ dọmọ: “Jiwheyẹwhe dọ ohó he lẹpo, dọmọ, Yẹn wẹ Oklunọ Jiwheyẹwhe towe, he hẹn we tọ́nsọn aigba Egipti tọn ji wá, tọ́nsọn owhé afanùmẹ tọn gbè.” (EKISỌDUSI 20:1-2). Yẹwhegán Isaia táhinhọ́n do ohó he Oklunọ Lọsu dọ ji, dọmọ. “… Yẹn Oklunọ wẹ; omẹ tintan, podọ gọ́na godotọ, yẹn lọ wẹ.” (ISAIA 41:4) “Yẹn wẹ Oklunọ (Yahweh): ehe wẹ oyín ṣie: gigo ṣie wẹ yẹn ma na jó na mẹdêvo, mọ yẹn ma na jó pipa ṣie na boṣiọ pipa lẹ” (ISAIA 42: 8). “Yẹn, yèdọ yẹn wẹ Oklunọ; podọ dogọ́ yẹn, Whlẹngantọ de matin… Enẹwutu mì wẹ kunnudètọ ṣie, wẹ Oklunọ dọ, dọ yẹn wẹ Jiwheyẹwhe.” (ISAIA 43:11-12). “Le wẹ Oklunọ dọ, Ahọlu Islaẹli tọn, podọ Omẹflítọ etọn Oklunọ Awhànpa lẹ tọn; Yẹn wẹ omẹ tintan, Yẹn wẹ omẹ godotọ; Jiwheyẹwhe de matin to godo ṣie.” ( ISAIA 44:6). “… Yẹn wẹ Oklunọ mẹhe basi onú lẹpo” ( ISAIA 44:24). “Yẹn wẹ Oklunọ mẹdevo de matin, Jiwheyẹwhe de matin gọ́na mi: yẹn ko blagbajana we, eyín hiẹ ma tlẹ ko yọ́n mi: Na yé nido yọ́nẹn sọn whèzízẹ podọ sọn whèyíhọ, dọ mẹdevo de matin gọ́na mi; Yẹn wẹ Oklunọ mẹdevo de matin.” ( ISAIA 45:5-6). “… Yẹn lọ wẹ; Yẹn wẹ omẹ tintan, Yẹn wẹ omẹ godo tọn ga. Alọ ṣie ga wẹ yí dòdónu aigba tọn dóai, adusilọ ṣie wẹ dlẹn olọn lẹ: whenuena yẹn ylọ yé, yé fọ́n nọte dopọ́.” ( ISAIA 48:12-13).

To owé Alẹ̀nù Hóhó tọn lẹpo mẹ, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹpo yọ́n Oyín Oklunọ lọ tọn bo sọ yín yíylọ gbọn Oyín dopolọ dali. Tùnmẹ lọ to owé Alẹ̀nù Yọ́yọ́ tọn mẹ dlẹalọdó hézéhézé, dọ, “… JESU wẹ hiẹ na ylọ Oyín Etọn ( YAHSHUA)” ( MATIU 1:21). É yín jiji di Whlẹngantọ, Mẹssia Oklunọ lọ ( LUKU 2:11). Oyín lọ tindo kọ̀ndopọ́ po whlẹnganzọ́n he yè na Ẹn po to whenuena yè to owhẹgbo na Ẹn (LUKU 2:21).

E to dandanmẹ nado mọdona aliho he mẹ Jiwheyẹwhe do Ede hia te, to Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ taidi Otọ́ to olọn mẹ, podọ di Ovi to aigba ji, podọ gbọn Gbigbọ Wiwé dali to Agùn Etọn mẹ. E to dandanmẹ nado yọ́n Oyín he mẹ oflígọ̀ mítọn yín bibasi te, podọ to Oyín he mẹ mí sọgan dọnsẹpọ́ Jiwheyẹwhe te. Otẹn dopo gê wẹ tin to aigba ji fie Jiwheyẹwhe do Ede hia te hlan whlẹngan mítọn, enẹwẹ nado dọ, to JESU KLISTI OKLUNỌ tọn mẹ. Enẹwutu mẹdepope he jlo nado dín Jiwheyẹwhe dóna dín In mọ to otẹn fie jẹ É ni yín mimọ te. Mẹdepope he jlo nado mọ Jiwheyẹwhe dóna mọ Ẹn to otẹn he jẹ É ni yín mimọ te. Mẹdepope he jlo nado sè ogbè Etọn dóna wá otẹn fie jẹ na ewọ nido sè ogbè Etọn. Finẹ lọ wẹ É do Ede hia te po Oyín Etọn po. Ofi dopo gê he gbẹtọ lẹpo sọgan pé Jiwheyẹwhe te wẹ yín to JESU KLISTI OKLUNỌ mítọn mẹ.

Etẹwutu wéplọ́nmẹtọ lẹ do diọ Oyín Yahweh tọn do Jehova podọ Yahshua tọn do Jesu bọ yè ma sọ mọdona? To ogbè Heblu tọn mẹ, Oyín Oklunọ YHWH tọn dóna yín dopolọ to owé Alẹ̀nù Hóhó po Yọ́yọ́ tọn po mẹ. Yè ma na ogbè tùnmẹ devo de gba. Whiwhèpò winwlán Yahweh tọn wẹ yín Yah kẹdẹdi El he nọte na Elohim. Ohógbè he yín Hallelu-Yah wẹ yín dọ, mì pa Yahweh; tùnmẹ Isa-Yah tọn wẹ yín dọ, Yahweh wẹ whlẹngan: Yahshua tùnmẹ dọ Yahweh whlẹngantọ; Isra-El tunmẹ dọ mẹhe dèahì po Jiwheyẹwhe po; Otadena Iṣma-El tọn wẹ Jiwheyẹwhe he nọ sè ohó; Immanu-El tùnmẹ dọ Jiwheyẹwhe tin to mí de podọ kakadoi. Whedepopenu he Oklunọ Jiwheyẹwhe do Ede hia to finẹ, wẹ É nọ hẹn Oyín Etọn zùn yínyọ́nẹn to otẹn dopolọ mẹ fie jẹ yè ni nọ sẹ̀n Ẹn te.

To owé Alẹ̀nù Hóhó tọn mẹ, “YẸN NA YÍN” yín didohia di Jiwheyẹwhe. Mọdopolọ wẹ e sọ yín didọ dó to Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ hlan Oklunọ mítọn. “Yẹn wẹ akla ogbẹ̀ tọn…”( JOHANU 6:48) “Yẹn wẹ hinhọ́n aihọn tọn” ( JOHANU 8:12). Nado dóyise dọ, whlẹngantọ mítọn wẹ “YẸN NA YÍN”, enẹwutu wẹ Ewlọsu do dọ hézéhézé dọmọ, “Enẹwutu wẹ yẹn dọ hlan mì, dọ, mì na kú to ylando mìtọn mẹ: na eyín mì mayise dọ YẸN LỌ WẸ mì na kú to ylando mìtọn lẹ mẹ… Enẹwutu Jù lẹ dọ hlan ẹn, dọ, owhè towe ma yì kandé-ao, hiẹ ko sọ mọ Ablaham? Jesu sọ dọ hlan yé, dọ, whẹpo yè ji Ablaham yẹn tin” (JOHANU 8:24, 57-58). “YẸN WẸ lẹngbọhọtọ dagbe lọ, yẹn sọ yọ́n lẹngbọ ṣie titi lẹ, ṣie titi lẹ sọ yọ́n mi” (JOHANU 10:14). “Jesu sọ dọhlan yé, dọ, YẸN WẸ fọ́nsọnkú po ogbẹ̀ po…” (JOHANU 11:25). “Yẹn wẹ vệntin nugbo…” (JOHANU 15:1).

Ohógbè he yín “YẸN NA YÍN” yín zinzán na Oklunọ mítọn to alọ susu mẹ kẹdẹdilé mí mọ dó. Eyín mẹde zé ohógbè he tin to owé yẹwhegán Isaia tọn mẹ lẹ jlẹdo Owé Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ tọn lẹ go, whenẹnu wẹ omẹ lọ dóna mọ lé alọdlẹndó Oklunọ mítọn yín zinzán dó to Alẹ̀nù Hóhó po Yọ́yọ́ po mẹ. E dóna yín didohia hézéhézé dọ Omẹ dopolọ wẹ to ohódọ to whelẹponu. “… A savo blo, YẸN WẸ nukọntọ po godotọ po…” (OSỌHIA 1:17). “Oklunọ dọmọ, YẸN WẸ Alfa, YẸN WẸ Omẹga, odòdó, opòdo, mẹhe tin, bo ko tin, bo sọ ja, Ganhunupo” (OSỌHIA 1:8). Jẹnukọnna Ẹn, mẹde matin podọ to godo Etọn, mẹde ma sọ tin. Omẹ Ganhunupo dopo gê wẹ tin.

Ovi lọ dọ, dọmọ, “Yẹn wá to oyín Otọ́ ṣie tọn mẹ…” (JOHANU 5:43). “Otọ́, pagigona oyín towe…” (JOHANU 12:28). “Yẹn ko do oyín towe hia omẹ he hiẹ ná mi sọn ayihọn mẹ lẹ…” (JOHANU 17:6). Kẹdẹdi wiwà gbẹtọ lẹpo tọn, omẹ lẹpo nọ yín yínyọ́nẹn gbọn oyín yetọn dali. To alọ dopolọ mẹ, Oklunọ Lọsu do Ede hia to omẹ he mẹ mí sọgan yọ́n Oyín Etọn te. Apájlẹ dagbe he họakuẹ lọ wẹ ehe apọsteli Paul dọ, dọmọ: “Hiẹ Mẹnu wẹ, Oklunọ? Oklunọ sọ dọmọ, YẸN Jesu mẹhe hiẹ to hòmẹkẹ̀ndo wẹ…” (OWALỌ 9:5).

“… Otọ́ Wiwé, whlá yé he hiẹ ná mi to oyín dewe tọn mẹ… Yẹn sọ hẹn oyín towe zùn yínyọ́nẹn hlan yé” (JOHANU 17:11, 26). É gbẹ́sọ to mọ wà to egbé. Oyín Otọ́ tọn po Ovi tọn po yín dopolọ, yèdọ Jesu, he yín Yahshua – YAHWEH Whlẹngantọ. Fidepope he oyín he ma yín didohia te to tùnmẹ nugbo lọ tọn mẹ, gbẹtọ he to finẹ lẹ nọ gbẹnkẹnna agùn bibasi po otànhó he ma yín Biblu tọn lẹpo po.

“Enẹwutu, lé wẹ mì ni nọ hodẹ̀ dó: Otọ́ mítọn he tin to olọn mẹ, Hihiọ wẹ oyín towe…” (MATIU 6:9). “Sọlé yè hẹn ẹn pọ́nte hú angẹli lẹ do dilé é ko mọ oyín he gbọnvode yí hú yé” (HEBLU 1:4).

Yè dopagbè Ogbẹ̀ madopòdo tọn hlan mí to oyín Etọn mẹ (JOHANU 20:31). Podọ jonaylando sọ yín mimọ to oyín Etọn mẹ (OWALỌ 10:43). Núdepope he mí nọ mọyí sọn Jiwheyẹwhe de nọ wá gbọn oyín Jesu Klisti tọn mẹ. Devizọ́nwàtọ Jiwheyẹwhe tọn depope ma ko zán azọ́nyínkọ kavi ohógbè yẹwhe-atọ̀n tọn gba, ṣigba yé wà onú lẹpo to oyín Etọn mẹ. Kẹdẹdi Owé Wiwé lẹ, núdepope he Yisenọ lẹ nọ wà dóna yín to oyín Etọn mẹ, dọ, “Núdepope he mì to bibasi to ohó mẹ, kavi to wiwà mẹ, mì nọ basi popo to oyín Jesu Oklunọ tọn mẹ, bo nọ ná opẹ hlan Jiwheyẹwhe Otọ̀ gbọn ewọ mẹ” (KOLOSINU 3:17).

Azán lọ ja whenuena kligonu lẹpo na dẹ́ do odò, podọ odẹ́ lẹpo nasọ yígbè dọ Jesu Klisti wẹ Oklunọ (FILIPINU 2:10-11). Whenuena Jiwheyẹwhe dótana fligọ̀zọ́n Etọn, whenẹnu wẹ núhe yè wlán na yín hinhẹn ṣẹ̀, dọ: “Yẹn sè ogbè daho de sọn olọn mẹ to didọmọ, do ayi e go, gohọ̀ Jiwheyẹwhe tọn tin to gbẹtọ lẹ de, ewọ nasọ nọ̀hẹ yé, yé na yín omẹ etọn, Jiwheyẹwhe lọsu nasọ nọ̀hẹ yé, bo nasọ yín Jiwheyẹwhe yetọn. Jiwheyẹwhe nasọ súnsún dasìn lẹpo sẹ̀ sọn nukun yetọn mẹ; okú ma nasọ tin ba, kavi awubla, kavi avi, mọ awufiẹsa ma na tin ba: na onú tintan lẹ ko juwáyì. Ewọ he sọ sinai to ofin lọ ji dọmọ, Pọ́n, yẹn diọ onú lẹpo zùn yọ́yọ́. E sọ dọ hlan mi, dọmọ, Wlánwé: ohó helẹ dódó po nugbo po wẹ. É sọ dọ hlan mi, dọ, E vọ. Yẹn wẹ Alfa, yẹn wẹ Omẹga, odòdó, opòdo. Yẹn nasọ ná ewọ he núgblahú nù vọnu. Ewọ he gbawhàn wẹ na dùgú onú popo tọn; yẹn nasọ yín Jiwheyẹwhe etọn, ewọ nasọ yín ovi ṣie” (OSỌHIA 21:3-7).