Nado yín didè gbọn Jiwheyẹwhe dali sọgan yín didè jẹnukọn na devizọ́n de kavi azọ́n de. Didè yín mimọ to gbẹtọ yínyín Ablaham tọn mẹ, podọ to godo mẹ to Islaẹli mẹ. “Ṣigba hiẹ Islaẹli, devi ṣie; Jakọbu mẹhe yẹn ko dè, okún Ablaham, họntọn ṣie tọn, Mẹhe yẹn hẹn sọn opòdo aigba tọn, bọ yẹn sọ ylọ we sọn omẹ gángán finẹ lẹ tọn de, bo sọ dọ hlan we, dọmọ, Hiẹ wẹ devi ṣie; yẹn ko dè we, yẹn ma zé we dlangbe gba. A dibu blo; yẹn na tin po hi po: A dòyanú we blo: na yẹn wẹ Jiwheyẹwhe towe: Yẹn na ná huhlọn we; yẹn na gọalọna we; nugbo, yẹn na yí adusilọ dódó ṣie tọn do zé we daga” (ISAIA 41:8-10).

Kẹdẹdilé e te po yẹwhegán lẹ po dó, Jelemia lọsu dèkunnu dogbọn devizọ́n etọn po azọ́nzọ́nmẹ etọn po dali, dọmọ, “Whenẹnu wẹ ohó Oklunọ tọn wá dê, dọmọ, whẹpo yẹn do dó we to ohòmẹ yẹn ko dè we; podọ whẹpo hiẹ do tọ́njẹgbonu sọn adọ̀ mẹ yẹn ko lẹ̀ we wé, podọ yẹn ko yí we do dè yẹwhegán de hlan akọta lẹ lọ” (JELEMIA 1:4-5).

Sọn whẹndo wiawe Islaẹli tọn lẹ mẹ, Jiwheyẹwhe dè whẹndo Levi tọn na yẹwhenọdùta. “Podọ eyín de sọn họ̀ngbo towe lẹ depope mẹ jẹgbonu sọn Islaẹli lẹpo mẹ wá, fie é wáwáṣi te, bo wá po ojlo alindọn etọn tọn lẹpo po jẹ otẹn he Oklunọ lọ na dè lọ mẹ” (DEUTELONOMI 18:5).

Sọn ovisunnu Jẹse tọn lẹpo mẹ, Jiwheyẹwhe kẹalọyí Davidi bo sọ dè nado yín ahọlu to omẹ Etọn lẹ ji (1 SAMUẸLI 16:5-13).

Jesu Lọsu dè apọsteli lẹ na azọ́n vivẹ de. “Mìwlẹ ma wẹ dè mi gba, ṣigba yẹn wẹ dè mì, bo sọ naṣẹ mì dọ mì ni yì bo hẹn sinsẹ́n …” (JOHANU 15:16).

Oklunọ dọhó hlan Ananiasi to kọ̀ndopọ́ po didiọ Paul tọn po mẹ, dọmọ, “… To yìyì na dewe: na núzinzán didè de wẹ ewọ yín hlan mi, nado hẹn oyín ṣie yì Kosi lẹ, po ahọlu lẹ po, po ovi Islaẹli tọn lẹ po nukọn” (OWALỌ 9:15). Gãnṣo didiọ lọ yín dọpọ́n ogbẹ̀ tọn to godo, Paul yín mẹdèdovo sọn ohò onọ etọn tọn mẹ kẹdẹdi yẹwhegán hóhó whenu tọn lẹ. “Ṣigba whenuena e jlo Jiwheyẹwhe, mẹhe klán mi sọn ohò onọ ṣie tọn mẹ dovo, bo sọ ylọ mi gbọn ojọmiọn etọn mẹ, nado do Ovi etọn hia to yẹn mẹ …” (GALATIA 1:15-16). Totaji, núhe Paul wlán hlan agùn Kọlintinu tọn sọawúhia, dọmọ, “Na mì mọ oylọ mìtọn, mẹmẹsunnu emi, dọ e ma yín núyọ́ntọ susu gbọn agbasalan tọn mẹ, e ma yín huhlọnnọ susu, e ma yín mẹgbõgbo susu wẹ yé ylọ gba; ṣigba Jiwheyẹwhe ko dè onú aihọn tọn lẹ he nulu nado dowinyan núyọ́ntọ lẹ; Jiwheyẹwhe ko sọ dè onú madogan aihọn tọn lẹ … na agbasalan de ma na do doawàgun to Jiwheyẹwhe nukọn” (1 KỌLINITNU 1:26-29).

Na mí nido mọdona hézéhézé, mí tindo hudo owéfọ devo lẹ tọn dogọ́ na hẹndote mítọn, nado ylọ omẹ podọ nado dè omẹ yín núvòvo awe bo sọ to alọdlẹndó awhànpa vòvo awe. Mẹdidè lẹ lọsu sọ yín mẹyiylọ ga, ṣigba mẹyiylọ lẹpo ma yín mẹdidè lẹ gba. To oló alọwle hùnwhẹ tọn mẹ, Oklunọ mítọn dọ, dọmọ, “Na omẹ susu wẹ yè ylọ, ṣigba pẹvi de wẹ yè na mọ dè” (MATIU 22:14). Mẹdidè sọn whèta agùn dopodopo tọn mẹ lẹ yín awhàngbatọ he na dùgú opagbè lẹpo tọn to owẹn ṣinawe owhèta agùn ṣinawe lẹ tọn tọn mẹ (OSỌHIA 2 po 3).

Mẹyiylọ lẹ yise to Jesu Klisti mẹ di whlẹngantọ yetọn titi, ṣigba bo ma dike na yè ni plán yé gbọn nugbo lẹpo mẹ, podọ, enẹwutu wẹ yé ma do sọgan sọgbè hẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn to gigọ́ mẹ. Nugbo, oyín yetọn lẹ yín winwlán to owé ogbẹ̀ tọn mẹ, bọ yé na biọ ogbẹ̀ madopòdo mẹ to Whẹ̀dajan Ofin Wéwé lọ tọn nukọn (OSỌHIA 20:11-15). To Owé OSỌHIA 17:14 tọn mẹ, yè dọ hlan mí dogbọn avunhihò Lẹngbọvu lọ tọn po awhàngbigba Etọn tọn po dali, podọ yè sọ dọ hlan mí dogbọn susu awhàngbatọ he na wá tin to aga lẹ tọn dali. Ohógbè atọ̀n helẹ yín zán hlan awhànpa he lọ lẹpo, dọ, mẹyiylọ po mẹṣinṣinyan po, podọ nugbonọ. “… na ewọ wẹ Oklunọ oklunọ lẹ tọn, Ahọlu ahọlu lẹ tọn: podọ yẹn ga na gbawhàn yé he tin to ede lẹ, mẹyiylọ, mẹṣinṣinyan, nugbonọ”.

Yè dọhó do Mẹfligọ̀tọ lọ po mẹfligọ̀ lẹ po go di mẹṣinṣinyan Jiwheyẹwhe tọn lẹ. “Pọ́n devi ṣie, mẹhe yẹn gọalọna, mẹvivẹ ṣie, mẹhe go hòmẹ ṣie hùndo …” (ISAIA 42:1). “Mìwlẹ wẹ kunnudètọ ṣie, wẹ Oklunọ dọ, devi ṣie he yẹn ko dè …” (ISAIA 43:10; MATIU 12:18). Jẹnukọn hòmẹhùnhùn Jiwheyẹwhe tọn wá Mẹdidè Etọn ji, podọ gbọn Ewọ mẹ bo wá mẹdidè lẹpo ji (MATIU 3:17; MATIU 17:5). Mọwẹ e na wá ṣiṣẹ̀ mẹ dó, yèdọ núhe yè dọ to jiji Mẹfligọ̀tọ mítọn tọn whenu, dọ, “Gigo hlan Jiwheyẹwhe to olọn aga, podọ jijọho to gbẹtọ mẹhemẹ ewọ yín hòmẹhùnnọ te lẹ ṣẹnṣẹn” (LUKU 2:14). Gbẹtọ delẹ tin to aigba ji he hẹn hòmẹhùnhùn Jiwheyẹwhe tọn gbọn ojọmiọn Etọn dali.

Nado yín mẹṣinṣinyan, e sọgbè hẹ mẹhe yè ko dè jẹnukọn. Didè dopo gê wẹ tin na whlẹngan, podọ didè jẹnukọn dopo gê na azọ́n dopolọ. Ovi he yè ko ji to owhè fõ (2,000) he wáyì hunkọ lẹ mẹ, ko yín didè jẹnukọnna dòdó aihọn tọn. Enẹwutu, nado pọ́n hlan godo, Ewọ yèdọ Ovi lọ sọgan dọhó dogbọn Gigo Jiwheyẹwhe tọn he É tindo whẹpo aihọn do jọ̀. “Dinvie, Otọ́ È, yí dewe titi do pagigona mi po gigo lọ po he yẹn ko tindo to de we whẹpo aihọn do jọ” (JOHANU 17:5). Ohógbè he yín “jẹnukọnna dòdó aihọn tọn” ko yín zinzán to alọdlẹndó titò whlẹngan tọn mẹ. Ohógbè he lọ dọhó do whẹ́whẹ́nu go, whenuena Logos tọ́nsọn gọ́fla madopòdo Jiwheyẹwhe tọn mẹ, enẹwutu wẹ É do “tin po Jiwheyẹwhe po” (JOHANU 1:1). To ojlẹ nẹ mẹ, yè ko dè visunnu po viyọnnu Jiwheyẹwhe tọn lẹpo po to Klisti mẹ. Enẹwutu wẹ yè do pagigona yé po gigo dopolọ he É ko tindo kaka jẹ awúsọhia whenu mẹfligọ̀ lẹ tọn to Apájlẹ Etọn mẹ. “Otọ́, ehelẹ he hiẹ ná mi lẹ yẹn jlo dọ ofi he yẹn te yéwlẹ ga ni tin to dê; na yé nido to gigo ṣie he hiẹ ko ná mi pọ́n: na hiẹ yinwanna mi jẹnukọnna jijọ aihọn tọn” (JOHANU 17:24).

Ohó dopolọ yín didọ hlan mẹfligọ̀ lẹ kẹdẹdilé yè dọ ẹ hlan Mẹfligọ̀tọ lọ dó. Yè ko dè yé omẹ pó jẹnukọnna dòdó aihọn tọn. “Yèdọ dilé é ko dè mí to é mẹ jẹnukọnna dòdó aihọn tọn, na mí nido yín wiwé, podọ matin mọdọ do omẹ go to nukọn etọn to owanyin mẹ: mẹhe ko dè mí na sọdodovi ovi lẹ tọn gbọn Jesu Klisti mẹ na ede, kẹdẹdi hòmẹdagbe ojlo etọn tọn” (EFESUNU 1:4-5). Jiwheyẹwhe he yín madopòdo, ko dè titò Etọn tọ́njẹgbonu whẹpo aihọn do jọ̀, bo sọ hẹn onú dopolọ ṣẹ̀ to ojlẹ lẹ mẹ kaka ojlẹ nado biọ madopòdo mẹ.

Apọsteli Pita dọhó dogbọn Lẹngbọvu Jiwheyẹwhe tọn he mado mọdọ go, dọmọ, “Mẹhe yè ko yọ́nẹndai nugbo jẹnukọnna aihọn dòdó, ṣigba bo sọawúhia to opòdo ojlẹ helẹ tọn na mì” (1 PITA 1:20). Yè ko dè mẹfligọ̀ lẹ jẹnukọn to Ewọ mẹ. Enẹwutu, oyín yetọn do yín winwlán to owé ogbẹ̀ tọn Lẹngbọvu lọ tọn mẹ jẹnukọnna dòdó aihọn tọn. “Podọ yé he tin to aigba go lẹ na nọ sẹ̀n ẹn, oyín mẹhetọn yè ma wlán do ogbẹ̀ owé Lẹngbọvu lọ tọn mẹ lẹ, he yè ko hù sọn whenu aihọn ko jọ” (OSỌHIA 13:8).

To Alẹ̀nù Hóhó mẹ, Jiwheyẹwhe ko dè Islaẹli nado yín nútindo dèdovò Etọn. “Na gbẹtọ wiwé de wẹ hiẹ hlan Oklunọ lọ Jiwheyẹwhe towe, podọ Oklunọ lọ ko sọ dè we nado yín gbẹtọ vò de hlan ede, sọn akọta he tin to nukunmẹ aigba lọ tọn ji lẹpo mẹ” (DEUTELONOMI 14:2). Sọn núpinpọ́n agùn Alẹ̀nù Yọ́yọ́ tọn he yín akọta lẹpo tọn mẹ, apọsteli Paul wlán dọ, “Gbọn wẹndagbe dali, kẹ̀ntọ wẹ yé na mìtọn wutu: ṣigba gbọn mẹdidè dali, mẹyinwanna wẹ yé na otọ́ lẹ tọn wutu” (LOMUNU 11:28).

Didè jẹnukọn nọ plánmẹ biọ didètọ́n po klandowiwé po mẹ gbọn Gbigbọ Wiwé dali. Isalẹli ma ylọ ede bo sọ klán ede dovò na ede gba. Núyiwà wiwé de wẹ, podọ enẹwutu wẹ yé do yín mẹdèdovò wiwé hlan Oklunọ lọ, dọ, “… whenẹnu wẹ mìwlẹ na yín adọkunnọ vivẹ de hlan mi sọn ṣẹnṣẹn gbẹtọ lẹpo tọn: na aigba lẹpo wẹ ṣie: mìwlẹ ma na yín ahọludu yẹwhenọ lẹ tọn de, podọ akọta wiwé de hlan mi” (EKSỌDUSI 19:5-6). Nado dọhó hlan Yisenọ Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ tọn lẹ, apọsteli Pita wlán dọ, “Ṣigba mì wẹ whẹndo he yẹn dè, mẹhe yín tado yẹwhenọdùta tọn, akọta wiwé, gbẹtọ na núdido Jiwheyẹwhe tọn titi …” (1 PITA 2:9).

To owéfọ he mí na hia mẹ, apọsteli Paul dọhó do ehe ji dọmọ, “Podọ mí yọ́nẹn dọ onú lẹpo wẹ to azọ́nwà dopọ́ na dagbe hlan yé he yinwanna Jiwheyẹwhe, yèdọ hlan yé he yín mẹyiylọ lẹ kẹdẹdi lẹndote etọn. Na mẹhe é yọ́nẹn jẹnukọn, ewọ wẹ é ko dè nado yín mẹkọ̀ndopọ́ hlan apájlẹ Ovi etọn tọn, na ewọ nido yín plọ́nji to mẹmẹsunnu sùsù ṣẹnṣẹn. Podọ mẹhe é dè, yé wẹ é ylọ ga; podọ mẹhe é ylọ, yé wẹ é sùwhẹ̀na ga: mẹhe é sọ sùwhẹ̀na, yé wẹ é pagigona ga” (LOMUNU 8:28-30).

Nugbo, Jihweyẹwhe ma mọ onú dagbe de to gbẹtọ mẹ fie dali É sọgan bẹ́ sọn po é po gba. Nugbo, núdepope matin to finẹ gba. Jiwheyẹwhe kẹdẹ de wẹ whlẹngan tọ́nsọn wá. Jiwheyẹwhe mọ gbẹtọ lẹpo hlan Klisti mẹ. Gbọn mọwẹ he É dọ tọn dali wẹ yè kẹalọyí mẹfligọ̀ lẹ te. To Ewọ mẹ ga wẹ yè ná Niṣẹ po oviyínyín po te (2 KỌLINTINU 1:20). Kunnudidè Owé Wiwé lẹ tọn yín hùndonùvo bo sọ gọ́na ayajẹ. É ko mọ Omẹ Etọn lẹ jẹnukọn bo sọ dè yé na ogbẹ̀ madopòdo. Mẹhe mọdona onú lẹpo sọgan ṣinyan omẹ bo sọ dè omẹ to ojlẹ dopolọ mẹ. “Whenuena Kosi lẹ sè ehe, yé jaya, bo sọ pagigona ohó Oklunọ tọn: omẹ sọha he yè dèdo ogbẹ̀ madopòdo mẹ lẹ yise” (OWALỌ 13:48).

Didè he ma sọn ojlo gbẹtọ tọn mẹ gba. Jiwheyẹwhe degbè ojlo Etọn tọn, ṣigba bo ma dotukla mẹdepope nado wà ẹ. Gbèdide linlẹn Etọn tọn wẹ yín dọ: “Mẹhe to jijlo dọ yè ni whlẹn omẹ popo gán, podọ na yé ni wá oyọ́nẹn nugbo tọn kọ̀n” (1 TIMỌTI 2:4). Na Jiwheyẹwhe yín Mẹhe mọdona onú lẹpo, Ewọ sọ mọdona mẹhe na kẹalọyí whlẹngan podọ mẹhe sọgan gbẹ́ ẹ lẹ. Mẹdepope he ma wá Jiwheyẹwhe de gbẹ́sọ to aganu hlan Ẹn. Mẹdepope he gbẹ́ nado yín whinwhlẹngan gbẹ́sọ to dindọngbenu. Enẹwutu wẹ É do sọgan mọ yé mẹhe ko yise to É mẹ jẹnukọn lẹ bo sọ dè yé na whlẹngan jẹnukọnna dòdó aihọn tọn.

Whlasusu wẹ ohógbè Paul tọn he é yí sọn Owé Alẹ̀nù Hóhó tọn mẹ he mí mọ to Owé LOMUNU 9:15-18 tọn mẹ, ehe yè mọdona jẹagọ̀, dọ, “Na ewọ dọ hlan Mọse, dọmọ, yẹn na wà lẹblanuna mẹhe yẹn na wà lẹblanuna, yẹn nasọ tindo awubla na mẹhe yẹn na tindo awubla na … Enẹwutu wẹ é wà lẹblanuna mẹhe é na wà lẹblanuna, podọ mẹhe é jlo é hẹn ayiha sinyẹnna” (LOMUNU 9:15-18). Yé mẹhe wá Ede lẹ na mọ lẹblanu yí. Yéwlẹ wẹ mẹhe mọ ojọmiọn Etọn po wanyinna po yí. Ohógbè he yín ṣiṣẹ̀ hlan yé dọmọ, “Enẹwutu e ma yín ewọ he to jijlo tọn, kavi ewọ he to wezundo tọn, ṣigba Jiwheyẹwhe he do lẹblanu hia tọn wẹ” (LOMUNU 9:16). Jiwheyẹwhe ma sọgan wà lẹblanuna na yé mẹhe ma wá Ede lẹ gba. Yé mẹhe tin to aganu lẹ hẹn ayiha yetọn lẹ sinyẹn bo ma sọ yígbèna Jiwheyẹwhe ni wàzọ́n po yé po. Jiwheyẹwhe ma nọ diọ linlẹn Etọn nugbo lọ gba. Adavo dọ ni hẹn yé wá ṣiṣẹ̀ mẹ do yé mẹhe yí I sè lẹ ji. To nukọnyiyì mẹ, mí hia dogbọn núzinzán hòmẹgble tọn he yè wleawu dai hlan vàsùdo tọn dali. Yé wẹ mayisenọ lẹ. Yé ma jlo nado tindo núdepope po Jiwheyẹwhe po gba. Hòmẹgble Jiwheyẹwhe tọn tin to omẹ nẹlẹ ji, yín e tlẹ yín dọ yè bẹ́ hòmẹgble Jiwheyẹwhe tọn sẹ̀ gbọn Klisti mẹ. Mẹdelẹ tin he ma kẹalọyí ohógbè túndote tọn bo sọ gbẹ́ ohógbè dopolọ, podọ enẹwutu, yé gọ̀ṣi whẹ̀gbledo mẹ. Mẹdepope he ma wá Klisti de, ewọ ji wẹ hòmẹgble Jiwheyẹwhe tọn na hùnzò do, na azọ́nwàdota ofligọ̀ tọn lọ ma yín zinzán kavi alọkẹyí gba.

Lukifẹli zán ojlo ede titi tọn nado jẹagọ̀do Jiwheyẹwhe. Ewọ po mẹhe hodo é lẹ po ma sọgan litaina ojlo Jiwheyẹwhe tọn gba. Mẹdelẹ tin he ma sọgan litaina titò Jiwheyẹwhe tọn gba. Jiwheyẹwhe sọgan hẹn ojọmiọn, po jonaylando po podọ ofligọ̀ pipé wá na yé mẹhe kẹalọyí lẹ taidi núniná de gbọn yise dali. Yé nido kẹalọyí didiọ whẹ̀sùna tọn gbọn Klisti mẹ.

Yè dọ hlan mí, dọ, “Na ojọmiọn Jiwheyẹwhe tọn he hẹn whlẹngan wá ko sọawúhia omẹ popo” (TITU 2:11). Oylọ Jiwheyẹwhe tọn lọ tin hlan omẹ lẹpo, dọmọ, “Mì wá dê, mì he to tuklajẹ, bọ yè do agbàn pinpẹn na lẹ, yẹn nasọ ná gbọjẹ mì” (MATIU 11:28). Ṣigba omẹ lẹpo ma wẹ wá Ede gba. Na yé ma tùntóai hlan oylọ Etọn wutu. Yèdọ yé mẹhe to ohó Etọn din lẹ ga, mẹdelẹ tin to yé mẹ he tindo linlẹn gbọnvò bo ma sọ tindo kọ̀ndopọ́ mẹde titi tọn hẹ Oklunọ Whlẹngantọ yetọn gba. “Mì owé wiwé lẹ din mọ, na mì lẹn dọ yé mẹ mì tindo ogbẹ̀ madopòdo te wutu; podọ ehelẹ sọ wẹ yé he to kunnudè na mi. Mì ma sọ jlo na wá dê, na mì nido tindo ogbẹ̀” (JOHANU 5:39-40). Dindinpọ́n to Biblu mẹ po núyọ́nẹn gbẹtọ tọn lẹ pinplọ́n po yín ovọ́, eyín mẹdopodopo ma wá Jiwheyẹwhe de bo kẹalọyí ogbẹ̀ madopòdo. Oklunọ dọ, dọmọ, “… Eyín ovẹ́ hú mẹdepope, mì gbọ é ni wá dê, bo nù” (JOHANU 7:37). Gbẹtọ sùsù ma wá na ovẹ́ to yé hú wutu gba.

Ohógbè he tin to Owé LOMUNU 9:18 tọn mẹ, dọ, “… podọ mẹhe é jlo wẹ é hẹn ayiha sinyẹnna” yín gbèmimá gbọn huhlọn dali. Jiwheyẹwhe ma sọgan jẹagọ̀do ojlo gbẹtọ tọn gba. Dó É ma jlo dọ gbẹtọ ni bú gba, na eyín ojlo didọ Etọn dọ, omẹ lẹpo ni yín whinwhlẹngan bo wá oyọ́nẹn nugbo tọn mẹ, ṣigba eyín gbẹtọ ma jlo núhe Jiwheyẹwhe jlo, Jiwheyẹwhe nọ yígbèna ojlo gbẹtọ lọ tọn. Jiwheyẹwhe dá gbẹtọ nado tin to mẹdekannu sọn whẹ́whẹ́nu. É ma nọ hẹn gbẹtọ gannugannu, podọ nugbo, é ma sọ nọ hẹn ẹn di núzinzán ayawàtọ lẹ tọn (machine) gba. Gbẹtọ dóna dè tónúsisè kavi tólivivẹ, podọ ogbẹ̀ kavi okú, po núhe lẹpo po.

Gbẹtọ klán sọn Jiwheyẹwhe go, bo kándo gbèmimá ede titi tọn ji kaka jẹ whenuena é mọdona bo sọ kẹalọyí gbèmimá Jiwheyẹwhe tọn hlan ede. Gbẹtọ lọ jlo nado do ede hia, kaka jẹ whenuena é yígbèna titò Jiwheyẹwhe tọn dọ e nido yín didohia hlan ẹn. É jlo na jẹmẹdekannu bo ma sọ jlo nado litai gba, bo to mẹdekannujẹ di na ede, bo sọ jaido kànbibla po vàsùdo po mẹ. Mẹdpope he klánsọn Jiwheyẹwhe go yín kinkọ̀ndopọ́ hẹ kẹ̀ntọ. Enẹwutu, túndote tin to dandan mẹ. Mẹfligọ̀tọ lọ wá bo dọ túndote he hlan mẹhe to kanlinmọgbenu lẹ (LUKU 4:18).

Ablaham, otọ́ yisenọ lẹ tọn, yín niná hlan mí di pọndego de. Kẹdẹdilé e te po é po dó, mọwẹ e te hlan yé mẹhe na sè bo yise, bo sọ wà kẹdẹdi Ohó Jiwheyẹwhe tọn dó. Yé yọ́n Jiwheyẹwhe to azọ́n Etọn lẹ mẹ bọ yé sọ tin to awa Etọn ji, podọ to finẹ É hẹn alẹ̀nù he É basi hẹ mí ṣẹ̀. Mẹdidè lẹ yí Jiwheyẹwhe sè to onú lẹpo mẹ. Núdepope he É dọ wẹ yé na wà. Núdepope he É degbèna wẹ yé na wà to tónúsisè mẹ. Na yéwlẹ wẹ Ohó po yise po tin hlan, podọ azọ́n lọ to gbèsisọ mẹ. Yé mẹhe yè dè lẹ ma sọ tindo ojlo mẹde titi tọn ba, ṣigba yé litaina ojlo Jiwheyẹwhe tọn bo hodẹ̀ nugbonugbo, dọ, “Ahọludu towe ni wá, ojlo towe ni yín wiwà to aigba go, dilé e te to olọn mẹ” (MATIU 6:10). Yé matindo linlẹn yede titi tọn lẹ gba, ṣigba yé yín máhẹtọ to ojlo Jiwheyẹwhe tọn po núyiwà Etọn po mẹ. Kẹdẹdilé Ovi Jiwheyẹwhe tọn yín ṣiṣẹ̀ Ohó he diọ zùn agbasalan lọ tọn dó, mọwẹ yéwlọsu te ga. Na vọji yọ́yọ́ tọn wutu, yé yín máhẹtọ to Jiwheyẹwhe mẹ. Apọsteli Pita dọ gbọn omẹ nẹlẹ tọn dali, dọ, “Enẹwutu mẹmẹsunnu emi, mì kúkú gbọ bo nọ dovivẹnu do hẹn oylọ po didè mìtọn po diun: na eyín mìwlẹ to onú helẹ wà, mì ma na jai gbèdé” (2 PITA 1:10).

Kẹdẹdilé apọsteli wlán dó, Klisti yín osé didè vivẹ lọ. Ewọ lọ wẹ osé họ̀lọnglọ́nẹn tọn. Ṣigba hlan omẹ delẹ, Ewọ yín osé aijijẹ tọn podọ osé ahlidida tọn. Hlan yé mẹhe yín whẹndo didè tọn lọ, yèdọ yẹwhenọdùta tọn, Klisti wẹ awelẹ pó, zannu họ̀lọnglọ́nẹn tọn podọ gangansú lọ. Mẹdepope he wàylan do É, gbẹ́sọ tin to tólivivẹ mẹ pannukọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn (1 PITA 2:3-10).

Dọpọ́n Gbigbọ tọn plọ́nmẹ dọ, mẹdopodopo dóna tindo tẹnmẹ didè etọn. Mẹdepope he ma yise to didè mẹ, nugbo ewọ ma yín didè gba. E yín bibẹ́ po didiọ po, po hinhẹnzùn yọ́yọ́ po, po vọji yọ́yọ́ po, po dọpọ́n devodevo he mí sọgan tindo po Jiwheyẹwhe po lẹ. Mẹdopodopo sọgan tindo dọpọ́n bo kẹalọyí núhe é yise, “Ṣigba míwlẹ ma sọgan nọ opẹ ma do hlan Jiwheyẹwhe whepoponu na mìtọn wutu, mẹmẹsunnu mẹyinwanna Oklunọ tọn lẹ, na Jiwheyẹwhe ko dè mì do whlẹngan kọ̀n to whẹ́whẹ́whenu, gbọn lẹ̀wé tọn po yise nugbo tọn po dali” (2 TIMỌTI 2:13).

“Mẹhe ko yí núdabla ojlo etọn tọn hia mí, kẹdẹdi hòmẹdagbe he é ko lẹndai to ede hòmẹ: dọ, to mimá ojlẹ gigọ́ lọ tọn mẹ, ewọ nido hò onú lẹpo plí do dopo to Klisti mẹ, eyín ehe tin to olọn mẹ, po ehe tin to aihọn mẹ po, yèdọ to ewọ mẹ: To mẹhemẹ míwlẹ ko mọ ogú de yí te ga, mí he yè ko dè di wédidó mẹhe to azọ́n onú lẹpo tọn wà tọn kẹdẹdi linlẹn ojlo ewlọsu tọn tọn” (EFESUNU 1:9-11).

Nado yín didè gbọn Jiwheyẹwhe dali sọgan yín didè jẹnukọn na devizọ́n de kavi azọ́n de. Didè yín mimọ to gbẹtọ yínyín Ablaham tọn mẹ, podọ to godo mẹ to Islaẹli mẹ. “Ṣigba hiẹ Islaẹli, devi ṣie; Jakọbu mẹhe yẹn ko dè, okún Ablaham, họntọn ṣie tọn, Mẹhe yẹn hẹn sọn opòdo aigba tọn, bọ yẹn sọ ylọ we sọn omẹ gángán finẹ lẹ tọn de, bo sọ dọ hlan we, dọmọ, Hiẹ wẹ devi ṣie; yẹn ko dè we, yẹn ma zé we dlangbe gba. A dibu blo; yẹn na tin po hi po: A dòyanú we blo: na yẹn wẹ Jiwheyẹwhe towe: Yẹn na ná huhlọn we; yẹn na gọalọna we; nugbo, yẹn na yí adusilọ dódó ṣie tọn do zé we daga” (ISAIA 41:8-10).

Kẹdẹdilé e te po yẹwhegán lẹ po dó, Jelemia lọsu dèkunnu dogbọn devizọ́n etọn po azọ́nzọ́nmẹ etọn po dali, dọmọ, “Whenẹnu wẹ ohó Oklunọ tọn wá dê, dọmọ, whẹpo yẹn do dó we to ohòmẹ yẹn ko dè we; podọ whẹpo hiẹ do tọ́njẹgbonu sọn adọ̀ mẹ yẹn ko lẹ̀ we wé, podọ yẹn ko yí we do dè yẹwhegán de hlan akọta lẹ lọ” (JELEMIA 1:4-5).

Sọn whẹndo wiawe Islaẹli tọn lẹ mẹ, Jiwheyẹwhe dè whẹndo Levi tọn na yẹwhenọdùta. “Podọ eyín de sọn họ̀ngbo towe lẹ depope mẹ jẹgbonu sọn Islaẹli lẹpo mẹ wá, fie é wáwáṣi te, bo wá po ojlo alindọn etọn tọn lẹpo po jẹ otẹn he Oklunọ lọ na dè lọ mẹ” (DEUTELONOMI 18:5).

Sọn ovisunnu Jẹse tọn lẹpo mẹ, Jiwheyẹwhe kẹalọyí Davidi bo sọ dè nado yín ahọlu to omẹ Etọn lẹ ji (1 SAMUẸLI 16:5-13).

Jesu Lọsu dè apọsteli lẹ na azọ́n vivẹ de. “Mìwlẹ ma wẹ dè mi gba, ṣigba yẹn wẹ dè mì, bo sọ naṣẹ mì dọ mì ni yì bo hẹn sinsẹ́n …” (JOHANU 15:16).

Oklunọ dọhó hlan Ananiasi to kọ̀ndopọ́ po didiọ Paul tọn po mẹ, dọmọ, “… To yìyì na dewe: na núzinzán didè de wẹ ewọ yín hlan mi, nado hẹn oyín ṣie yì Kosi lẹ, po ahọlu lẹ po, po ovi Islaẹli tọn lẹ po nukọn” (OWALỌ 9:15). Gãnṣo didiọ lọ yín dọpọ́n ogbẹ̀ tọn to godo, Paul yín mẹdèdovo sọn ohò onọ etọn tọn mẹ kẹdẹdi yẹwhegán hóhó whenu tọn lẹ. “Ṣigba whenuena e jlo Jiwheyẹwhe, mẹhe klán mi sọn ohò onọ ṣie tọn mẹ dovo, bo sọ ylọ mi gbọn ojọmiọn etọn mẹ, nado do Ovi etọn hia to yẹn mẹ …” (GALATIA 1:15-16). Totaji, núhe Paul wlán hlan agùn Kọlintinu tọn sọawúhia, dọmọ, “Na mì mọ oylọ mìtọn, mẹmẹsunnu emi, dọ e ma yín núyọ́ntọ susu gbọn agbasalan tọn mẹ, e ma yín huhlọnnọ susu, e ma yín mẹgbõgbo susu wẹ yé ylọ gba; ṣigba Jiwheyẹwhe ko dè onú aihọn tọn lẹ he nulu nado dowinyan núyọ́ntọ lẹ; Jiwheyẹwhe ko sọ dè onú madogan aihọn tọn lẹ … na agbasalan de ma na do doawàgun to Jiwheyẹwhe nukọn” (1 KỌLINITNU 1:26-29).

Na mí nido mọdona hézéhézé, mí tindo hudo owéfọ devo lẹ tọn dogọ́ na hẹndote mítọn, nado ylọ omẹ podọ nado dè omẹ yín núvòvo awe bo sọ to alọdlẹndó awhànpa vòvo awe. Mẹdidè lẹ lọsu sọ yín mẹyiylọ ga, ṣigba mẹyiylọ lẹpo ma yín mẹdidè lẹ gba. To oló alọwle hùnwhẹ tọn mẹ, Oklunọ mítọn dọ, dọmọ, “Na omẹ susu wẹ yè ylọ, ṣigba pẹvi de wẹ yè na mọ dè” (MATIU 22:14). Mẹdidè sọn whèta agùn dopodopo tọn mẹ lẹ yín awhàngbatọ he na dùgú opagbè lẹpo tọn to owẹn ṣinawe owhèta agùn ṣinawe lẹ tọn tọn mẹ (OSỌHIA 2 po 3).

Mẹyiylọ lẹ yise to Jesu Klisti mẹ di whlẹngantọ yetọn titi, ṣigba bo ma dike na yè ni plán yé gbọn nugbo lẹpo mẹ, podọ, enẹwutu wẹ yé ma do sọgan sọgbè hẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn to gigọ́ mẹ. Nugbo, oyín yetọn lẹ yín winwlán to owé ogbẹ̀ tọn mẹ, bọ yé na biọ ogbẹ̀ madopòdo mẹ to Whẹ̀dajan Ofin Wéwé lọ tọn nukọn (OSỌHIA 20:11-15). To Owé OSỌHIA 17:14 tọn mẹ, yè dọ hlan mí dogbọn avunhihò Lẹngbọvu lọ tọn po awhàngbigba Etọn tọn po dali, podọ yè sọ dọ hlan mí dogbọn susu awhàngbatọ he na wá tin to aga lẹ tọn dali. Ohógbè atọ̀n helẹ yín zán hlan awhànpa he lọ lẹpo, dọ, mẹyiylọ po mẹṣinṣinyan po, podọ nugbonọ. “… na ewọ wẹ Oklunọ oklunọ lẹ tọn, Ahọlu ahọlu lẹ tọn: podọ yẹn ga na gbawhàn yé he tin to ede lẹ, mẹyiylọ, mẹṣinṣinyan, nugbonọ”.

Yè dọhó do Mẹfligọ̀tọ lọ po mẹfligọ̀ lẹ po go di mẹṣinṣinyan Jiwheyẹwhe tọn lẹ. “Pọ́n devi ṣie, mẹhe yẹn gọalọna, mẹvivẹ ṣie, mẹhe go hòmẹ ṣie hùndo …” (ISAIA 42:1). “Mìwlẹ wẹ kunnudètọ ṣie, wẹ Oklunọ dọ, devi ṣie he yẹn ko dè …” (ISAIA 43:10; MATIU 12:18). Jẹnukọn hòmẹhùnhùn Jiwheyẹwhe tọn wá Mẹdidè Etọn ji, podọ gbọn Ewọ mẹ bo wá mẹdidè lẹpo ji (MATIU 3:17; MATIU 17:5). Mọwẹ e na wá ṣiṣẹ̀ mẹ dó, yèdọ núhe yè dọ to jiji Mẹfligọ̀tọ mítọn tọn whenu, dọ, “Gigo hlan Jiwheyẹwhe to olọn aga, podọ jijọho to gbẹtọ mẹhemẹ ewọ yín hòmẹhùnnọ te lẹ ṣẹnṣẹn” (LUKU 2:14). Gbẹtọ delẹ tin to aigba ji he hẹn hòmẹhùnhùn Jiwheyẹwhe tọn gbọn ojọmiọn Etọn dali.

Nado yín mẹṣinṣinyan, e sọgbè hẹ mẹhe yè ko dè jẹnukọn. Didè dopo gê wẹ tin na whlẹngan, podọ didè jẹnukọn dopo gê na azọ́n dopolọ. Ovi he yè ko ji to owhè fõ (2,000) he wáyì hunkọ lẹ mẹ, ko yín didè jẹnukọnna dòdó aihọn tọn. Enẹwutu, nado pọ́n hlan godo, Ewọ yèdọ Ovi lọ sọgan dọhó dogbọn Gigo Jiwheyẹwhe tọn he É tindo whẹpo aihọn do jọ̀. “Dinvie, Otọ́ È, yí dewe titi do pagigona mi po gigo lọ po he yẹn ko tindo to de we whẹpo aihọn do jọ” (JOHANU 17:5). Ohógbè he yín “jẹnukọnna dòdó aihọn tọn” ko yín zinzán to alọdlẹndó titò whlẹngan tọn mẹ. Ohógbè he lọ dọhó do whẹ́whẹ́nu go, whenuena Logos tọ́nsọn gọ́fla madopòdo Jiwheyẹwhe tọn mẹ, enẹwutu wẹ É do “tin po Jiwheyẹwhe po” (JOHANU 1:1). To ojlẹ nẹ mẹ, yè ko dè visunnu po viyọnnu Jiwheyẹwhe tọn lẹpo po to Klisti mẹ. Enẹwutu wẹ yè do pagigona yé po gigo dopolọ he É ko tindo kaka jẹ awúsọhia whenu mẹfligọ̀ lẹ tọn to Apájlẹ Etọn mẹ. “Otọ́, ehelẹ he hiẹ ná mi lẹ yẹn jlo dọ ofi he yẹn te yéwlẹ ga ni tin to dê; na yé nido to gigo ṣie he hiẹ ko ná mi pọ́n: na hiẹ yinwanna mi jẹnukọnna jijọ aihọn tọn” (JOHANU 17:24).

Ohó dopolọ yín didọ hlan mẹfligọ̀ lẹ kẹdẹdilé yè dọ ẹ hlan Mẹfligọ̀tọ lọ dó. Yè ko dè yé omẹ pó jẹnukọnna dòdó aihọn tọn. “Yèdọ dilé é ko dè mí to é mẹ jẹnukọnna dòdó aihọn tọn, na mí nido yín wiwé, podọ matin mọdọ do omẹ go to nukọn etọn to owanyin mẹ: mẹhe ko dè mí na sọdodovi ovi lẹ tọn gbọn Jesu Klisti mẹ na ede, kẹdẹdi hòmẹdagbe ojlo etọn tọn” (EFESUNU 1:4-5). Jiwheyẹwhe he yín madopòdo, ko dè titò Etọn tọ́njẹgbonu whẹpo aihọn do jọ̀, bo sọ hẹn onú dopolọ ṣẹ̀ to ojlẹ lẹ mẹ kaka ojlẹ nado biọ madopòdo mẹ.

Apọsteli Pita dọhó dogbọn Lẹngbọvu Jiwheyẹwhe tọn he mado mọdọ go, dọmọ, “Mẹhe yè ko yọ́nẹndai nugbo jẹnukọnna aihọn dòdó, ṣigba bo sọawúhia to opòdo ojlẹ helẹ tọn na mì” (1 PITA 1:20). Yè ko dè mẹfligọ̀ lẹ jẹnukọn to Ewọ mẹ. Enẹwutu, oyín yetọn do yín winwlán to owé ogbẹ̀ tọn Lẹngbọvu lọ tọn mẹ jẹnukọnna dòdó aihọn tọn. “Podọ yé he tin to aigba go lẹ na nọ sẹ̀n ẹn, oyín mẹhetọn yè ma wlán do ogbẹ̀ owé Lẹngbọvu lọ tọn mẹ lẹ, he yè ko hù sọn whenu aihọn ko jọ” (OSỌHIA 13:8).

To Alẹ̀nù Hóhó mẹ, Jiwheyẹwhe ko dè Islaẹli nado yín nútindo dèdovò Etọn. “Na gbẹtọ wiwé de wẹ hiẹ hlan Oklunọ lọ Jiwheyẹwhe towe, podọ Oklunọ lọ ko sọ dè we nado yín gbẹtọ vò de hlan ede, sọn akọta he tin to nukunmẹ aigba lọ tọn ji lẹpo mẹ” (DEUTELONOMI 14:2). Sọn núpinpọ́n agùn Alẹ̀nù Yọ́yọ́ tọn he yín akọta lẹpo tọn mẹ, apọsteli Paul wlán dọ, “Gbọn wẹndagbe dali, kẹ̀ntọ wẹ yé na mìtọn wutu: ṣigba gbọn mẹdidè dali, mẹyinwanna wẹ yé na otọ́ lẹ tọn wutu” (LOMUNU 11:28).

Didè jẹnukọn nọ plánmẹ biọ didètọ́n po klandowiwé po mẹ gbọn Gbigbọ Wiwé dali. Isalẹli ma ylọ ede bo sọ klán ede dovò na ede gba. Núyiwà wiwé de wẹ, podọ enẹwutu wẹ yé do yín mẹdèdovò wiwé hlan Oklunọ lọ, dọ, “… whenẹnu wẹ mìwlẹ na yín adọkunnọ vivẹ de hlan mi sọn ṣẹnṣẹn gbẹtọ lẹpo tọn: na aigba lẹpo wẹ ṣie: mìwlẹ ma na yín ahọludu yẹwhenọ lẹ tọn de, podọ akọta wiwé de hlan mi” (EKSỌDUSI 19:5-6). Nado dọhó hlan Yisenọ Alẹ̀nù Yọ́yọ́ mẹ tọn lẹ, apọsteli Pita wlán dọ, “Ṣigba mì wẹ whẹndo he yẹn dè, mẹhe yín tado yẹwhenọdùta tọn, akọta wiwé, gbẹtọ na núdido Jiwheyẹwhe tọn titi …” (1 PITA 2:9).

To owéfọ he mí na hia mẹ, apọsteli Paul dọhó do ehe ji dọmọ, “Podọ mí yọ́nẹn dọ onú lẹpo wẹ to azọ́nwà dopọ́ na dagbe hlan yé he yinwanna Jiwheyẹwhe, yèdọ hlan yé he yín mẹyiylọ lẹ kẹdẹdi lẹndote etọn. Na mẹhe é yọ́nẹn jẹnukọn, ewọ wẹ é ko dè nado yín mẹkọ̀ndopọ́ hlan apájlẹ Ovi etọn tọn, na ewọ nido yín plọ́nji to mẹmẹsunnu sùsù ṣẹnṣẹn. Podọ mẹhe é dè, yé wẹ é ylọ ga; podọ mẹhe é ylọ, yé wẹ é sùwhẹ̀na ga: mẹhe é sọ sùwhẹ̀na, yé wẹ é pagigona ga” (LOMUNU 8:28-30).

Nugbo, Jihweyẹwhe ma mọ onú dagbe de to gbẹtọ mẹ fie dali É sọgan bẹ́ sọn po é po gba. Nugbo, núdepope matin to finẹ gba. Jiwheyẹwhe kẹdẹ de wẹ whlẹngan tọ́nsọn wá. Jiwheyẹwhe mọ gbẹtọ lẹpo hlan Klisti mẹ. Gbọn mọwẹ he É dọ tọn dali wẹ yè kẹalọyí mẹfligọ̀ lẹ te. To Ewọ mẹ ga wẹ yè ná Niṣẹ po oviyínyín po te (2 KỌLINTINU 1:20). Kunnudidè Owé Wiwé lẹ tọn yín hùndonùvo bo sọ gọ́na ayajẹ. É ko mọ Omẹ Etọn lẹ jẹnukọn bo sọ dè yé na ogbẹ̀ madopòdo. Mẹhe mọdona onú lẹpo sọgan ṣinyan omẹ bo sọ dè omẹ to ojlẹ dopolọ mẹ. “Whenuena Kosi lẹ sè ehe, yé jaya, bo sọ pagigona ohó Oklunọ tọn: omẹ sọha he yè dèdo ogbẹ̀ madopòdo mẹ lẹ yise” (OWALỌ 13:48).

Didè he ma sọn ojlo gbẹtọ tọn mẹ gba. Jiwheyẹwhe degbè ojlo Etọn tọn, ṣigba bo ma dotukla mẹdepope nado wà ẹ. Gbèdide linlẹn Etọn tọn wẹ yín dọ: “Mẹhe to jijlo dọ yè ni whlẹn omẹ popo gán, podọ na yé ni wá oyọ́nẹn nugbo tọn kọ̀n” (1 TIMỌTI 2:4). Na Jiwheyẹwhe yín Mẹhe mọdona onú lẹpo, Ewọ sọ mọdona mẹhe na kẹalọyí whlẹngan podọ mẹhe sọgan gbẹ́ ẹ lẹ. Mẹdepope he ma wá Jiwheyẹwhe de gbẹ́sọ to aganu hlan Ẹn. Mẹdepope he gbẹ́ nado yín whinwhlẹngan gbẹ́sọ to dindọngbenu. Enẹwutu wẹ É do sọgan mọ yé mẹhe ko yise to É mẹ jẹnukọn lẹ bo sọ dè yé na whlẹngan jẹnukọnna dòdó aihọn tọn.

Whlasusu wẹ ohógbè Paul tọn he é yí sọn Owé Alẹ̀nù Hóhó tọn mẹ he mí mọ to Owé LOMUNU 9:15-18 tọn mẹ, ehe yè mọdona jẹagọ̀, dọ, “Na ewọ dọ hlan Mọse, dọmọ, yẹn na wà lẹblanuna mẹhe yẹn na wà lẹblanuna, yẹn nasọ tindo awubla na mẹhe yẹn na tindo awubla na … Enẹwutu wẹ é wà lẹblanuna mẹhe é na wà lẹblanuna, podọ mẹhe é jlo é hẹn ayiha sinyẹnna” (LOMUNU 9:15-18). Yé mẹhe wá Ede lẹ na mọ lẹblanu yí. Yéwlẹ wẹ mẹhe mọ ojọmiọn Etọn po wanyinna po yí. Ohógbè he yín ṣiṣẹ̀ hlan yé dọmọ, “Enẹwutu e ma yín ewọ he to jijlo tọn, kavi ewọ he to wezundo tọn, ṣigba Jiwheyẹwhe he do lẹblanu hia tọn wẹ” (LOMUNU 9:16). Jiwheyẹwhe ma sọgan wà lẹblanuna na yé mẹhe ma wá Ede lẹ gba. Yé mẹhe tin to aganu lẹ hẹn ayiha yetọn lẹ sinyẹn bo ma sọ yígbèna Jiwheyẹwhe ni wàzọ́n po yé po. Jiwheyẹwhe ma nọ diọ linlẹn Etọn nugbo lọ gba. Adavo dọ ni hẹn yé wá ṣiṣẹ̀ mẹ do yé mẹhe yí I sè lẹ ji. To nukọnyiyì mẹ, mí hia dogbọn núzinzán hòmẹgble tọn he yè wleawu dai hlan vàsùdo tọn dali. Yé wẹ mayisenọ lẹ. Yé ma jlo nado tindo núdepope po Jiwheyẹwhe po gba. Hòmẹgble Jiwheyẹwhe tọn tin to omẹ nẹlẹ ji, yín e tlẹ yín dọ yè bẹ́ hòmẹgble Jiwheyẹwhe tọn sẹ̀ gbọn Klisti mẹ. Mẹdelẹ tin he ma kẹalọyí ohógbè túndote tọn bo sọ gbẹ́ ohógbè dopolọ, podọ enẹwutu, yé gọ̀ṣi whẹ̀gbledo mẹ. Mẹdepope he ma wá Klisti de, ewọ ji wẹ hòmẹgble Jiwheyẹwhe tọn na hùnzò do, na azọ́nwàdota ofligọ̀ tọn lọ ma yín zinzán kavi alọkẹyí gba.

Lukifẹli zán ojlo ede titi tọn nado jẹagọ̀do Jiwheyẹwhe. Ewọ po mẹhe hodo é lẹ po ma sọgan litaina ojlo Jiwheyẹwhe tọn gba. Mẹdelẹ tin he ma sọgan litaina titò Jiwheyẹwhe tọn gba. Jiwheyẹwhe sọgan hẹn ojọmiọn, po jonaylando po podọ ofligọ̀ pipé wá na yé mẹhe kẹalọyí lẹ taidi núniná de gbọn yise dali. Yé nido kẹalọyí didiọ whẹ̀sùna tọn gbọn Klisti mẹ.

Yè dọ hlan mí, dọ, “Na ojọmiọn Jiwheyẹwhe tọn he hẹn whlẹngan wá ko sọawúhia omẹ popo” (TITU 2:11). Oylọ Jiwheyẹwhe tọn lọ tin hlan omẹ lẹpo, dọmọ, “Mì wá dê, mì he to tuklajẹ, bọ yè do agbàn pinpẹn na lẹ, yẹn nasọ ná gbọjẹ mì” (MATIU 11:28). Ṣigba omẹ lẹpo ma wẹ wá Ede gba. Na yé ma tùntóai hlan oylọ Etọn wutu. Yèdọ yé mẹhe to ohó Etọn din lẹ ga, mẹdelẹ tin to yé mẹ he tindo linlẹn gbọnvò bo ma sọ tindo kọ̀ndopọ́ mẹde titi tọn hẹ Oklunọ Whlẹngantọ yetọn gba. “Mì owé wiwé lẹ din mọ, na mì lẹn dọ yé mẹ mì tindo ogbẹ̀ madopòdo te wutu; podọ ehelẹ sọ wẹ yé he to kunnudè na mi. Mì ma sọ jlo na wá dê, na mì nido tindo ogbẹ̀” (JOHANU 5:39-40). Dindinpọ́n to Biblu mẹ po núyọ́nẹn gbẹtọ tọn lẹ pinplọ́n po yín ovọ́, eyín mẹdopodopo ma wá Jiwheyẹwhe de bo kẹalọyí ogbẹ̀ madopòdo. Oklunọ dọ, dọmọ, “… Eyín ovẹ́ hú mẹdepope, mì gbọ é ni wá dê, bo nù” (JOHANU 7:37). Gbẹtọ sùsù ma wá na ovẹ́ to yé hú wutu gba.

Ohógbè he tin to Owé LOMUNU 9:18 tọn mẹ, dọ, “… podọ mẹhe é jlo wẹ é hẹn ayiha sinyẹnna” yín gbèmimá gbọn huhlọn dali. Jiwheyẹwhe ma sọgan jẹagọ̀do ojlo gbẹtọ tọn gba. Dó É ma jlo dọ gbẹtọ ni bú gba, na eyín ojlo didọ Etọn dọ, omẹ lẹpo ni yín whinwhlẹngan bo wá oyọ́nẹn nugbo tọn mẹ, ṣigba eyín gbẹtọ ma jlo núhe Jiwheyẹwhe jlo, Jiwheyẹwhe nọ yígbèna ojlo gbẹtọ lọ tọn. Jiwheyẹwhe dá gbẹtọ nado tin to mẹdekannu sọn whẹ́whẹ́nu. É ma nọ hẹn gbẹtọ gannugannu, podọ nugbo, é ma sọ nọ hẹn ẹn di núzinzán ayawàtọ lẹ tọn (machine) gba. Gbẹtọ dóna dè tónúsisè kavi tólivivẹ, podọ ogbẹ̀ kavi okú, po núhe lẹpo po.

Gbẹtọ klán sọn Jiwheyẹwhe go, bo kándo gbèmimá ede titi tọn ji kaka jẹ whenuena é mọdona bo sọ kẹalọyí gbèmimá Jiwheyẹwhe tọn hlan ede. Gbẹtọ lọ jlo nado do ede hia, kaka jẹ whenuena é yígbèna titò Jiwheyẹwhe tọn dọ e nido yín didohia hlan ẹn. É jlo na jẹmẹdekannu bo ma sọ jlo nado litai gba, bo to mẹdekannujẹ di na ede, bo sọ jaido kànbibla po vàsùdo po mẹ. Mẹdpope he klánsọn Jiwheyẹwhe go yín kinkọ̀ndopọ́ hẹ kẹ̀ntọ. Enẹwutu, túndote tin to dandan mẹ. Mẹfligọ̀tọ lọ wá bo dọ túndote he hlan mẹhe to kanlinmọgbenu lẹ (LUKU 4:18).

Ablaham, otọ́ yisenọ lẹ tọn, yín niná hlan mí di pọndego de. Kẹdẹdilé e te po é po dó, mọwẹ e te hlan yé mẹhe na sè bo yise, bo sọ wà kẹdẹdi Ohó Jiwheyẹwhe tọn dó. Yé yọ́n Jiwheyẹwhe to azọ́n Etọn lẹ mẹ bọ yé sọ tin to awa Etọn ji, podọ to finẹ É hẹn alẹ̀nù he É basi hẹ mí ṣẹ̀. Mẹdidè lẹ yí Jiwheyẹwhe sè to onú lẹpo mẹ. Núdepope he É dọ wẹ yé na wà. Núdepope he É degbèna wẹ yé na wà to tónúsisè mẹ. Na yéwlẹ wẹ Ohó po yise po tin hlan, podọ azọ́n lọ to gbèsisọ mẹ. Yé mẹhe yè dè lẹ ma sọ tindo ojlo mẹde titi tọn ba, ṣigba yé litaina ojlo Jiwheyẹwhe tọn bo hodẹ̀ nugbonugbo, dọ, “Ahọludu towe ni wá, ojlo towe ni yín wiwà to aigba go, dilé e te to olọn mẹ” (MATIU 6:10). Yé matindo linlẹn yede titi tọn lẹ gba, ṣigba yé yín máhẹtọ to ojlo Jiwheyẹwhe tọn po núyiwà Etọn po mẹ. Kẹdẹdilé Ovi Jiwheyẹwhe tọn yín ṣiṣẹ̀ Ohó he diọ zùn agbasalan lọ tọn dó, mọwẹ yéwlọsu te ga. Na vọji yọ́yọ́ tọn wutu, yé yín máhẹtọ to Jiwheyẹwhe mẹ. Apọsteli Pita dọ gbọn omẹ nẹlẹ tọn dali, dọ, “Enẹwutu mẹmẹsunnu emi, mì kúkú gbọ bo nọ dovivẹnu do hẹn oylọ po didè mìtọn po diun: na eyín mìwlẹ to onú helẹ wà, mì ma na jai gbèdé” (2 PITA 1:10).

Kẹdẹdilé apọsteli wlán dó, Klisti yín osé didè vivẹ lọ. Ewọ lọ wẹ osé họ̀lọnglọ́nẹn tọn. Ṣigba hlan omẹ delẹ, Ewọ yín osé aijijẹ tọn podọ osé ahlidida tọn. Hlan yé mẹhe yín whẹndo didè tọn lọ, yèdọ yẹwhenọdùta tọn, Klisti wẹ awelẹ pó, zannu họ̀lọnglọ́nẹn tọn podọ gangansú lọ. Mẹdepope he wàylan do É, gbẹ́sọ tin to tólivivẹ mẹ pannukọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn (1 PITA 2:3-10).

Dọpọ́n Gbigbọ tọn plọ́nmẹ dọ, mẹdopodopo dóna tindo tẹnmẹ didè etọn. Mẹdepope he ma yise to didè mẹ, nugbo ewọ ma yín didè gba. E yín bibẹ́ po didiọ po, po hinhẹnzùn yọ́yọ́ po, po vọji yọ́yọ́ po, po dọpọ́n devodevo he mí sọgan tindo po Jiwheyẹwhe po lẹ. Mẹdopodopo sọgan tindo dọpọ́n bo kẹalọyí núhe é yise, “Ṣigba míwlẹ ma sọgan nọ opẹ ma do hlan Jiwheyẹwhe whepoponu na mìtọn wutu, mẹmẹsunnu mẹyinwanna Oklunọ tọn lẹ, na Jiwheyẹwhe ko dè mì do whlẹngan kọ̀n to whẹ́whẹ́whenu, gbọn lẹ̀wé tọn po yise nugbo tọn po dali” (2 TIMỌTI 2:13).

“Mẹhe ko yí núdabla ojlo etọn tọn hia mí, kẹdẹdi hòmẹdagbe he é ko lẹndai to ede hòmẹ: dọ, to mimá ojlẹ gigọ́ lọ tọn mẹ, ewọ nido hò onú lẹpo plí do dopo to Klisti mẹ, eyín ehe tin to olọn mẹ, po ehe tin to aihọn mẹ po, yèdọ to ewọ mẹ: To mẹhemẹ míwlẹ ko mọ ogú de yí te ga, mí he yè ko dè di wédidó mẹhe to azọ́n onú lẹpo tọn wà tọn kẹdẹdi linlẹn ojlo ewlọsu tọn tọn” (EFESUNU 1:9-11).